Direct naar artikelinhoud
Koopkracht

Koopkracht is wel degelijk gestegen, maar niet iedereen kan daarvan profiteren

Gele hesjes protesteren in Brussel tegen onder andere de levensduurte.Beeld Photo News

Stijgt of daalt onze koopkracht? Een onderzoek van econoom Philippe Defeyt toont aan: het gaat niet zo slecht als we soms denken. In de afgelopen jaren is onze koopkracht gestegen. Maar: de lage lonen genieten hier veel minder van.

In zijn onderzoek vergelijkt Defeyt de evolutie van de prijzen van onder andere brood, fruit, koffie, wijn, boeken, gas en elektriciteit tussen 1998 en 2018 met de evolutie van de inkomens in diezelfde periode. Wat blijkt? Tussen 1998 en 2018 is het gemiddeld beschikbaar inkomen sneller gestegen dan de prijzen. De Belg heeft vandaag dus meer koopkracht.

“Het gaat om een gemiddelde stijging met 16 procent”, zegt Philippe Defeyt, econoom en rond de eeuwwisseling nog voorzitter van Ecolo. “Tijdens de crisisjaren na 2008 merk je een dip in onze koopkracht. Maar sinds 2012 zitten we weer in de lift.”

Duurder water, elektriciteit en stookolie

Doorheen de tijd zijn vooral computers, tablets en smartphones goedkoper geworden. De prijzen van onder andere kleding, meubels en huishoudelijke apparaten zijn slechts beperkt gestegen. Voor water, elektriciteit en stookolie geldt dit echter niet. De prijzen daarvan blijken tot drie keer sneller gestegen dan de gemiddelde prijs. Hetzelfde geldt voor autobrandstoffen.

“Het protest van de gele hesjes is meer dan begrijpelijk”, zegt Defeyt. “Onze koopkracht stijgt misschien wel op lange termijn, maar de mensen zien dat niet. Goederen waarvan de prijzen zeer weinig zijn gestegen of zelfs gedaald, worden minder vaak geconsumeerd. Wie weet er nog hoeveel zijn oude wasmachine juist gekost heeft? Maar met duurdere diesel worden mensen elke week geconfronteerd aan de pomp. Hun hogere energiefactuur valt elke maand opnieuw in de bus.”

Bovendien: de gemiddelde Belg gaat er dan wel op vooruit, maar de laagste inkomens profiteren een stuk minder mee. “De laagste inkomens besteden tot 80 procent van hun centen aan huur, energie en voeding. Bovendien hebben die mensen vaak niet genoeg reserve om bijvoorbeeld energiezuinige toestellen te kopen of hun huis goed te isoleren”, zegt Defeyt. “Hier zit het grootste spanningsveld tussen de portefeuille en het klimaat.”

“Defeyt maakt een terecht punt”, reageert Ive Marx, armoedespecialist van de UAntwerpen. “De huurprijzen zijn de laatste jaren erg gestegen, vooral in de laagste segmenten. Ze zijn sterker gestegen dan de lonen of de uitkeringen. Tel dat samen met de hogere prijzen voor elektriciteit, brandstof en water. Dat zijn allemaal elementaire zaken.”

Naar aanleiding van het protest van de gele hesjes, dat voorlopig vooral ten zuiden van de taalgrens aanslaat, heeft het minderheidskabinet-Michel II intussen beloofd om nog een aantal extra koopkrachtmaatregelen te nemen. In de eerste plaats wordt gedacht aan de langverwachte arbeidsdeal, die meer mensen aan een job moet helpen.

‘De huurprijzen zijn de laatste jaren wel sterker gestegen dan de lonen of de uitkeringen. Tel dat samen met de hogere prijzen voor elektriciteit, brandstof en water. Dat zijn allemaal elementaire zaken’
Ive Marx, armoedespecialist UAntwerpen

De vakbonden geloven hier niet meer in. Zij lopen al een aantal jaar storm tegen wat ze zien als een enorm verlies aan koopkracht. Ze wijzen naar de hogere facturen en de indexsprong. De bonden houden vandaag een nationale actiedag. De lijst met bedrijven waar gestaakt zal worden, groeide de voorbije dagen steeds maar aan. Een aantal scholen sluiten. Ook sommige politiediensten voeren actie. Spoorreizigers zullen normaal geen hinder ondervinden van de actiedag. De Lijn verwacht wel hinder.

Lees ook

Vakbonden voorspellen “stakingsgolf”: welke hinder moet u vandaag verwachten?

Iedereen wil andere koopkracht

Lees ook
Beeld DM