Direct naar artikelinhoud
Oorlog in Jemen

Onverhoopt staakt-het-vuren in hongerend Jemen

Minister Khaled al-Yaman (l.) schudt de hand van Mohammed Abdulsalam (r.) van de Houthi-rebellen. VN-secretaris-generaal Antonio Guterres staat tussen hen.Beeld AP

Na een jarenlange impasse pakken hernieuwde vredesgesprekken voor Jemen onverwacht positief uit. In de belegerde havenstad Hodeida wordt een staakt-het-vuren van kracht. Dat betekent een “verbetering voor de leefomstandigheden van miljoenen Jemenieten”, zegt VN-secretaris-generaal Antonio Guterres.

De VN zullen een 'leidende rol' gaan spelen in Hodeida, een van de belangrijkste graanhavens van het hongerende land. De afgelopen maanden gold Hodeida als de bloedigste frontlijn tussen milities gelieerd aan de officiële regering en de Houthi-rebellen. Schepen durven slechts mondjesmaat te lossen. Een belangrijke graanopslagplaats ligt onbereikbaar in de vuurlinie. Dat drijft in Jemen de voedselprijzen - na ruim drie jaar oorlog toch al hoog - verder op, zodat wordt gewaarschuwd voor hongersnood.

Een akkoord over Hodeida is meer dan internationaal werd verwacht van de vredesbesprekingen, de eerste in ruim twee jaar. Het gold sowieso als een prestatie dat VN-onderhandelaar Martin Griffiths een delegatie van de Jemenitische regering samen met de Houthi-rebellen bij elkaar wist te krijgen in een 19de-eeuws kasteel bij de Zweedse hoofdstad Stockholm. Een eerdere poging in september mislukte op het laatste moment doordat de Houthi's weigerden naar het buitenland te reizen.

De regeringsdelegatie en de Houthi-rebellen waren tegen alle verwachtingen in bereid om bij de openingsceremonie in dezelfde zaal plaats te nemen, en wilden elkaar later voor de camera de hand schudden

Het afkondigen van het 'Stockholm Akkoord' is volgens VN-baas Guterres een 'belangrijke stap in het conflict.' Eenmaal in Zweden liep het voorspoediger dan verwacht: de regeringsdelegatie en de Houthi-rebellen waren tegen alle verwachtingen in bereid om bij de openingsceremonie in dezelfde zaal plaats te nemen, en wilden elkaar later voor de camera de hand schudden. Over details van het akkoord werd gisteren nog volop onderhandeld. In het verleden werden deals tussen Houthi's en regeringsvertegenwoordigers wel vaker vlot gesloten, om stuk te lopen op de uitvoering.

Overwinning

Het lijkt erop dat de Houthi-rebellen aan de onderhandelingstafel hebben ingeleverd. Zij staan al hun havens af: niet alleen Hodeida, maar ook het noordelijker gelegen Salif en de olie-exporthaven Ras Issa, aan het einde van een belangrijke oliepijpleiding die op dit moment buiten gebruik is. Een VN-commissie gaat erop toezien dat beide partijen hun troepen terugtrekken uit de gehele provincie Hodeida. Hiermee moet letterlijk de weg vrij komen om voedselvoorraden vanaf de haven uit te rijden over heel Jemen.

Voor de Jemenitische regering geldt het VN-akkoord als overwinning. "Lokale veiligheidstroepen" krijgen volgens het akkoord namelijk het gezag in Hodeida, "in overeenstemming met het recht in Jemen". Volgens een eerdere VN-resolutie is de Jemenitische regering de enige rechtmatige machthebber in Jemen. President Abdrabbuh Mansur Hadi staat zwak en verblijft wegens ziekte in de VS, maar geniet nog steeds volop internationale steun.

Milities gelieerd aan de regering begonnen in juni een offensief om Hodeida te heroveren op de Houthi-rebellen. Deze oorlog leek tot nu toe tevergeefs, maar betaalt zich nu diplomatiek uit, stellen bondgenoten. Door de 'aanhoudende militaire druk' van het Jemenitische leger hebben de Houthi's het Stockholm Akkoord geaccepteerd, stelt Khalid bin Salman, de Saoedische ambassadeur in de VS. Saoedi-Arabië is de belangrijkste militaire bondgenoot van Jemen.

In Stockholm zijn ook afspraken gemaakt over Taiz, een zwaar getroffen stad in Midden-Jemen. De bedoeling is dat de strijdende partijen hier een weg openen om hulp te verlenen aan de bevolking. Vraag is of dat mogelijk is: het akkoord geldt tussen de regering en de Houthi's, terwijl in Taiz ook Al Qaida en andere milities zitten.

Jemens minister van Buitenlandse Zaken Khaled al-Yaman (l.) schudt de hand van VN-secretaris-generaal Antonio Guterres tijdens de vredesgesprekken in Stockholm.Beeld AFP