"Zorg dat jongeren zich echt thuisvoelen in een jeugdinstelling"
Niemand wil er graag terechtkomen, maar jeugdinstellingen moeten er nu eenmaal zijn om jongeren in moeilijke of gevaarlijke thuissituaties op te vangen. Hoewel in de meeste instellingen hard wordt gewerkt om jongeren goed te begeleiden, is er iets dat vaak ontbreekt: een thuisgevoel. Annelien Coppieters heeft onderzocht hoe dat precies komt.
Annelien Coppieters is 22 en finaliste van de Vlaamse Scriptieprijs. Annelien studeert orthopedagogie en schreef haar bachelorproef over jeugdinstellingen, meer bepaald over het (gebrek aan) thuisgevoel in instellingen. "Veel jongeren voelen zich niet thuis in de instelling waar ze verblijven en ik kan dat begrijpen, want ik heb zelf een groot deel van mijn jeugd in een instelling doorgebracht", zegt Annelien.
"Ik heb het dan ook zelf lang moeilijk gehad met het maken van gezelligheid. Ik heb na mijn verblijf in een jeugdinstelling vier jaar lang in een studio gewoond en ik heb er nooit aan gedacht om daar iets gezelligs van te maken. Ik wist niet hoe."
Dezelfde lakens voor iedereen: "niet echt gezellig"
Wat zorgt ervoor dat de jongeren zich dan niet thuisvoelen? "De bereikbaarheid van een instelling bijvoorbeeld. Vaak liggen die afgelegen en zijn ze niet of moeilijk bereikbaar met het openbaar vervoer."
"Of bijvoorbeeld het bestek en de borden of kopjes die gebruikt worden. Die zijn net zoals in het ziekenhuis: clean en niet huiselijk. Idem voor de lakens. De meeste instellingen hebben voor iedereen dezelfde lakens, maar echt gezellig is dat niet."
De oplossing ligt voor de hand voor Annelien: "doe gewoon, zoals thuis". "Ik heb in de hele periode die ik in een jeugdinstelling heb doorgebracht maar één keer een knuffel gekregen van een begeleider. En ik snap hoe dat komt, want na de Dutroux-affaire is iedereen veel voorzichtiger geworden en gaan begeleiders niet zo snel meer jongeren knuffelen of bij hen in bed kruipen om te praten. Maar dat is wel jammer, want dat is toch een gemis."
Bekijk hieronder een fragment uit het interview met Annelien:
In tekeningen wordt duidelijk gemaakt waar het verschil in thuisgevoel zit voor jongeren:
"We doen ons best"
Freia Wils werkt als jeugdzorgbegeleider in de instelling Switch in Sint-Pieters-Rode. Zij zegt dat een thuisgevoel natuurlijk heel subjectief is, dat sommige kinderen zich pas thuisvoelen als ze bij hun mama of papa in de zetel kunnen liggen. Maar in haar instelling wordt er wel gewerkt aan een gezellige sfeer. Zo kan iedereen zijn eigen lakens kiezen."
"Wij hebben bij het maken van veranderingen steeds de bedenking gemaakt: 'zouden we hier zelf willen wonen?' Als het antwoord daarop 'neen' is, dan is er nog werk aan de winkel. Ik kan oprecht zeggen dat ik even graag in de instelling ben als thuis, dus we doen ons best", zegt Freia.
Het is soms moeilijk om om te gaan met de jongeren, want sommige kinderen zijn ook zo getraumatiseerd dat ze niet zitten te wachten op een knuffel. Het blijft een delicaat beroep dat je alleen tot een goed einde kan brengen als je het met hart en ziel doet.