Klimaatconferentie in Polen kan misschien wel tot zondag duren: "Akkoord zal er komen, maar hoe sterk zal het zijn?"

Op de vraag hoe het eruit ziet bij het ingaan van de slotdag, antwoordde Vercruysse in "De ochtend" op Radio 1 vanmorgen: "Goed en niet goed. Misschien zelfs eerder niet goed. Want de meeste landen en deelnemers zoals ngo's en milieuorganisaties hadden toch gehoopt dat we op deze laatste dag wat verder zouden staan, na twee weken van debatten. Dat is dus niet het geval, en de meesten wijten dat aan het voorzitterschap van Polen, dat zelf niet echt een klimaatheld is." 

Polen is voor zijn energie in grote mate afhankelijk van steenkool, en niet ver van de conferentiezalen stijgen dagelijks grote rookpluimen op van een vervuilende bruinkoolcentrale - overigens zouden van de 50 meest vervuilde steden in Europa, er 36 in Polen liggen. Journalist Stijn Vercruysse zegt dat de positie van Polen de zaken danig bemoeilijkt: "Ik krijg van iedereen te horen dat Polen het niet goed doet als voorzitter." (lees door onder de foto)

Waar gaat/ging het over op deze klimaattop?

• het rapport van anderhalve graad: wat zouden de gevolgen zijn voor onze planeet als het hier gemiddeld 1,5 graden opwarmt, en wat is het verschil met 2 graden opwarming? Dat tussentijds rapport had het klimaatpanel van de Verenigde Naties, het IPCC, speciaal gemaakt op vraag van de landen op deze conferentie. Het heeft vele landen ertoe aangezet om nu toch te willen gaan voor 1,5 graden, maar dat zwart op wit opnemen in de slottekst, wordt een heikele klus. Want zo'n engagement brengt verantwoordelijkheden met zich mee, en veel landen willen zich niet te hard binden.
• een boek met spelregels om het akkoord van Parijs in de realiteit om te zetten, met concrete(re) afspraken dus en vooral hoe dat alles zal worden afgetoetst, gemeten en opgevolgd. Hoe zal gecheckt worden of landen hun engagementen naleven? Gisteren was al een ontwerptekst klaar, maar daar moet nog aan geschaafd worden. In Parijs werd afgesproken om de opwarming van de aarde "ruim onder" 2 graden Celsius te houden, en liefst op 1,5 graden.
• aangescherpte beloftes om minder uit te stoten. "Daar is zowat iedereen ontgoocheld over wat er is uitgekomen," zegt Vercruysse. Anderzijds is wel de high ambition coalition geboren, een groep landen die de vermindering van de CO2-uitstoot nog sneller willen laten gaan. Het gaat voorlopig om een kleine 30 landen, onder wie Nederland, Frankrijk en Duitsland. 
• de eindverklaring: met die slotverklaring moet iedereen akkoord gaan, en in Polen zijn 196 landen vertegenwoordigd. Het wordt geen eenvoudige oefening, want de armere landen willen heel graag sterkere beloftes en toegevingen van de grote industrielanden. Ze zouden graag meer financiële tegemoetkomingen krijgen, omdat zij nu al het meest te lijden hebben onder de klimaatverandering - vertegenwoordigers van de Malediven, een bedreigde eilandengroep in de Indische Oceaan, zeiden letterlijk: "Wij zijn niet bereid te om te sterven". De Malediven en de Alliantie van Kleine Eilandstaten dreigen ermee om te "rebelleren".

Het zou wel eens kunnen duren tot diep in de nacht, morgenochtend, of zelfs tot morgenavond of zondag vooraleer ze tot een akkoord komen. "Het lijkt me onwaarschijnlijk dat het vandaag nog zal lukken. Ik hoor geruchten dat de conferentiezaal alvast nog geboekt is voor zaterdag en zondag", zegt Wendel Trio van het Climate Action Network." Sowieso zou het niet halen van een slotverklaring een grote blamage zijn voor voorzitter Polen, maar in principe moet dat wel lukken. "Een akkoord zal er wel komen, maar de vraag is hoe sterk het zal zijn", zegt Vercruysse. 

Naar de aangescherpte ambities werd hard uitgekeken. Wetenschappers hadden immers duidelijk gezegd dat er veel meer nodig is dan wat we nu doen om onze CO2-uitstoot te verminderen. Maar die gesprekken hebben niet tot een echte doorbraak geleid. 

Er is wel een coalitie opgestart, de zogenoemde high ambition coalition, een coalitie van landen die beloven om tegen 2020 met betere beloftes te komen, om effectief sneller te schakelen. Tot die coalitie wilde België niet toetreden, en dat zal ook niet meteen gebeuren.

Alle regeringen van ons land wilden daarin meestappen, behalve de Vlaamse. En er is nu eenmaal unanimiteit nodig. Vanmiddag liet federaal minister Marie-Christine Marghem (MR) weten dat ons land zich dit jaar niet meer zal aansluiten bij de kopgroep in Europa die het tempo in de strijd tegen klimaatverandering wil opvoeren. 

"Vlaanderen moet er nog over nadenken, en heeft geen 'nee' gezegd", zei Marghem in Polen. Volgens haar bleef de deur op een kier voor een latere ondertekening.  Na de Vlaamse ministerraad van vanmorgen bleek dat Vlaanderen zich pas wil buigen over de vraag wanneer het Energie- en Klimaatplan af is, en dat is in principe pas eind mei. De N-VA wil zich pas engageren als er meer duidelijkheid is. 

België zit nu in de middenmoot, maar dus niet in de kopgroep. Na de grote klimaatmars eerder deze maand had premier Charles Michel (MR) van klimaat nochtans een van de grote doelstellingen gemaakt. 

VIDEO: bekijk hieronder de reportage uit "Het Journaal":

VIDEO: Stijn Vercruysse: "Te belangrijk om hier zonder akkoord te vertrekken"