De foto's van 2018 die ons het meest beroerden

Marracrash

Jeroen Van Horenbeek. De Marracrash. Begin december drijft N-VA haar gedroomde centrumrechtse coalitie de afgrond in omwille van het migratiepact van Marrakech. Een princiepskwestie, vindt de ene. Plat electoraal opportunisme, reageert de andere. Zeker is: aan N-VA-vicepremier Jan Jambon heeft het niet gelegen. Uitgerekend de man die eerder dit jaar vertelde dat ‘staatsmanschap’ hem geen bal interesseert, probeert in de laatste dagen de regering alsnog te redden. Het levert hem respect op van alle meerderheidspartijen. Let maar op: een toekomstige premier of Vlaams minister-president is geboren.

Luchtzaak

Sara Engelen. Heeft u er ooit bij stilgestaan dat de school van uw kind mogelijk in een street canyon ligt, waar zware luchtvervuiling onzichtbaar de longen van uw oogappel binnensluipt? Luchtvervuiling is officieel erkend als kankerverwekkend en kost jaarlijks aan duizenden mensen vroegtijdig het leven. Ook in ons land. Gealarmeerd door de berichtgeving rond luchtkwaliteit ontstond dit voorjaar Filter-Café-Filtré: ludieke protestacties op een Brusselse school voor meer schone lucht in schoolomgevingen. Het initiatief kreeg al snel navolging in heel het land, met als hoogtepunt Let’s Sti(c)k Together op 27 juni: een grootscheepse mars om propere lucht als verkiezingsthema op de agenda te zetten, op naar die groene zondag.

Niets dan de waarheid

Lode Delputte. 27 september 2018. De Amerikaanse hoogleraar en psychologe Christine Blasey Ford legt de eed af voor de juridische commissie van de Senaat in Washington. Een jaar na het uitbreken van het #Metoo-protest dreigt ook de conservatieve kandidaat-opperrechter Brett Kavanaugh door zijn verleden te worden ingehaald. Blasey Ford, die samen met Kavanaugh op school zat, zou daar op 15-jarige leeftijd door hem zijn aangerand. Onderzoek met een ­leugendetector wees uit dat Blasey Ford zo goed als aantoonbaar de waarheid sprak. Kavanaugh, die door Donald Trump was voorgedragen voor het Hooggerechtshof, kreeg echter volop twittersteun van zijn broodheer. Uiteindelijk keurde de Senaat Kavanaughs kandidatuur nipt goed, met 50 stemmen voor en 48 tegen.

Één tegen allen

Bastiaan Fonteyn. Young and sweet? Only seventeen? Neen, dat is ze niet (meer). Maar op de tonen van ABBA’s ‘Dancing Queen’ betrad Theresa May (62) eind oktober wel het podium tijdens een conferentie van haar Conservatieven. Compleet mét houterige ­danspasjes.

Ook toen lag de Britse premier onder vuur, in eigen land en in Europa. Ook toen stonden de artikels over haar vertrek klaar. Maar May ging door en wist een brexitdeal uit de brand te slepen.

En toch zal de brexit uiteindelijk haar ondergang betekenen, zo verwacht iedereen. Maar deze premier heeft al bewezen dat ze zich niet zomaar laat opzijschuiven. And when you get the chance…

Kontestatie

Kirsten Bertrand. En toch nog die middelvingertjes verbeten de lucht in. FUCK. THA. POLICE. Dáár, in volle oorlog met de spuitkop van het waterkanon aan het Brusselse metrostation Kunst-Wet. Dáár, met dank aan de fenomenale timing van fotograaf Tim Dirven. Dáár dus, het pontificale zicht op rozige mannenbillen – twee stuks – ontstaan als gevolg van een ingewikkelde schuilpose in combinatie met een slechtzittende broek. Het bouwvakkersdecolleté van de gele hesjes. Getraind om te de-escaleren.

Rund

Bart Hikspoors. CD&V’ers op mechanische stieren: er bestaat een zekere traditie ter zake. Er was natuurlijk de ‘let the beast go’-declamerende loodgieter Jean-Luc Dehaene, maar ook Wouter Beke, Carl Devlies en Koen Geens werden er al op gesignaleerd. Het valt te vrezen dat Mieke Van Hecke haar oranje scooter ooit ook nog zal inruilen voor een gelukkig niet vrij in de Gentse binnenstad circulerende stier.

Nochtans is de definitieve doortocht van een christendemocraat op een elektrisch aangedreven rund sinds mei van dit jaar een feit. No way dat er ooit nog iemand Servais Verherstraeten overtreft.

Daar is de zon

Mark Coenen. Midzomer. Stonehenge. Gelegen op een vlakte bij Salisbury in het graafschap Wiltshire. Het landschap bestaat uit grafheuvels, kalkgrasland en bossen. En wat stenen, al dan niet kriskras door en naast elkaar. Gebouwd tussen 2.000 tot 300 voor Christus. Heel zeker is men daar blijkbaar niet van. Het steekt niet zo nauw. Geschiedenis bij benadering.

We zien: de eerste zonsopgang van de zonnewende op 22 juni. Dat vieren ze al een paar duizend jaar. We zien: een zootje ongeregeld. Eén iemand eist de aandacht op, een reusachtige rosse trommelaar. Hij leidt breed grijnzend de volksdans voor de opkomende zon. Ze zijn met velen en hebben allemaal hun iPhone bij zich. Om later aan hun kleinkinderen te kunnen bewijzen dat ze er waren.

Volgend jaar komen ze allemaal terug.

Concentratie

Jan Devriese. Focus. Besta louter in het moment. Adem beheerst in en uit, in en uit, in en uit. Ontspan. Vind je evenwicht. Positioneer. Visualiseer je backswing. Visualiseer je downswing. Visualiseer je doorzwaai. Visualiseer het traject van de bal.

En vooral: laat je niet afleiden door details zoals een vulkaanuitbarsting.

Non-event

Tom Windey. Hardrockfestivals, waren die niet het terrein van stoere motorbendes en met Slayer-patches behangen tienerjongens? Een achterhaald cliché. Op Graspop Metal Meeting in Dessel weten ze met loeiharde gitaren al jarenlang een divers publiek te vinden.

Maar kussende would-benonnen – we nemen gemakshalve aan dat het geen echte zijn – zijn ze zelfs in Dessel niet gewoon. Zoveel blijkt uit de blik van de blij verraste meneer in het midden. Merk ook de frisse pinten in de handen van de kussende bruiden van God op: dat er aardig wat bier verzet wordt op metalfestivals, is een cliché dat wél overeind blijft.

Gat in de markt

Michiel Martin. “Huisjesmelkerij”, wordt al snel gefluisterd na een ontploffing in een gebouw aan de Antwerpse Paardenmarkt, die twee mensen het leven kost. Het gapende gat brengt zowel het slechtste als het beste in de Sinjoren naar boven. Terwijl de gewonden al lang in het hospitaal liggen, blijven ramptoeristen tomeloos op en af gaan in de zijstraatjes van de Paardenmarkt voor een glimp van het onheil.

Gelukkig zijn ook de lichtjes van de Schelde te zien, dankzij de vele hartverwarmende oproepen op sociale media: ‘Een slaapplaats, studeerplek, of gewoon een koffie en een babbel nodig?’

Snakken naar adem

Martijn Lauwens. Haitham Abu Sabla (23) stond zo’n 100 meter van het grenshek toen een Israëlische soldaat een traangasgranaat in zijn hoofd knalde. De granaat verbrijzelde zijn kaak en tanden, het gas verminkte zijn hele lichaam. Het was vrijdag 8 juni, in Gaza waren de Palestijnen toe aan hun elfde Grote Mars van Terugkeer. Ze eisen vrijheid, waardigheid en menselijkheid, maar krijgen enkel geweld. Van de 180 betogende Palestijnen die Israël al doodde, waren er 31 minderjarig; 12.700 anderen werden verwond. Terwijl de inwoners van Gaza naar adem snakken, wordt het gebied pas in 2020 onleefbaar verklaard door de VN. 

Tous ensemble

Cathy Galle. Ergens helemaal achteraan links. Daar stonden we die memorabele dag in juli. Met aan de ene kant joelende diehard voetbalfans met Bengaals vuur. En aan de andere ouders met kindjes. Het ­contrast kon niet groter.

Het was snikheet, maar je moest al uit cynisch hout gesneden zijn om daar over te zeuren. Zelfs wie ­doorgaans crowdy evenementen probeert te vermijden, kreeg die dag naast een beginnende zonneslag vooral een warm gevoel van binnen.

Daar, op die markt, stond iedereen tezamen te ­kijken naar onze helden. Die ons, voor eventjes toch, allemaal Belg lieten voelen.

Madonna in de gloria

Ben Van Alboom. “I guess I’ll die another day”, zong Madonna in 2002. Die dag kwam ook dit jaar niet. Wel werd wereldwijd haar 60ste verjaardag gevierd met een lawine aan artikels die doorgaans is gereserveerd voor iconen die er het loodje bij neerleggen. Dat het deze keer een nog levend exemplaar betrof, viel af te leiden uit de toon van sommige stukken: ‘Hou er nu maar mee op, oud wijf!’

 Afgaande op haar opgemerkte passage tijdens het Met Gala in New York, waar ze een gregoriaanse versie van ‘Like a Prayer’ en Leonard Cohens ‘Hallelujah’ zong, is Madonna dat nog lang niet van plan.

‘Moet u eens goed luisteren’

Beau Wauters. Perceptie is alles. Meer dan ooit zijn het niet ronkende slogans, maar beelden die de toon zetten in de internationale politiek.

Over de inhoud van de G7-top in Canada afgelopen zomer kan niemand nog een zinnig woord vertellen. Alleen het ‘renaissanceschilderij’ waarop Donald Trump de les gespeld wordt door Angela Merkel kleeft nog op ieders netvliezen. En dat is geen toeval, want de foto, gemaakt door Merkels persoonlijke fotograaf, wist de bondskanselier zorgvuldig uit te spelen op sociale media en in de wereldpers.

Wat haar toekomst ook moge zijn, de perceptieoorlog op het internationale toneel heeft ze alvast gewonnen.

Voor het zingen het theater uit

Ewoud Ceulemans. Dat Lam Gods woede zou opwekken, stond in de sterren geschreven. Op de planken van NTGent liet regisseur Milo Rau, in het bijzijn van een kinderkoor, een koppel ‘vrijen’.

Een actrice stapte op onder druk van de moslim­gemeenschap, een katholieke organisatie begon een petitie om de subsidies stop te zetten, en reaguurders spuwden met gal op sociale media. Maar wie, zoals ik, ging kijken, nam er geen aanstoot aan. En de kinderen al helemaal niet. Er werd dan ook ‘niet gepenetreerd’, verduidelijkte NTGent snel.

Voor seksuele voorlichting moet je niet bij NTGent zijn. Maar voor een beetje controverse kun je er altijd terecht. 

Kettingreactie

Isabelle Van Orshaegen. Wandel 40 kilometer en je weet hoe het voelt om vooruit te strompelen in het lichaam van een 150-jarige. Of dat was toch mijn pijnlijke ervaring na een fikse wandeling. Mijn eindbestemming was gelukkig een warm bad en een zacht bed.

De eindbestemming van de helse en veel langere tocht van de vele transitmigranten was de afgelopen jaren het Brusselse Maximiliaanpark. Op 21 januari wilde de federale politie daar een einde aan maken. Een grote ‘opruimactie’ in het park moest de vluchtelingen verdrijven naar God weet waar, maar daar staken zo’n 2.000 mensen een stokje voor. Ze vormden een lange ketting uit protest tegen het asiel- en migratiebeleid van Theo Francken. Een mooi gebaar. Nog mooier was dat gastgezinnen de 500 vluchtelingen onderdak ­aanboden. Met een zacht bed en een warm bad.

Déjà vu in Ninove

Douglas De Coninck. Ik weet nog waar ik zat. In een tot hoofdkwartier omgevormde rookruimte, met Forza Ninove-lijsttrekker Guy D’haeseleer op een meter van me. Een kwartiertje eerder was fotograaf Bas Bogaerts me in het oor komen fluisteren: “Je moet eens buiten gaan kijken.”

Dus ik schreef: ‘Volgens de letter is Forza niet Vlaams Belang, maar als je op het terras van café De Beurs een met Wehrmacht-insignes behangen man ziet zitten en enkele dronkaards een soort Hitlergroet ziet brengen, vóélt het op z’n minst heel erg als een Blok-feestje halverwege de jaren ‘90.’

De Italiaan in elk van ons

Stef Selfslagh. Groen gras werd geel, wit vel werd bruin. De zinderende zomer van 2018 gaf Vlaanderen een mediterraanse make-over. We keken zelfs niet meer naar het weerbericht, zo zeker waren we ervan dat er na zonneschijn geen regen zou komen. Er waaide een zuiders briesje door de stroeve Vlaamse geesten en dat deed deugd. De nacht diende niet langer enkel om te slapen, de middenstand zei ‘Geniet van deze mooie dag’ in plaats van ‘Goeiendag en bedankt’. Inmiddels is onze herfstige volksaard weer helemaal terug. Maar we weten nu tenminste dat er diep in elk van ons ook een Italiaan schuilt.

Klimaatpiraat

Maarten Rabaey. Ze noemde zich ‘Raupe’, Duits voor rups, toen ze ons in september gemaskerd een interview gaf in het Zuid-Duitse Hambacherwoud. Ze gebruikte een alias, omdat ze als boombezetter gerechtelijke vervolging riskeert. Samen met enkele honderden eco-activisten leverde ze dagelijks strijd tegen de oproerpolitie van Noordrijn-Westfalen, om te verhinderen dat eeuwenoude bomen moeten wijken voor de nabijgelegen bruinkoolmijn, een fossiele brandstof die de klimaatverandering versnelt. Rups bleek een ecologiewetenschapper die de impact van oprukkende woestijnen op de mens bestudeert.

Dood door politiekogel

Bruno Struys. Op 17 mei overleed de Koerdische ­peuter Mawda Shawri. Het meisje was geraakt door een ­politiekogel tijdens een achtervolging op de snelweg. Haar overlijden plaatste vraagtekens bij het Belgische migratiebeleid en de aanpak van transitmigranten. Enkele dagen voor de begrafenis wees

N-VA-voorzitter Bart De Wever op de ‘ouderlijke verantwoordelijkheid’ bij de dood van hun kind. Of hoe je ook met woorden scherp kan schieten. “De politici stonden er niet eens bij stil dat onze dochter net was doodgeschoten en nog begraven moest worden”, zeiden de ouders in De Morgen. De omstandigheden rond Mawda’s dood blijven onopgehelderd. De regularisatie­procedure voor de ouders loopt nog.

Le mannequin et son double

Pati Petrykowska. Alessandro Michele liet met de presentatie van zijn fall/winter ’18-collectie voor Gucci ongetwijfeld een onuitwisbare indruk na. Hoewel de boodschap niet op iedereen even goed overkwam, maakte Michele een belangrijk statement over de huidige maatschappij. Zoals Vogue al recenseerde: de voorstelling diende als metafoor voor de manier waarop mensen tegenwoordig vorm geven aan hun identiteit; je moet je (zelfbeeld) maar zien samen te stellen onder druk van technologie, Hollywood, Instagram en merken als Gucci.

Michele ziet dit als een positieve evolutie: ook de rol van mode als een medium om onszelf uit te drukken wordt heruitgevonden. We zijn eindelijk bevrijd van de grenzen van natuurlijk aangeboren definities. Je moet niet langer een meisje of een jongen zijn. Je mag zelf kiezen wat je bent, hoeveel huid je toont en of je liever een rok draagt of een broek.

Hype voor de sloop

René van Munster. Bikesharing werd pas in 2017 populair in China, maar toen ging het meteen ook erg hard. Omdat zo veel bedrijven snel geld roken, werd de deelfietsenmarkt plots overspoeld door tweewielers. Reglementen en infrastructuur waren daar niet op berekend. Chinezen mikten hun deelfietsen na gebruik lukraak tegen een muur of in de rivier, maar de meeste bikes kwamen nooit in roulatie – er waren er te veel. Een golf van faillissementen volgde. In grote steden vind je nu immense stortplaatsen met miljoenen fietsen. Her en der worden ze – zoals autowrakken bij ons – samengeperst tot mooie pakjes schroot.

Rara, wie ben ik

Fernand Van Damme. Het mysterie Melania. We weten intussen alles over haar echtgenoot – volgens pornoster Stormy Daniels ziet zijn penis eruit als een ‘champignon’ – maar wat de First Lady denkt, drijft: daar hebben we het raden naar. Al twee jaar lang houdt Melania zich in de luwte, straffe statements maakt ze amper.

Eind juni leek ze op een onaangekondigd uitje naar Mexico een uitzondering te maken… met haar parka. ‘I really don’t care, do u?’, prijkte op de kakigroene Zara-jas ter waarde van 34 euro. Nihilisme ten top, moord en brand op sociale media. Maar wie o wie is Melania? Toch vooral een enigma.

Time-out

Lynn Laureys. Een basketbalveld in Zuid-Mexico, eind oktober. Een wirwar van dekentjes, plastic zeilen en kartonnen matrassen. Rugzakken worden kussens, strooien hoedjes filteren het daglicht, kledij ligt te drogen. Groepjes her en der die even niet onderweg zijn. Dit is maar een fractie van een massale migrantenmars richting VS – een tussenstop die weinig comfortabel kan zijn. Je zoomt in op een karavaan van 6.000 mensen. Ergens in beeld slaapt een kind met een bal, klemt een jong koppeltje zich aan elkaar vast. Onder de linkerbasketring voedt een moeder haar baby. Eén beeld, 1.000 dromen. 

Als het aan de kinderen lag...

Tine Peeters. Ik kijk naar mijn kinderen die naar een kind kijken op het tv-scherm. Het jongetje is nog geen vijf, woont in Jemen en ligt door extreme ondervoeding in het ziekenhuis. De nieuwslezer van Karrewiet vertelt dat de jongen door de oorlog bijna geen eten meer heeft. Een soort pindakaas uit een rood zakje kan hem erbovenop helpen. Naar schatting 85.000 kinderen zijn er sinds 2015 gestorven in het verscheurde land.

“Mama”, zegt mijn oudste. “Ik wil met een helikopter naar Jemen zodat we de oorlog daar kunnen stoppen.” De jongste knikt heftig. “We nemen alle koeken uit de kasten mee. En ook de pot pindakaas.”

Grote geesten denken hetzelfde

Benjamin Van Synghel. November, het Witte Huis. “Indrukwekkend”, vonden ze elkaar na de ontmoeting. De ene noemt zichzelf de nieuwe Jezus, de andere wil zijn hoofd nu al laten bijkappen in Mount Rushmore. Hoe zou het voelen, elke dag wakker worden met de absolute zekerheid dat je fantastisch bent? Moeilijk te geloven dat Kanye en Donald zichzelf ooit in twijfel trekken. Ook niet na een tigste Twitter-storm of als heel het internet je uitlacht. De grootspraak van wijlen Muhammad Ali, maar dan zonder zelfrelativering. Ongebreideld zelfvertrouwen. Misschien zit daar wel een goed voornemen in voor 2019. Misschien ook niet.

California call

Robin Broos. “Toen ik vanochtend opstond, was de lucht hemelsblauw”, schreef hij in zijn mailtje. In bijlage stak een snapshot van zijn uitzicht over de heuvels van Malibu, 12 uur later. Het blauw had zich omgezet in vuil oranje, met in het midden een dikke rookpluim.

Mijn vriend in Los Angeles weet hoe laat het is, wanneer de lokale Frank Deboosere waarschuwt voor droogte. En op zijn beurt wou hij mij waarschuwen. Twee dagen later zouden we immers vlakbij iets gaan drinken.

In Californië is dit schering en inslag. Een jaarlijkse wake-upcall van de natuur. Iets waar zelfs the greatest country in the world niet tegenop kan.

In de zeik gezet

Jorne Daems. De Women’s March van 2018, 500.000 aanwezigen die door de straten van Los Angeles trekken om te ijveren voor vrouwenrechten, en te protesteren tegen Donald Trump. Onder hen ook deze hond, waar de Britse fotograaf Matt Stuart ons even bewust van wil maken.

Nu kan zo’n protest vele vormen aannemen, wat deze politiek geëngageerde viervoeter maar al te graag toont. Amerikaans staatsburger zijnde, maakt hij ­gretig gebruik van zijn recht op vrijheid van meningsuiting. Hij zal er de wereld niet mee veranderen, maar het gebaar is zeker niet onopgemerkt gebleven.

Van levensbelang

Katrin Swartenbroux. ‘Youthquake’. Het woord omschrijft de impact van jongeren die massaal eisen dat er sociale, politieke of ­economische verandering komt. De Oxford Dictionary riep de term eind 2017 al uit tot Woord van het jaar, maar in februari 2018 daverde de wereld pas echt op haar grondvesten.

Na de school shooting in de Stoneman Douglas High School in Florida, waarbij 17 mensen om het leven kwamen, namen de scholieren zelf het heft in handen. Ze organiseerden March For Our Lives, het grootste studentenprotest sinds de oorlog in Vietnam, waarbij ze opriepen voor strengere wapenwetten. #NeverAgain was hun strijdkreet. Sinds Stoneman Douglas kreeg Amerika nog meer dan twintig andere school shootings te verwerken.

Mister Positive

Jan Straetmans. Van Speaking in Tongues uit ­moeders platenbak tot het fantastische How Music Works in mijn boekenkast, het werk van David Byrne en zijn Talking Heads is al jaren een inspiratie voor velen. Dat Byrne op Werchter zorgde voor de meest complete show van afgelopen festivalzomer hoeft dan ook geen verrassing te heten. Met een perfect ­gechoreografeerde show, band strak in het maatpak, aanstekelijke ritmes en een goede dosis excentriciteit creëerde hij zijn American Utopia op en naast het podium. De optimistische boodschap die dit laatste album en bijhorende show uitdraagt is eens wat anders dan het nieuws dat we uit het land van The Donald gewoon zijn.

Wat leverde die top ook alweer op?

Bart Eeckhout. Wist u nog dat de Amerikaanse president Donald Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un een verzoeningstop hebben gehouden? Wat die ‘historische’ ontmoeting in Singapore werkelijk opgeleverd heeft, is onduidelijk, maar vooraf leek het de top van de eeuw te worden.

De overdreven verwachtingen, de opgebouwde spanning en de onduidelijke afloop zijn typerend voor het presidentschap van Trump. Dat sleept zich van incident naar incident, met telkens weer nieuwe cliffhangers. Een politieke soapserie. Hoe al die aandacht uitpakt, is onzeker. Bij de voorbije mid­termverkie­zingen kon president Trump alleszins een deel van de overwinning opeisen.

Respect

Edwin van Overveld. Sorry, Tony Joe White, Charles Aznavour, Avicii, Dolores O’Riordan en vele anderen, maar de prijs voor Belangrijkste Dood in de muziekwereld gaat dit jaar onbetwist naar Aretha Franklin. De, volgens vakblad Rolling Stone, beste zanger (m/v) aller tijden kreeg eind jaren ‘60 het etiket The Queen of Soul opgeplakt, en die titel gaf ze nooit meer af.

Even leek ze te herstellen van de alvleesklierkanker die bij haar in 2010 werd geconstateerd, maar de ­dirigent van het engelenkoor vond het op 16 augustus wel welletjes en haalde het 67-jarige fenomeen naar boven.

Normaal zouden wij de wenkbrauwen fronsen bij een goudkleurige doodskist, maar Aretha verdient, om het met haar doorbraakhit uit 1967 te zeggen, alleen maar ‘Respect’.

De nieuwe martelaar

Ann De Boeck. Edegem, 22 november. Theo Francken en Tom Van Grieken gaan in debat voor het oog van enkele honderden flaminganten. Op de eerste rij zitten drie jongemannen in een donkerblauwe trui en een witte kraag. Drie identieke exemplaren. Een van hen zuigt alle aandacht naar zich toe. Hij schudt de hele avond handjes en poseert gewillig voor de selfies van fans, niet zelden jonge vrouwen. Op deze foto, genomen in maart, was Dries Van Langenhove nog de coming man van een rechts-conservatieve voorhoede. De Pano-reportage over Schild & Vrienden gaf dat imago bij het brede publiek een deuk.

Voor de hardcoreflaminganten is hij meer dan ooit hun posterboy.

Hondenheld

Yannick Verberckmoes. Toen Ryan Nichols uit Texas hoorde over orkaan Florence, haakte hij een kleine boot vast aan zijn auto en reed een kleine twintig uur naar North Carolina om er te gaan helpen. “Ik ben een marinier en dit is wat mariniers doen”, zei Nichols later in het immens populaire praatprogramma van Ellen DeGeneres. Nichols redde 25 mensen en tien dieren, waaronder deze zes honden. Een nieuwe American hero was opgestaan.

Mijn vader is nooit marinier geweest, heeft ook geen boot, maar rijdt elk weekend naar Dendermonde om met Fritz, de 15 jaar oude hond van mijn oma, te gaan lopen. Een rit van anderhalf uur langs de Oude Dender. Elke week, weer of geen weer. Omdat Fritz anders niet meer buitenkomt. Want dat is wat mijn vader doet, maar dan zonder het reddingsvestje.

Huilorkest achter tralies

Sara Vandekerckhove. Door merg en been ging het. Het gehuil en gejammer van kleine kinderen in grote metalen kooien die van hun ouders werden gescheiden. Op videobeelden was te zien hoe oudere kinderen zich om de allerjongsten bekommerden. Sommigen amper een jaar oud. Slapen moesten ze doen op een betonnen vloer, met niet veel meer dan een foliedeken om hen warm te houden. En op de achtergrond maakten agenten van de grenspolitie zich vrolijk om het ‘huilorkest’.

‘Zero tolerance’ noemt de Amerikaanse president Donald Trump dat. ‘Zero humanity’ is het. 

Op het lijf geschreven

Bas Bogaerts. Sommige fotografen houden van stilte, eenzaamheid en afwezigheid van mensen. Ik hou van het tegendeel. Claustrofobisch dicht op lijven zitten, kunnen meeluisteren met fluisterconversaties en ongemakkelijk dicht bij elkaar zitten. Een comfortzone die ik vooral bij betogingen vind… en op de partycruise ‘The Ark’. Een plaats waar lijf, leden en lust in elkaar overvloeien net zoals de nacht in de dag. Een plaats waar lijfelijke tempels ingeolied de dag ingaan en twee kostuumwissels per uur een must zijn. Op die plek mocht ik vlieg aan de muur zijn. Een witte, smalle vlieg met een buikje.

Droge vis

Roos Van Acker. Florida, 18 oktober, een gehavend huisje in Mexico Beach, Florida. Waarom redt Mark Drake (55) nu net een opgezette blauwe marlijn na de destructieve doortocht van orkaan Michael? Het lijkt ridicuul. Is de man misschien taxi­dermist? Speelt er nostalgie naar betere tijden? Of is het een reddingsactie uit pure wanhoop? Redden wat er nog te redden valt, meer is het waarschijnlijk niet. Zelfs een dooie vis.

Op drift

Lode Delputte. Duizenden migranten uit Centraal-Amerika stappen noordwaarts. Op het beeld, dat dateert van eind oktober, komen alle emoties samen die deze mensen drijven: angst voor nog meer geweld en armoede, hoop op een nieuwe toekomst in de VS, trots – kijk naar de blauw-witte Hondurese vlag – op wie ze zijn. Hoewel zich in de karavaan mensen uit heel Latijns-Amerika bevinden, staat Honduras symbool voor de dubbele epidemie waar het subcontinent aan lijdt: niet alleen tekent de havenstad San Pedro Sula, waar bendes over leven en dood beschikken, de grootste moordcijfers ter wereld op, ook gaapt nergens op de aardbol de kloof tussen rijk en arm zo wijd. Het is extreme wanhoop die deze massa drijft.

Een lading Liekens

Joris Casaer. Veel tijd voor een foto was er niet, want we hadden een trein huiswaarts te halen. Na een korte locatiescout in Hilversum wist ik ook al: van de mooie straatbeelden moet ik het niet hebben. Toen ik even een blokje rond liep met Goedele en een verdwaalde winkelkar zag staan die er vijf minuten eerder nog niet stond, wist ik: dit is een geschenk, hier móéten we iets mee doen.

 Goedele zag dat mijn blik bleef haperen bij de kar en aarzelde niet. Voor ik het wist was ze haar stiletto’s aan het uitdoen en klauterde ze gezwind in de kar, terwijl ik de boel wat knullig stabiliseerde. Vanaf dat moment liep de fotosessie op – ach ja – ­wieltjes.

Dramatisch protest

Pieter Dumon. Soms liggen realiteit en fictie akelig dicht bij elkaar. Een totalitaire maatschappij zoals het Gilead uit de fictiereeks The Handmaid’s Tale is nog niet meteen voor morgen. Maar met de aanstelling van Brett Kavanaugh komt Donald Trump volgens sommigen aardig in de buurt. Ondanks beschuldigingen wegens verkrachting kreeg die Trump-protegé toch een zitje in het Amerikaans hooggerechtshof. Wat leden van verschillende vrouwenbewegingen ertoe aanzette te protesteren in door The Handmaid’s Tale geïnspireerde kostuums. Kwestie van fictie en realiteit zo ver mogelijk uit elkaar te houden.

Wij en ons lijf

Barbara Debusschere. “Of ik met naaktmodellen op de foto wil? Ja hoor”, zei hoogleraar klinische psychologie Paul Verhaeghe (UGent). En hij liet gewillig twee lichamen rond zich draperen terwijl zijn blik zegt: “Ik ben een echte denker.”

Maar, in tegenstelling tot wat ene René beweerde, zijn lichaam en hoofd één. Dat lijken we te vergeten. We raken de band met ons eigen lijf kwijt door schaamte en perfectiedwang, zo zegt Verhaeghe in zijn boek Intimiteit. “Nochtans is dat de meest intieme relatie die we ooit zullen hebben en de basis van al onze andere relaties. Omarm ze.”

Vrijheid blijheid

Wilfried Poelmans. Drie jongens amuseren zich, ergens in la Flandre profonde. Het autowrak en de karavaan caravans in de verte doen een rally vermoeden. Ik hou niet van cross, vanwege het lawaai en de zinloosheid. Ik hou wel van deze foto. De kinderen horen in hun ‘kamp’ enkel hun eigen vroemvroem. Je proeft de vrijheid en fantasie, ziet vriendschap en groei, en ruikt de buitenlucht en avontuur. Een tijdloze foto, die – de bomen zijn nog kaal – de belofte van een mooie lente en landerige zomer in zich draagt. Geen gameboy of smartphone in zicht – je zit zo terug in je eigen jeugd.

Oorlogje spelen

Jan Debackere. Bijna 50 foto’s hingen er aan de muur, uit te kiezen door de redactieleden van De Morgen om er een tekstje bij te schrijven. Deze bleef helemaal tot het einde zonder auteur. Toeval? Misschien, maar wellicht ook niet helemaal. Want die oorlog in Syrië, hoeveel mensen liggen daar echt wakker van, alle Aylan Kurdi’s ten spijt? Te complex, te ver van ons bed, te lang. De Syrische kinderen trekken het zich niet aan, en wellicht maar best ook. Zij spelen met een zelfgemaakt kartonnen machinegeweer oorlogje. Wat moet je anders doen als je in je korte leven nog niets anders gezien hebt?

Immer strijdvaardig

Lotte Beckers. “Je wordt niet als vrouw geboren, je wordt tot vrouw gemaakt”, zo citeerde televisiecoryfee Paula Sémer Simone de Beauvoir in een DM-reeks over vrouwen.

Net als je denkt dat er daar stevige stappen vooruit worden gezet, vraagt een of andere onnozele dj aan de beste voetbalster ter wereld of ze kan twerken, ­sensueel dansen met je billen. Ada Hegerberg trok een kwaad gezicht, zei ‘nee’ en snoerde die dwaze dj de mond. De immer strijdvaardige Sémer maakt zich ook vandaag nog zorgen over de positie van de vrouw. Het verpeste gloriemoment van Hegerberg bewijst haar punt.

Maar Sémer is hoopvol. Want ze vertelde ook: “Ik benijd jonge vrouwen van vandaag omdat ze zo ­onbevangen hun mening durven te zeggen.”

Weg jaloezie

Kim Van de Perre. Amper een jaar geleden hadden we zonder verpinken onze linkernier afgestaan om even in de Louboutins van Meghan Markle te staan. Niet alleen omwille van haar indrukwekkende schoenen- en kleerkast, de Amerikaanse actrice had het allemaal: beauty and brains, een hoofdrol in de beste advocatenserie van het moment – Suits, uiteraard – en een affaire met de begeerlijkste prins van de wereld – de Britse Harry, uiteraard.

Tot ze de catastrofale fout maakte om ook met die prins te trouwen. Als Duchess of Sussex roept Markle eerder medelijden dan jaloezie op. De stiletto’s moesten wijken voor gruwelijke – naar de normen van het Britse koningshuis ‘fatsoenlijkere’ – ballerina’s en voor rare hoeden in de vorm van schotelantennes. Acteren doet ze niet meer, tenzij het faken van enthousiasme op het zoveelste oersaaie polo-event. We hopen voor haar dat de prins het waard is.  

Zusterliefde

Bob Van Mol. Voor de DM-zomerreeks ‘Huis van Hiele’ zaten we met de zussen Maaike en Elke Neuville een avond lang aan tafel. Twee heel verschillende dames, maar tegelijkertijd ook heel gelijkend. Zoals alleen zussen of broers dat kunnen zijn.

Als je samen als kind opgroeit, ontstaat er een band voor het leven. Die valt nooit te evenaren door anderen die je pad nog zullen kruisen. Je kent mekaar door en door, ontwikkelt humor die niemand anders helemaal kan vatten. Ook al zie je elkaar een hele tijd niet, bij elk weerzien keer je diep vanbinnen weer een beetje terug naar je kindertijd. Misschien wel een van de diepste en innigste vriendschappen die je met iemand kunt hebben. Dat straalden de zussen een hele avond lang uit. Waarschijnlijk m’n vrolijkste portret­shoot van 2018.

Ons kent ons

Roel Wauters. De liberale fractieleider Guy Verhofstadt krijgt begin februari een bolwassing in het Europees parlement. Letterlijk dan. Commissie­voorzitter Jean-Claude Juncker woelt hem stevig door het haar.

Juncker ís joviaal. Een kusje op de kale knikker van commissaris Frans Timmermans of een klapje in het gezicht van een regeringsleider. Ons kent ons? Of de zatte nonkel op het feest? De commissievoorzitter heeft al verschillende keren moeten ontkennen dat hij een drankprobleem heeft. In juli dit jaar opnieuw, toen hij tijdens een fotomoment op de NAVO-top in Brussel niet meer op eigen benen kon staan. “Rugproblemen”, was zijn uitleg. 

Pony in het parlement

Ann Van den Broek. “Kijk, deze grote zaal, dat is nu het Europees halfrond, zie. Dat is waar Guy Verhofstadt altijd zit als je hem tekeer ziet gaan op tv. En... Wat zeg je? Ah, de Britten. Ja, die zitten hier ook nog. Nog even en we zijn eindelijk van die Nigel Farage verlost.”

We waren er niet bij, maar zo zou het best gegaan kunnen zijn, de officiële rondleiding die pony Dinky van Hilde Vautmans (Open Vld) kreeg in het Europees parlement. Eigenlijk was Dinky daar om de collega’s van Vautmans ervan te overtuigen dat pony’s even geschikt zijn als honden om blinden te begeleiden. Maar al wat die konden denken, was: er staat verdorie een paard in de gang.

Vuurzee

Marian Kin. Een hele wijk weg in drie minuten. Een meisjestweeling werd verstrengeld in de armen van hun grootouders teruggevonden. Ze haalden het niet. Mensen, vaak kinderen, die niet tijdig in zee konden springen, verbrandden levend. Apocalyptische taferelen.

De bosbranden in Griekenland waren helaas niet de enige die onze planeet teisterden. Ook Portugal, Californië en Canada kregen hun portie. In ons land was het deze zomer blijkbaar nog niet droog genoeg, want de nieuwe Europese klimaatdoelen ondersteunen vond België geen goed idee.

Ook maar een mens

Sam Feys. Is Mark Zuckerberg een robot? Ik heb er lang over getwijfeld. Zijn houterige bewegingen, kille blik en buitenaardse humor helpen zijn zaak niet vooruit.

Een kind dat iets mispeutert, moet na de les bij de juf komen. Dacht hij daaraan toen hij voor de Senaat moest verschijnen? Of gaan robots niet naar school?

Al die jaren heeft hij kunnen oefenen om zich zoveel mogelijk als een mens te gedragen. Lach wanneer je een grap maakt. Drink water.

Een robot met een fetisj voor privégegevens aan het roer van ’s werelds meest invloedrijke netwerk? Dat willen we niet. Maar Mark Zuckerberg is geen robot. Robots mogen geen fouten maken.

Integratie

Joël De Ceulaer. 14 oktober 2018. Gemeente­raadsverkiezingen in Antwerpen. Het lijkt wel een foto die is weggelopen uit de ranzige campagne waarmee de N-VA het pact van Marrakech wilde torpederen. Met als bijschrift: ‘VN-migratiepact = focus op behoud eigen cultuur van de migrant’. En met als doelgroep: mensen die misschien vinden dat vrouwen met hoofddoek geen stemrecht verdienen. Gelukkig leven wij nog in een liberale democratie, en kunnen ontmoetingen zoals deze ertoe bijdragen dat de N-VA-voorzitter zich vroeg of laat weet te integreren in het kostbare weefsel van deze diverse samenleving.

Geen oog voor de camera

Jef Boes. “Waarom kijkt ze altijd zo serieus op foto’s? Het is zo’n goedlachs meisje”, vroeg de journaliste zich luidop af. Ja, waarom? Ik mocht Nina Derwael twee keer fotograferen: een keer in haar natuurlijke habitat, tijdens haar training, en nadien, een week later, voor portretfoto’s.

Twee keer negeerde ze mij volledig, zo gefocust was ze op haar turnen. Het was voor haar ook helemaal geen optie om zich voor haar portretfoto’s te verplaatsen. Ik mocht nog nét haar kamer op het internaat binnen om daar de foto’s te nemen.

 En dat lachje: ja, soms toverde ze het tevoorschijn. Maar eerlijk? Ze was helemaal niet bezig met de ­fotograaf die daar beelden van haar kwam schieten twee weken voor het WK. En gelijk had ze. The Gold Lady. Proficiat, Nina.