‘Voltaire’ van Maatschappij Discordia: fris noch prikkelend
Weinig biografieën zijn zo indrukwekkend als die van de Franse verlichtingsfilosoof Voltaire. Helaas houdt Maatschappij Discordia het in haar nieuwe voorstelling Voltaire bij een doelloos potje mijmeren.
Soms volstaat het scènebeeld om te kunnen raden wiens voorstelling er zal spelen. Een decor van versleten tentdoeken, gammele kasten en doorbuigende plankieren, en je weet meteen: dit is door Maatschappij Discordia in elkaar getimmerd. De theatergroep gaat er prat op nooit iets weg te gooien en haar rekwisieten telkens opnieuw te gebruiken. Je weet dat je die kasten al eens eerder hebt gezien, misschien liggend of op hun kop, maar wel diezelfde kasten. En ook de verweerde patronen op het tentzeil roepen een vage herinnering op.
Dat gevoel van ‘ik heb dit al eens eerder gezien’ gaat niet alleen op voor het decor. Alles aan deze voorstelling ademt Discordia. De spontane, naar improvisatie neigende manier van spelen, het moeiteloos in en uit de rol stappen, het doorprikken van alle theaterconventies, en het speels jongleren met Grote Ideeën. Sinds het begin van de jaren 80 hebben Jan Joris Lamers en co. hiervan hun handelsmerk gemaakt. Een succesformule die insloeg als een bom en vooral in Vlaanderen een grote groep fervente bewonderaars vond. Gezelschappen als De Roovers en De Koe haalden er de mosterd voor hun eigen theatertaal.
Lamers staat zelf op scène in de rol van de Franse verlichtingsfilosoof, maar evengoed als zichzelf, de acteur die worstelt met zijn rol
Highlights
Voltaire is vintage Discordia. Lamers staat zelf op scène in de rol van de Franse verlichtingsfilosoof, maar evengoed als zichzelf, de acteur die worstelt met zijn rol. Wat zich op de scène afspeelt is ‘maar een repetitie’. Met de regieaanwijzingen in de hand probeert Miranda Prein vorm te geven aan een voorstelling die zogezegd nog in de maak is. Er wordt gezocht naar logische overgangen, vlotte positiewisselingen en pointes die min of meer steek houden. Tussen het gebakkelei over wat theater precies moet zijn door, wordt het leven van Voltaire (1694 - 1778) uit de doeken gedaan.
De Franse schrijver, filosoof en humanist ontpopte zich tot een iconische wegbereider van de Verlichting en een van de eerste voorvechters van de mensenrechten. Een man waar heel wat over te zeggen valt. Toch komt Discordia niet verder dan de highlights van een bewogen leven. Lamers hakkelt zich haast verontschuldigend een weg doorheen leven en werk van de schrijver-filosoof. Maar interessanter dan de wikipedia-pagina wordt het niet. Er passeert een rijtje citaten, zoals ‘de waarheid is de bevestiging van je eigen ideeën’. Erg actueel natuurlijk in deze tijden van fake news, maar meer dan een halfslachtige mijmering vloeit er niet uit voort.
Zoals steeds is het mooi en aandoenlijk om de acteurs te zien zoeken naar een vorm waarin ze hun verhaal kunnen gieten, maar de doelloosheid neemt te vaak de overhand. Het metatheatrale rammelen met structuur, tekst en personages is anno 2018 verworden tot een gedateerd trucje. Het is ver zoeken naar de frisse, prikkelende energie waar Discordia zich ooit op kon beroemen. Dat resulteert in een pointeloze voorstelling die er noch in slaagt actuele inzichten te ontwikkelen rond de figuur van Voltaire, noch een interessant discours te openen over wat theater precies moet zijn.
Op 15/12 in Monty, Antwerpen. discordia.nl