Vanavond en zondagnacht is de komeet 46P/Wirtanen mogelijk met het blote oog te zien
De kleine komeet is de aarde zeer dicht genaderd, en omdat de omstandigheden gunstig zijn, verwachten astronomen dat hij misschien met het blote oog gezien kan worden, als het weer het toelaat. Mogelijk is er echter een verrekijker of een eenvoudige sterrenkijker nodig. Vanavond rond 22 uur en zondagnacht/maandagochtend rond 2 uur zijn de beste ogenblikken om 46P/Wirtanen waar te nemen tijdens zijn dichte benadering van de aarde.
Van vandaag tot maandagochtend staat de komeet op 0,079 astronomische eenheden - de gemiddelde afstand van de aarde tot de zon - van ons. Dat is nog steeds zo'n 11,4 miljoen kilometer of zo'n 30 keer de afstand van de aarde tot de maan, maar in astronomische termen is dat erg dichtbij en dus een buitenkans.
"Dit is het dichtste dat de komeet Wirtanen in eeuwen tot de aarde is genaderd, en ook het dichtste dat hij zal naderen in eeuwen", zei Paul Chodas op de website van de NASA. Chodas is de manager van het Centre for Near-Earth Object Studies aan het Jet Propulsion Laboratory van de NASA in Californië. "Dit zou een van de helderste kometen in jaren kunnen zijn, wat astronomen een belangrijke gelegenheid biedt om een komeet van dichtbij te bestuderen met telescopen op de grond, zowel optische als radar-telescopen."
De komeet Wirtanen is eerder al zichtbaar geweest in grotere amateur-telescopen, en de mogelijkheid bestaat dat hij gedurende zijn dichte nadering zichtbaar is met het blote oog of met een eenvoudige verrekijker. Dat hangt evenwel van de helderheid van de komeet af, en het is helaas duivels moeilijk om die te voorspellen.
Wie meer details wil weten over waar de komeet te zien zal zijn, kan bijvoorbeeld terecht op de site hemel.waarnemen.com.
Jupiterfamilie
De komeet 46P/Wirtanen werd begin 1948 ontdekt door de Amerikaanse astronoom Carl Wirtanen in het Lick Observatorium in Californië, vandaar de naam. Het is een kleine, periodieke komeet, vandaar de P in de naam, met voor een komeet een korte baanperiode - de tijd die de komeet nodig heeft om een volledige baan rond de zon te maken - van slechts 5,4 jaar. Dat maakt van 46P/Wirtanen een kortperiodieke komeet, langperiodieke kometen hebben baanperiodes van meer dan 200 jaar.
Kometen kunnen immers fel verschillende banen hebben, en ze zijn er in alle maten en gewichten. Wat dat betreft is 46P/Wirtanen met een geschatte diameter van 1,2 kilometer een kleintje. De komeet Hale-Bopp bijvoorbeeld heeft een diameter van zo'n 120 kilometer.
De meeste kometen, die vooral bestaan uit stof en ijs, zijn te vinden in de Oortwolk. Dat is een bolvormige schil van ijsachtige objecten rond ons zonnestelsel, ver voorbij de banen van de planeten.
De baan van 46P/Wirtanen reikt echter helemaal zo ver niet. De komeet behoort de Jupiterfamilie van kometen, kometen waarvan de baan niet verder komt dan de baan van Jupiter, de vijfde planeet in ons zonnestelsel. De baan van de komeet is bovendien erg excentrisch, zodat 46P/Wirtanen periodiek erg ver van de zon staat, en soms de zon veel dichter benadert.
Oorspronkelijk doel van Rosetta-missie
Komeet 46/PWirtanen was het oorspronkelijke doel van de Rosetta-missie van het European Space Agency, maar doordat het ruimtetuig niet op tijd gelanceerd kon worden, werd uiteindelijk ervoor gekozen om Rosetta naar de komeet 67P/Churymov-Gerasimenko te sturen, en is er over 46P/Wirtanen dus veel minder geweten.
Dat hopen de astronomen nu gedeeltelijk goed te maken, en er is dan ook een waarnemingscampagne opgezet om de "hyperactieve" komeet wetenschappelijk te bestuderen nu hij zo dichtbij is. De astronomen noemen de komeet hyperactief, omdat hij meer water uitstoot dan verwacht werd voor een komeet met een relatief kleine kern.
De campagne wordt geleid en gecoördineerd door de University of Maryland en er nemen professionele en amateur-astronomen aan deel uit heel de wereld.
De NASA zet de grote middelen in, en zal observatoria op de grond, in de lucht en in de ruimte gebruiken om de komeet te bestuderen. Het gaat dan onder meer om de Goldstone Solar System Radar in Californië en de Infrared Telescope Facility in Hawaï, de ruimtetelescopen Hubble, Chandra, Swift en Spitzer, en het in een vliegtuig gemonteerde Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA).
Daarnaast zal de komeet ook door het observatieveld trekken van de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), die naar exoplaneten speurt.