Direct naar artikelinhoud
Klimaat

Geen concrete actie om snelle opwarming aarde tegen te gaan op klimaattop in Katowice

► Michal Kurtyka, de voorzitter van de top, springt van tafel na afloop van de klimaattop in Katowice in Polen.Beeld AFP

De klimaattop in het Poolse Katowice is niet het ambitieuze antwoord op de klimaatcrisis geworden waarop velen hadden gehoopt. Wel hebben de bijna 200 deelnemende landen zaterdag na twee weken onderhandelen richtlijnen afgesproken waarmee het akkoord van Parijs in 2020 in werking kan treden.

Een dag later dan gepland bereikten de delegaties in Katowice zaterdagavond een deal over de hoofdtaak van COP24, de afronding van de richtlijnen van het zogeheten 'Paris Rulebook'. Daarin is vastgelegd hoe landen het doel van het klimaatakkoord van Parijs uit 2015 gaan bereiken: beperking van de opwarming van de aarde tot een (relatief veilige) 2 graden, en het liefst 1,5 graad, in 2100.

Ronduit mislukt is de top qua 'ambitie', COP-jargon voor het formuleren van een krachtig antwoord op de klimaatcrisis. Dat hield een volmondige erkenning in van de alarmerende conclusie van een speciaal rapport van het VN-klimaatpanel IPCC dat de wereld de 1,5 graad-limiet alleen nog in zicht houdt als olie, kolen en gas binnen twaalf jaar drastisch worden uitgefaseerd. Concreet betekent dit dat landen nog vóór het van kracht worden van 'Parijs' in 2020 hun huidige klimaatplannen fors moeten bijstellen.

Oliegrootmachten

De hele week deden groepen landen en ngo's verwoede pogingen die IPCC-waarschuwing zo krachtig mogelijk in de slottekst opgenomen te krijgen, maar vier grote olielanden (Verenigde Staten, Rusland, Saudi-Arabië en Koeweit) blokkeerden dat. Het leidde uiteindelijk tot een compromis: een obligate vermelding van het rapport en de noodzaak klimaatplannen verder op te schroeven, met de afspraak dat de landen die plannen in september 2019 indienen op een extra VN-klimaattop in New York.

Waarnemers betoonden zich dit weekend wel relatief tevreden over het Rulebook. Er liggen nu in elk geval universele, transparante richtlijnen vast voor de manier waarop landen moeten rapporteren over hun uitstoot van broeikasgassen, en voor de beoordeling van hun pogingen (via hun vrijwillige klimaatplannen) om die uitstoot zo snel mogelijk terug te dringen naar vrijwel nul in 2050. Hoewel die regels voor alle landen hetzelfde zijn, krijgen ontwikkelingslanden meer tijd om eraan te voldoen.

Afgesproken is ook hoe de klimaatplannen van landen voortaan elke vijf jaar worden beoordeeld en opgekrikt naar een hoger ambitieniveau, lees: verder gaande reducties van broeikasgassen. Onbevredigend is dat die beoordeling gebeurt op basis van een 'collectieve vooruitgang', in plaats van toegespitst op elk land afzonderlijk.

De geldstromen van rijke naar armere landen om zich aan te passen de klimaatproblemen worden voorspelbaarder. Rijke landen hebben ook beloofd hun bijdragen aan het VN-klimaatfonds (Green Climate Fund) sneller te verhogen. Dat fonds moet in 2020 minstens 100 miljard dollar per jaar omvatten, maar is nog half leeg.

Geen echte overeenstemming werd bereikt over het lastige thema van 'loss and damage', de financiële compensatie die ontwikkelingslanden en kleine eilandstaten eisen voor de snel oplopende schade die ze nu al lijden door de gevolgen van de (grotendeels door de ontwikkelde wereld veroorzaakte) klimaatverandering.

Teleurgesteld

Vertegenwoordigers van ngo's in Katowice reageerden teleurgesteld op de weinig ambitieuze uitkomst. "Het is duidelijk dat de regeringen er niet in geslaagd zijn een adequaat antwoord te formuleren op de rampzalige gevolgen van de klimaatverandering", zei Climate Action Network (CAN) Europe, de koepelorganisatie van 150 ngo's uit 35 Europese landen, zaterdagavond.

Vertegenwoordigers van ngo's in Katowice reageerden teleurgesteld op de weinig ambitieuze uitkomst

Relativering komt van Laurence Tubiana, baas van de European Climate Foundation en een van de architecten van 'Parijs'. "Het is begrijpelijk dat mensen hier een big political splash verwachtten," zei ze vrijdag, "maar daar is deze COP de plek niet voor. Hier gebeurt serieus werk, de implementatie van Parijs. Die politieke splash komt volgend jaar wel, in New York."