Nederlandse zoo past voor het eerst anticonceptie toe bij vissen
Burgers’ Ocean, een groot zeeaquarium in de dierentuin van Arnhem in Nederland, is erin geslaagd om een anticonceptiemiddel te plaatsen in de vin van een adelaarsrog. Volgens de dierentuin is het de eerste keer ter wereld dat anticonceptie succesvol toegepast wordt bij een vissoort. De primeur wordt vandaag gepubliceerd in het vaktijdschrift "Journal of Fish Biology" en past in het internationale kweekprogramma van adelaarsroggen.
Burgers' Ocean is een aquarium van 8 miljoen liter waarin onder meer een koraalrif, en het hele ecosysteem dat daarbij hoort, wordt nagebootst. Naast koralen, algen, anemonen en verschillende soorten haaien leven er ook gevlekte adelaarsroggen. Burgers' Ocean is wereldwijd de grootste kweker van deze vissoort.
Maar twee van de volwassen vrouwtjes hadden zich iets te succesvol voortgeplant. "Daardoor dreigde een oververtegenwoordiging van hun genetisch materiaal in de Europese populatie adelaarsroggen", zegt hoofdbioloog Max Janse van Burgers' Ocean en Europees voorzitter van de Europese kweekprogramma's van haai- en roggensoorten.
Een rog van 1,80 meter groot en 85 kg zwaar vervoer je niet zomaar. Dat geeft echt veel stress
"Eén van de volwassen vrouwtjes werd overgeplaatst naar een aquarium in Kopenhagen. Maar het transport van een adelaarsrog is echt niet evident. Je hebt een enorme vrachtwagen nodig, het is heel risicovol en bezorgt heel veel stress aan het dier", vertelt Janse. "Daarom hebben we geprobeerd om het andere vrouwtje, dat 1 meter 80 groot is en zo'n 85 kilogram weeg, in Arnhem te houden."
Samen met dierenarts Henk Luten is Janse erin geslaagd om een anticonceptie-implantaat in te brengen in de linkerborstvin van de rog. "Bij zoogdieren gebeurt het al langer, maar bij vissen is het een wereldprimeur. We weten dat er twee eerdere pogingen zijn geweest, maar die mislukten beide."
Max Janse verwacht dat deze manier van anticonceptie ook bij andere rog- en haaisoorten kan worden toegepast. Het wetenschappelijk artikel wordt gepubliceerd in de nieuwe uitgaven van het vaktijdschrift "The Journal of Fish Biology".
(Lees verder onder de foto)
Wat is het nut van een kweekprogramma?
Dierentuinen zetten overal ter wereld in op internationale kweekprogramma's, met de bedoeling om bedreigde diersoorten in stand te houden en om ervoor te zorgen dat er geen dieren meer uit het wild moeten worden gehaald. De meeste zoogdieren en vogels die je in de dierentuin tegenkomt, komen daardoor al lang niet meer uit het wild, maar zijn gewoon ergens in een dierentuin geboren.
Bij een kweekprogramma moeten biologen erop toezien dat de diersoort die ze kweken genetisch gezond blijft. Daarom wordt van elke soort een stamboek opgemaakt waarin het DNA-materiaal wordt verzameld. Zo kunnen biologen bepalen welk dier op welk moment en met wie mag paren om voldoende genetische variatie te behouden. Ze controleren ook welk dier tijdelijk geen jongen mag krijgen. Burgers' Ocean beheert het Europese stamboek van de adelaarsroggen.