Clara Billeke Villa Lobos, een Chileense artieste van 81 jaar, bezocht op 24 mei 2014 een tentoonstelling over de Shoah in het Joods Museum in Brussel, die door een vriendin werd georganiseerd. De twee zouden vervolgens samen met de 25-jarige museummedewerker Alexandre Strens gaan eten. Maar die lunch is nooit doorgegaan.

'Plots hoorden we schoten. Très très forts. Ik ben altijd op mijn hoede als ik schoten hoor, want in Chili heb ik de dictatuur gekend.' De vrouw vertelde hoe ze samen met haar vriendin de trap afdaalde, waar een politieagent hen verbood om het gebouw te verlaten. 'Pas om 22 uur konden we naar buiten. Ik voelde me ontzettend bedreigd. Ze zeiden dat we er op enkele seconden na ook niet meer geweest zouden zijn.'

'Sinds de aanslag kan ik niets meer creëeren', vertelde Billeke Villa Lobos zwaar geëmotioneerd. 'Ik kan me niet meer aan het tekenen zetten. Het wil maar niet lukken. Ik heb pijn. Ik kan nog altijd niet begrijpen wat er die dag gebeurd is.'

Vriendschapsband

Philippe Blondin, voorzitter van het Joods Museum, vertelde over de 66-jarige Française Dominique Sabrier, vrijwilligster in het museum. Ook zij werd op 24 mei doodgeschoten. 'Ze had een sterke vriendschapsband met Alexandre Strens', zei Blondin. 'Ze wilde altijd werken als hij ook aan het werk was. Een betere ambassadrice als haar kan een museum zich niet wensen.'?

Op de vraag of het Joods Museum in 2014 een politieke, ideologische boodschap uitdroeg, las Blondin voor uit de oprichtingsstatuten van het museum. 'De waardering van de democratie en het humanisme maakt deel uit van zijn missie', zei hij. 'Maar ons museum heeft nooit een politiek doel gediend, alleen een cultureel doel.'

Blondin vertelde dat buiten de aanslag in 2014 het museum, noch een van zijn medewerkers, ooit bedreigingen ontving.

'Ons museum was niet het vijfde slachtoffer van de aanslag', zei Blondin, waarna hij opsomde welke verschillende tentoonstellingen kort na de aanslag al van start gingen.

'Excellente leerling'

De 26-jarige museummedewerker Alexandre Strens overleed op 6 juni 2014, nadat hij in het Joods Museum werd neergeschoten en in een coma terecht kwam. Hij was de zevende van acht kinderen. Zijn moeder, Annie Adam, 68 jaar oud, vertelde vanochtend op het proces in het Justitiepaleis over haar zoon. ‘Alexandre was een vriendelijke, heel charmante en dappere jongen, die anderen hielp’, zei ze. ‘Hij was een bon vivant, reisde veel, kende veel mensen. Hij was gelukkig.’

‘Alexandre was gepassioneerd door geschiedenis', zei zijn moeder. 'Hij was een excellente leerling. Hij maakte een schooltaak over de horror van Auschwitz, ging er nadien met de school op bezoek en zei dat hij hoopte dat zoiets nooit meer zou gebeuren.’

De moeder vertelde dat ‘Alexandre heel dicht bij haar stond’. ‘Hij belde mij elke dag.’ Ze reist sinds zijn dood elke twee maanden naar Marokko, waar haar ouders wonen, om dichter bij hen te zijn. 'Ik voel me als een moeder wier vleugels werden afgeknipt. Ik denk altijd aan hem.'

Club Med

Het proces ging opnieuw met vertraging van start. Bij het begin van de dag vroeg het openbaar ministerie aan de voorzitter van het assisenhof om de opnames van de verhoren van hoofdbeschuldigde Mehdi Nemmouche te vertonen. Daarin zitten volgens hen ‘zeer interessante elementen’ in, zeker omdat Nemmouche eerder deze week weigerde om verhoord te worden. ‘Bijvoorbeeld over zijn mening over Joden, zijn gedrag, zijn attitude, een glimlach af en toe’, aldus het openbaar ministerie. ‘Het lijkt soms alsof hij in de Club Med zit.’

De verdediging van Nemmouche verzette zich tegen het verzoek. Advocaat Henri Laquay benadrukte dat de verdediging de vertoning had gevraagd van twee uitzendingen van RTBF en RTL-TVi, wat geweigerd werd. ‘Dat duurt slechts enkele minuten, verhoren uitzenden zou uren duren. Dit is tijdverlies’, zei hij.

In deze video legt journalist Mark Eeckhaut uit waarom het proces-Nemmouche zo belangrijk is.