Maken klimaatmaatregelen armen nog armer? "Niet als de juiste maatregelen worden getroffen"

Valt een klimaatbeleid te verzoenen met een sociaal beleid? Zullen met andere woorden mensen die het nu al niet breed hebben niet het kind van de rekening te worden als er maatregelen worden getroffen om de opwarming van de aarde tegen te gaan? Is het klimaat niet eerder een eliteprobleem? Dat is één van de grote vragen in het grote klimaatdebat.

“Het klimaat is een probleem van ons allemaal, mensen in armoede liggen er ook van wakker”, zegt  David De Vaal van Netwerk tegen Armoede. “Maar de manier waarop er op dit moment mee wordt omgegaan, is niet altijd sociaal rechtvaardig, en dat is een probleem”, vindt De Vaal.

Mensen die het niet breed hebben, zijn volgens De Vaal vooral ongerust over maatregelen die rechtstreeks ingrijpen op hun mogelijkheden. “Een voorbeeld: als autorijden duurder wordt gemaakt - en daar valt iets voor te zeggen - is dat heel beangstigend voor mensen die geen alternatief hebben.”

Daarom denkt De Vaal dat er fors geïnvesteerd moet worden in openbaar vervoer. “50 procent van de mensen met een laag inkomen, heeft zelfs geen wagen en is volledig afhankelijk van openbaar vervoer.” Doordat goede woningen in stadscentra duurder worden, komen zij vaak in de periferie of op het platteland terecht, stelt De Vaal vast.  

“Door de afbouw van het openbaar vervoer in die regio’s worden deze mensen nog meer geïsoleerd.” Als er meer geïnvesteerd zou worden in - milieuvriendelijk - openbaar vervoer, zullen ze minder sociaal geïsoleerd worden, meent De Vaal.

Bekijk het gesprek met David De Vaal in "De markt":

David De Vaal ziet elders nog een belangrijke win-winsituatie: op de woonmarkt. Meerbepaald op markt van de huurwoningen, waar mensen in armoede nu vaak tot veroordeeld zijn. En vooral aan de onderkant van de huurmarkt ziet De Vaal een probleem: de goedkoopste huurwoningen zijn vaak slecht geïsoleerd, met hoge energierekeningen voor de huurder tot gevolg.

“Op dit moment is het voor verhuurders vaak niet aantrekkelijk om te investeren”, ziet De Vaal. “Zij dragen de kosten terwijl de voordelen - namelijk lager energiegebruik - bij de huurders terechtkomen.” Hoe kan je dit probleem oplossen en verhuurders toch stimuleren om de woningen die ze verhuren op te waarderen?

“Eigenaars die hun woningen aan lage prijzen willen verhuren aan mensen met een laag inkomen, kunnen extra ondersteund worden om hun woningen energievriendelijker te maken. Dan combineer je een ecologische maatregel met een sociale maatregel.” Het geld dat de overheid hieraan uit zo geven, zal volgens De Vaal terugverdieneffecten creëren.

Tegen volgend jaar moeten verhuurders de daken van de woningen die ze in Vlaanderen verhuren geïsoleerd hebben. De overheid moet ook op dat pad verder gaan, vindt De Vaal. “Er moet een appèl gedaan worden op eigenaars om hun woningen conform te maken, zodat er kwalitatief sterke woningen zijn.”

Hij waarschuwt er tot slot wel voor dat de lasten hiervan niet bij arme huurders terecht mogen komen. “Als er geïnvesteerd is, zien we nadien dat de huurprijzen stijgen en de mensen verdrongen worden en opnieuw in slechtere woningen terechtkomen.”

Beluister het gesprek met David De Vaal in "De ochtend" op Radio 1:

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal ":