Trump wil zelf weer kernwapens maken. Europa staat erbij en kijkt ernaar
Jeroen Van Horenbeek is journalist bij deze krant.
Is er een internationaal verdrag dat het presidentschap van Donald Trump zal overleven? De president wil nu ook het langlopende INF-kernrakettenverdrag met Rusland opzeggen. In dit verdrag uit 1987 is afgesproken dat alle kernraketten die tussen 500 en 5.000 kilometer kunnen vliegen, verboden moeten worden. President Trump gelooft dat Moskou zich al een poos niet meer aan de afspraken houdt over deze ‘kruisraketten’ – hun naam in de volksmond sinds de jaren 80 – en dus hoeft hij zich er ook niet langer aan te houden. Trump wil zelf weer kernwapens maken.
Europa staat erbij en kijkt ernaar. De Europese buitenlandministers laten weten “erg bezorgd” te zijn. Het zal wel: een belangrijk doel van het INF-verdrag is de dreiging van een nucleaire oorlog in Europa vermijden. Het continent ligt immers pal in het bereik van de kruisraketten. Aan Washington en Moskou wordt nu gevraagd om de rede te laten zegevieren en niet te vervallen in een nucleaire wapenwedloop. Maar een coherent plan om het INF-verdrag van de ondergang te behoeden, heeft Europa niet. Hoegenaamd niet: op de laatste Europese top stond de kwestie niet eens op de agenda. Van internationale druk op Washington en Moskou is amper sprake.
Vrees voor een paddenstoelwolk
Als de militaire grootmachten powerplay spelen, kijkt Europa het vanop ruime afstand aan. Hier zijn meerdere redenen voor. Maar veiligheidsspecialisten en hoge militairen benadrukken dat Europa sinds het einde van de Koude Oorlog vooral bijzonder naïef is geworden als het over nucleaire wapens gaat. We onderschatten de risico’s en de bereidheid om ze in te zetten.
Als de militaire grootmachten powerplay spelen, kijkt Europa het vanop ruime afstand aan
De vrees voor een paddenstoelwolk aan de horizon: sinds de val van de Muur lijkt het onze verbeelding te boven te gaan. De wereld zal veel eerder vergaan door het klimaat, dan door een druk op de rode knop. Met Trump en Poetin aan die knop is het nochtans oppassen. De eerste zal “nooit toelaten dat er een grotere kernmacht dan de Verenigde Staten ontstaat”. De tweede pronkt wat graag met zijn nieuwste, fabelachtige militair speelgoed.
Daniel Ellsberg (86), gewezen Pentagon-adviseur en klokkenluider die de Vietnam-oorlog hielp beëindigen, waarschuwt in zijn recente boek The Doomsday Machine dat bij heel wat machthebbers nog altijd het idee leeft dat een moderne nucleaire oorlog ‘gewonnen’ kan worden. Dankzij een eerste aanval die zo overweldigend is dat de tegenaanval beperkt blijft tot een ‘aanvaardbaar niveau’ van enkele miljoenen doden. Als het Europese blok ooit een verschil wil maken op het wereldtoneel, laat het dan zijn in de strijd tegen dit soort geïnstitutionaliseerde dwaasheid.