Direct naar artikelinhoud
Pausbezoek

Historisch bezoek paus Franciscus aan Verenigde Arabische Emiraten staat in teken van interreligieuze dialoog

Paus Franciscus wordt verwelkomd door sjeik Mohammed bin Zayed Al Nahyan, kroonprins van de Verenigde Arabische Emiraten, op de luchthaven van Abu Dhabi.Beeld AP

Paus Franciscus is gisteravond aangekomen in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), en hij is niet de enige die zijn tweedaagse verblijf ziet als een gelegenheid om de boodschap van interreligieuze vrede en dialoog te verkondigen. Ook zijn gastheren reppen van 'bruggen bouwen'.

Toch werd het bezoek van de paus ingeluid met een kritische noot. Kort voor zijn vertrek, tijdens de zondagsmis in Vaticaanstad, veroordeelde Franciscus de oorlog in Jemen, waaraan zowel de VAE als Saudi-Arabië deelnemen. De burgeroorlog die al vier jaar aan de gang is in het land is ook nefast voor de kleine christelijke gemeenschap, waardoor veel christenen een verdoken bestaan moeten leiden.

De paus toonde zich zeer bezorgd over de humanitaire crisis in Jemen en riep alle partijen op het wankele vredesakkoord uit te voeren. "God hoort de noodkreet van de kinderen en hun ouders", zei hij tot de gelovigen op het Sint-Pietersplein. "Laten we krachtig bidden voor de kinderen in levensgevaar."

Woordvoerders van het Vaticaan konden niet zeggen of Franciscus de oorlog in Jemen aan de orde zal stellen tijdens de gesprekken die hij zal voeren met politieke en geestelijke leiders in de Emiraten.

Banden verstevigen

Het is de eerste keer dat een paus het Arabische schiereiland bezoekt. Franciscus werd uitgenodigd in 2016. Voor hem is het een uitgelezen kans om de banden tussen het katholicisme en de islam te verstevigen, een van de doelstellingen van zijn pontificaat. Hij heeft tot nog toe zes moslimlanden bezocht. "Heer, maak mij een werktuig van uw vrede", is het aan Franciscus van Assisi ontleende motto van zijn reis.

"Ik ben blij een nieuwe pagina te kunnen schrijven in de geschiedenis van de relaties tussen de godsdiensten. Het is een bevestiging dat wij ondanks alle verschillen broeders zijn", verklaarde Franciscus donderdag in een videoboodschap aan de bevolking van de VAE, die hij begon met de woorden 'salam aleikum'.

'Ik ben blij een nieuwe pagina te kunnen schrijven in de geschiedenis van de relaties tussen de godsdiensten’
Paus Franciscus

Toch is het bezoek van de paus ook bedoeld als een herderlijke ontmoeting met zijn geloofsgenoten. Van de circa 10 miljoen inwoners van het moslimland zijn er bijna een miljoen rooms-katholiek. Dat zijn allemaal buitenlandse arbeiders, voor een groot deel uit India en de Filipijnen. De meesten zijn bouwvakker, chauffeur, werkster of kindermeisje. De hele Golfregio telt zo'n 2,5 miljoen katholieken.

Morgen zal de paus een mis houden in een sportstadion in de hoofdstad Abu Dhabi. Er worden 135.000 gelovigen verwacht. Het wordt de grootste openbare bijeenkomst die ooit in het land is gehouden. Ook ontmoet hij de kroonprins van Abu Dhabi, sjeik Mohammed bin Zayed al-Nayan, en de Raad van Moslimvoorgangers.

Andere religies dan de islam zijn toegestaan in de VAE, zij het met zekere beperkingen. Door gebrek aan bouwgrond voor gebedshuizen zijn er slechts negen katholieke kerken, te weinig om aan de behoefte te voldoen. 's Zondags puilen de kerken uit. Soms worden buiten beeldschermen opgesteld voor zij die niet naar binnen kunnen. Het luiden van kerkklokken is verboden, net als evangeliseren.

Niettemin hechten de autoriteiten aan de religieuze diversiteit. De VAE zijn het tolerantste land van de Golfregio. Minister van Tolerantie sjeik Nahyan bin Mubarak al-Nahyan heeft als taak ervoor te zorgen dat aanhangers van andere godsdiensten dan de islam in zijn land zich "veilig en gerespecteerd voelen", zei hij tegen persbureau AP. Hij wil "bruggen bouwen" en de "muren afbreken waarachter sommigen zich proberen te verschuilen", in een tijd van groeiend nationalisme in de wereld.

Al-Nayans ministerie is een van de bijzondere departementen die de Emiraten in 2017 hebben ingesteld. Zo is er ook een minister van Geluk en een minister van Kunstmatige Intelligentie. Het jaar 2019 is uitgeroepen tot Jaar van de Tolerantie.

Banden verstevigen
Beeld REUTERS

Saudi-Arabië

Paus Franciscus zal tijdens zijn bezoek aan de VAE ongetwijfeld ook een oog gericht houden op buurland Saudi-Arabië. Ook daar wonen een miljoen rooms-katholieken, allen buitenlandse arbeiders. Saudi-Arabië is het enige land in de Golfregio waar andere godsdiensten dan de islam verboden zijn. Kerken zijn er niet, bijbels zijn niet toegestaan.

Toch gloort er enig licht door een kier van de deur. Kroonprins Mohammed bin Salman heeft de interreligieuze dialoog genoemd als onderdeel van zijn hervormingsprogramma. Hij wil een "gematigde islam, die openstaat voor alle religies en tradities".

Zijn vader, koning Salman, had vorig jaar in Riyad een ontmoeting met het hoofd van de raad voor interreligieuze dialoog van het Vaticaan. Ook de christelijk-maronitische patriarch Bechara Boutros Raï kwam over uit Libanon om te praten over religieuze tolerantie en het bestrijden van extremisme, volgens Saudische staatsmedia.