Thorium kan het energievraagstuk oplossen

Veilige en milieu- en klimaatvriendelijke kernenergie aan een betaalbare prijs en op relatief korte termijn? Het kan! De nieuwe technologie heeft thorium in plaats van uranium als basis. De centrales kunnen klein van omvang zijn, dus lokaal worden neergezet en door steden uitgebaat. Om de verdere ontwikkeling ervan toe te laten, moet er nu worden gewerkt aan licenties en wetgeving. Indien beslist wordt om hierin te investeren, kan thoriumenergie vanaf 2030 à 2035 bijdragen aan de elektriciteitsmix.

De klimaatbetogers eisen een coherent en sociaal rechtvaardig klimaatbeleid. Het energiebeleid sluit hier nauw bij aan. De voorbije jaren is gebleken dat de markt noch het politieke beleid in staat is richting te geven aan coherente technologische innovatie voor energievoorziening. De grote kwesties waar we als samenleving mee worstelen, zijn dan ook specifiek van aard. Nog nooit draaide ons lokaal samenleven in een zo grote, globale verwevenheid en bood technologie zo veel mogelijkheden. Dit vergt een specifieke aanpak. Goed beleid zal een diversiteit aan socio-ecologisch verantwoorde oplossingen toelaten. Diversiteit is immers nodig om op veranderingen te kunnen inspelen.

Het besef moet daarbij groeien dat technologieën die op het eerste gezicht eerder subtiel verschillen, of onder eenzelfde noemer worden neergezet, absoluut niet maatschappelijk gelijkwaardig zijn.

Technologieën dienen dus grondig onderzocht te worden naar gevolgen voor de natuur, sociale relaties tussen mensen over landsgrenzen en generaties heen, en algemene maatschappelijke impact. Om efficiënt bij te dragen aan de klimaatproblematiek zijn hernieuwbare en CO2-vrije vormen van energie nodig. Wind- en zonne-energie zijn dat. Maar vaak wordt niet beseft dat voor de magneten in windmolens speciale grondstoffen nodig zijn die uitgeput raken. Bij de productie van zonnepanelen worden ecologisch schadelijke stoffen gebruikt, we hebben geen controle op de sociale omstandigheden van de arbeiders in (vooral) China die ze maken, en het silicium is nog niet te recycleren. Om problemen niet te laten escaleren, is diversiteit nodig. Ook investeren in geothermie, energie-eilanden, getijdenenergie, waterstofproductie voor energieopslag en batterijtechnologie is daarom maatschappelijk belangrijk. Investeren in nieuwe vormen van kernenergie moet ook kunnen. Enkele instituten stelden al dat de klimaatdoelen voor 2050 niet haalbaar zijn zonder kernenergie. Wanneer en hoe we die nieuwe vormen van kernenergie implementeren, moet ook goed doordacht worden.

Technologisch is duidelijk dat een nieuw type kleine kernreactoren met thorium in plaats van uranium als brandstof, en gesmolten zouten of vloeibare metalen als koelmiddel, inherent veilig zijn, zonder risico op een kernsmelt of explosie. De kleine hoeveelheid langlevend kernafval die geproduceerd wordt (het volume van een blikje frisdrank per jaar), kan in de reactoren zelf 'verbrand' worden, net als het al bestaande kernafval. Hiermee zou het kernafvalprobleem dus van de baan zijn! Door de kleinere afmetingen en de inherente veiligheid zullen deze centrales veel goedkoper zijn dan de huidige. Enkele bedrijven hebben al ontwerpen klaar. Ook socio-economisch kunnen ze een totaal andere impact hebben. Ze verspreid in het land opstellen, biedt de mogelijkheid van economische stimulansen, creatie van warmtenetwerken voor ganse steden en bedrijventerreinen, naast energieopslag (in plaats van batterijen) waardoor ze elektriciteit kunnen leveren als er weinig wind en zon is, en de productie van medische isotopen. Het biedt ook mogelijkheden voor coöperatieven waarin burgers, steden en bedrijven betrokken zijn.

Hoewel uranium- en thoriumenergie oppervlakkig gezien in eenzelfde categorie lijken thuis te horen, treden ze in een totaal andere wisselwerking met de maatschappij. Thorium deelt niet de kernsmelt- en explosierisico's van de uraniumtechnologie, noch de afvalproblematiek, maar roept mogelijk in eerste instantie onterecht nog wel eenzelfde angstgevoel op. De mogelijkheid om de nieuwe thoriumenergie op te nemen in de diversiteit aan hernieuwbare en CO2-vrije energievormen moet in een open debat kunnen besproken worden, los van de polarisatie 'voor' of 'tegen' kernenergie. Dit vergt een transdisciplinaire dialoog tussen wetenschappers, politici, de jongeren (de generatie die de thoriumenergie zal gebruiken), lokale beleidsmakers, het middenveld en de milieubeweging. Open dialoog is hierbij cruciaal.