Koppels zijn gelukkiger als man kostwinner is
Koppels bij wie werk en inkomen op een traditionele manier verdeeld zijn, zijn het meest tevreden over hun relatie. Dat concludeert socioloog Niels Blom.
Blom analyseerde voor zijn onderzoek vragenlijsten die waren ingevuld door ruim tienduizend heterokoppels uit Nederland, Australië en het Verenigd Koninkrijk. De koppels, tussen de 24 en 65 jaar, werden tussen de één en vijftien jaar gevolgd en beantwoordden in die periode meerdere malen vragen over hun relatie, werk en inkomen.
Uit de analyses bleek dat koppels een tikje minder tevreden werden over hun relatie wanneer de vrouw in de loop der tijd meer was gaan verdienen dan de man: het cijfer dat ze hun relatie gaven ging dan met 0,1 omlaag. Werd de man werkloos, dan ging er zelfs 0,25 punt af. Als echter niet de man, maar de vrouw werkloos werd, dan had dit geen gevolgen voor hoe tevreden haar partner was over de relatie. Wel werd de vrouw daar dan minder tevreden over.
De achteruitgang in tevredenheid stond los van hoe de koppels zélf tegen hun man-vrouwrolverdeling aankeken
Opmerkelijk: de achteruitgang in tevredenheid stond los van hoe de koppels zélf tegen hun man-vrouwrolverdeling aankeken – traditioneel of gelijkwaardig. Dat laat zien dat maatschappelijke normen over wie het meeste geld ‘hoort’ te verdienen invloed hebben op hoe tevreden je bent met je relatie, concludeert Blom. “Dat is blijkbaar nog steeds de man.”
Sociale norm
Die constatering is minder verrassend dan het lijkt, aldus de socioloog. “Vrouwen werken in onze maatschappij nog steeds vaker parttime dan mannen. Dat is in zekere zin toch een uiting van de heersende sociale norm.”
Over hoe de taakverdeling tussen partners de relatiekwaliteit beïnvloedt, bestaat veel discussie binnen de sociologie. Blom: “De ene theorie zegt dat koppels die allebei ongeveer evenveel werken betere relaties hebben, omdat partners elkaars leefwereld dan beter begrijpen. Een andere theorie voorspelt juist dat die koppels slechtere relaties hebben dan koppels waar de man kostwinner is, omdat de taakverdeling binnen het gezin dan duidelijker is.”
‘Het zijn factoren die van buiten de relatie komen, maar toch invloed hebben op hoe partners naar elkaar kijken. Dat is behoorlijk opmerkelijk’
Statisticus Joop Hox vindt het onderzoek gedegen uitgevoerd, zegt hij in een telefonische reactie. “Het is altijd heel lastig om een oorzakelijk verband aan te tonen in dit type onderzoek. Daartoe zou je koppels van tevoren in twee groepen moeten indelen: in de ene laat je de vrouw kostwinner worden, en in de andere de man. Dat kan in dit soort onderzoek niet.”
Uitsluiten
Dat probleem is in het onderzoek wel zo goed mogelijk ondervangen, is de indruk van de hoogleraar sociaal-wetenschappelijke onderzoeksmethoden. Zo volgde Blom koppels gedurende een langere tijd en nam hij allerlei andere mogelijke verklaringen mee in zijn analyses. Hox: “Hierdoor kon hij bijvoorbeeld uitsluiten dat het alleen de teruggang in inkomen was die verantwoordelijk was voor de afname in relatiegeluk.”
Koppels met een vrouwelijke kostwinner hoeven zich nu niet meteen druk te maken, vindt Hox. “Als je naar de cijfers in dit onderzoek kijkt, blijkt de invloed van die traditionele normen – die blijkbaar nog heersen in de maatschappij – op je relatiegeluk in absolute zin maar heel klein.”
Blom benadrukt dat die gevolgen van verandering in werk en inkomen inderdaad klein zijn, maar wél meetbaar. “Het zijn factoren die van buiten de relatie komen, maar toch invloed hebben op hoe partners naar elkaar kijken. Dat is behoorlijk opmerkelijk.”