Het gevangeniswezen staat voor een grote renovatie-operatie. Gedetineerden opsluiten in cellen die kleiner zijn dan 10 vierkante meter kan op termijn niet meer. Ons land introduceert immers strikte minimumnormen voor de oppervlakte van gevangeniscellen: minimum 10 vierkante meter voor individuele cellen en tot 38 vierkante meter voor cellen waar 5 of 6 gedetineerden verblijven. Dat staat in een nieuw Koninklijk Besluit dat begin februari gepubliceerd werd.

België, dat internationaal al herhaaldelijk op de vingers getikt werd voor de ‘onmenselijke’ behandeling van gedetineerden in onze gevangenissen, heeft zich daarbij laten inspireren door de aanbevelingen van het Europees Comité ter Preventie van Foltering en Mensonwaardige Behandeling. Ons land legt de lat op een aantal punten zelfs iets hoger. Zo volstaat voor het Comité bijvoorbeeld een minimumoppervlakte van 8,5 vierkante meter voor individuele gevangeniscellen.

Elke cel moet ook minstens 2,5 meter hoog zijn en voorzien zijn van een raam van minstens 1 vierkante meter dat inval van natuurlijk licht en rechtstreeks buitenzicht toelaat. In alle cellen moet ook in een - weliswaar van buitenaf bedienbare - nachtverlichting voorzien worden en in thermostatische verwarmingselementen die een minimumtemperatuur van 18 graden kunnen aanhouden. Nu klagen gedetineerden wel eens dat het ’s nachts te koud is.

Toilet in plaats van wc-emmer

De gevangenissen van Vorst en Sint-Gillis zijn een toonbeeld van hoe het niet moet. Oude cellen. Zonder enige vorm van comfort. Vaak nog met een wc-emmer en een klein wasbakje. Ook dat moet er definitief uit. Cellen moeten volgens de nieuwe regels een afgescheiden sanitair blok hebben met minstens een toilet en een lavabo. Indien de oppervlakte en de vorm van de cel het toelaten, moet er ook een douche geïnstalleerd zijn. In verblijfsruimten voor meerdere personen moet het sanitaire blok volledig afgescheiden zijn van de rest van de ruimte. Een gordijntje of houten paneel zal niet meer volstaan.

Minimum een keer dweilen per week

Iedere ruimte moet minstens elke dag een ‘basis’ poetsbeurt krijgen en wekelijks een grondige, natte reiniging. Poetsmateriaal moet ter beschikking worden gesteld van de gedetineerden zodat ze hun persoonlijke verblijfsruimte kunnen onderhouden.

Bij de bouw van nieuwe gevangenissen zullen de nieuwe normen al meteen gehanteerd worden. De gevangenissen van Hasselt en Beveren bijvoorbeeld zijn zo goed als in regel wat infrastructuur betreft.

België telt momenteel 35 gevangenissen, waarvan 17 in Vlaanderen, 16 in Wallonië en 2 in Brussel.