Vlaamse scholen zetten vol in op groene energie

Vlaamse scholen investeren massaal in zonne­panelen. De scholen kunnen daarvoor een langlopende ‘zonnelening’ aanvragen bij de Vlaamse overheid, met een voordelige interest van hoogstens 1 procent. Tot eind vorig jaar waren 81 dergelijke aanvragen ingediend, waarmee 11.000 zonnepanelen geplaatst moeten worden. Ongeveer de helft is intussen geïnstalleerd, de andere helft staat gepland in de volgende maanden, meldt het kabinet van onderwijsminister Hilde Crevits (CD&V).

De leningen, waarvoor 10 miljoen euro vrijgemaakt werd, maken deel uit van een bredere vergroeningsoperatie in het onderwijs. Via het Vlaamse Klimaatfonds vloeit daarnaast 75 miljoen euro naar ingrepen die de energie-efficiëntie van schoolgebouwen ten goede moeten komen, zoals isolatie, nieuwe ramen en nieuwe verwarmingsketels. Een deel van het bedrag is geoormerkt voor het aansluiten van scholen op warmtenetwerken, waardoor gebouwen verwarmd kunnen worden met restwarmte van bijvoorbeeld nabijgelegen bedrijfsparken. 

Ook subtielere ingrepen moeten de duurzaamheid van schoolgebouwen een duwtje in de rug geven. Zo lieten 1.300 scholen hun verwarmingsinstallatie beter afstellen. “De initiatieven spelen in op een nood tot verduurzaming van het schoolpatrimonium”, zegt het kabinet-Crevits. Duurzaamheid en hernieuwbare energie zijn dan ook speerpunten in het Masterplan Scholenbouw van Crevits. Vanaf 2021 wordt de energienorm voor schoolgebouwen bovendien gevoelig opgetrokken: nieuwe scholen moeten dan bijna-energieneutraal (BEN) zijn.

Klimaatcomités

Maar vooral in de al bestaande en verouderde schoolcomplexen is een inhaalbeweging broodnodig. Uit de laatste Schoolgebouwenmonitor, die weliswaar dateert van 2013, blijkt dat 28 procent van de scholen meer dan een halve eeuw oud is. In 36 procent van de Vlaamse school­gebouwen was nog geen dubbel glas aanwezig, 70 procent stelde het zonder geïsoleerde muren, en 75 procent deed niet mee aan energiezuinige verlichting. “Er lijkt nog steeds een lange weg te gaan op vlak van energiezuinigheid”, viel dan ook te lezen in het rapport. De helft van de vestigingen kreeg een negatieve evaluatie op dit punt.

Als scholen snel moeten vergroenen, dan is het belangrijk dat de directies zich daar ook snel bewust van worden. Een deel van het geld uit het Vlaamse Klimaatfonds, zowat 2 miljoen euro, is daarom bestemd voor sensibilisering. 

Veel te weinig, zegt klimaatdocent Pieter Boussemaere (Vives Hogeschool). “De hoofdmoot van dat bedrag is bestemd voor projectwerk, en we weten uit ervaring dat dat weinig efficiënt is. Zulke projecten duren slechts enkele dagen of hooguit een week, en spelen in op gevoel in plaats van op kennis. Het resultaat vervalt daardoor te vaak in clichés en een moraliserend discours, niet in concrete inzichten. Bovendien bereik je enkel de scholen die zelf een aanvraag indienen, en die zich dus waarschijnlijk al bewust zijn van de problematiek.”

Anderzijds ziet Boussemaere wel dat scholieren hun bezorgdheid om het klimaat steeds vaker omzetten in concrete maatregelen, werkgroepen en klimaatcomités op school. “Je merkt nu inderdaad wel een explosie aan initiatieven.”