Werkte Trump wel of niet met Russen samen? Mueller geeft mogelijk volgende week al antwoord

Het einde van het bijna twee jaar oude onderzoek zal ongeacht de uitkomst tot rep en roer leiden in Washington. Als Mueller bewezen acht dat Trump met de Russen heeft samengewerkt om de presidentsverkiezingen te winnen, hangt diens presidentschap aan een zijden draadje. 

Maar als de speciaal aanklager tot de conclusie komt dat de president geen enkele blaam heeft, zullen Trump en zijn aanhangers vol in de aanval gaan. Trump zal dan roepen dat het begin van zijn presidentschap werd gedomineerd door een ‘heksenjacht’, iets wat hij bijna dagelijks verkondigt.

De berichten over het einde van Muellers onderzoek komen drie weken nadat waarnemend minister van Justitie Matt Whitaker al zei dat ‘het bijna klaar’ was. De bewindsman liet toen weten dat hij volledig op de hoogte was gesteld door Mueller en zijn team. Afgelopen week zei ook Trumps advocaat Rudy Giuliani de indruk te hebben dat het onderzoek van de speciaal aanklager zijn einde nadert. “Voor zover ik kan zien, is het voorbij”, aldus Giuliani. “Zij hebben alles wat zij wilden hebben.” Het ministerie van Justitie ontkende woensdag het nieuws over het naderend einde niet.

Samenvatting of volledig rapport

Mueller moet in zijn rapport aangeven waarom hij bepaalde personen heeft aangeklaagd, wie hij precies heeft onderzocht en waarom hij vindt dat sommige verdachten niet in staat van beschuldiging moeten worden gesteld. De nieuwe minister van Justitie William Barr moet vervolgens, als hij volgende week inderdaad het rapport in handen krijgt, bepalen wanneer hij het Congres op de hoogte stelt en wat de parlementsleden onder ogen krijgen. 

Barr kan een samenvatting maken van het rapport, die uiteindelijk ook wereldkundig zal worden gemaakt. Hij kan ook het volledige rapport naar het Congres sturen. Dat laatste lijkt uitgesloten, omdat het onderzoek ook vertrouwelijke informatie bevat die de Amerikaanse inlichtingendiensten graag geheim wil houden. Barr, die het tot nu toe goed kan vinden met Trump, zei onlangs in de Senaat dat zijn voorkeur uitgaat naar een samenvatting.

Is er een smoking gun?

Van de personen rond Trump die tot nu toe zijn aangeklaagd, is niemand in staat van beschuldiging gesteld wegens samenwerking met de Russen. Zeven personen, onder wie campagnemanager Paul Manafort, hebben wel schuld bekend aan strafbare feiten die tijdens het onderzoek aan het licht kwamen, zoals belastingfraude en het witwassen van geld. 

Muellers team lijkt tot nu toe niet een smoking gun te hebben die de samenspanningstheorie bewijst. Het kan zijn dat de aanklager zijn allerbelangrijkste, meest explosieve bevinding – gericht tegen Trump – voor het laatst heeft bewaard.  Ook als Mueller niet tot de conclusie komt dat de president samenwerkte met de Russen, kan Trump alsnog in problemen komen.

Bijvoorbeeld als Mueller bewezen acht dat Trump het Rusland-onderzoek probeerde te dwarsbomen, door onder andere FBI-directeur James Comey te ontslaan. De president moet dan vrezen voor ‘impeachment’. Een ‘Hillary Clinton-scenario’ is ook denkbaar. Net als Clinton, wier email-schandaal werd onderzocht, kan Trump vrijuit gaan als Mueller tot de conclusie komt dat hij boter op zijn hoofd heeft maar dat dit niet voldoende is om te worden aangeklaagd. 

Aanklacht na presidentschap

Maar zelfs dan is de president nog niet uit de problemen. Want in New York wordt nog altijd onderzocht of Trump de wet aan zijn laars lapte toen hij vlak voor de verkiezingen een porno-actrice ‘zwijggeld’ betaalde om te voorkomen dat zijn overspel naar buiten kwam. 

Voor zo’n strafbaar feit kunnen zittende presidenten, zo is de regel, niet worden vervolgd. Maar als Trump in 2020 niet wordt herkozen, staat een aanklager niets in de weg om de man die Amerika’s 45ste president was geweest alsnog te berechten.