Alsof 007 voor de bank werkte: zo geheimzinnig gingen UBS-bankiers te werk

UBS moet in Frankrijk een monsterboete van 3,7 miljard euro betalen. Daarbovenop is de Zwitserse bank door de correctionele rechtbank in Parijs ook nog veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 800 miljoen euro aan de Franse staat. Dat brengt het totaalbedrag op liefst 4,5 miljard euro, de hoogste vergoeding ooit in Frankrijk in een zaak van fiscale fraude. De aanklacht tegen de bank is dan ook niet mis: het verlenen van illegale bankdiensten, witwassen en fiscale fraude.

Na het verdict dat deze week werd uitgesproken raken nu ook meer details bekend over hoe UBS te werk ging. Het moet gezegd: de aanpak van de bankiers leest als het betere werk van spionageromanschrijver John le Carré. De bankiers bedienden zich van versleutelde computers waarvan de harde schijf automatisch werd gewist. Ze hadden visitekaartjes zonder logo en eens in Frankrijk wisselden de ‘Zwitserse bankiers-met-geheime-missie’ op regelmatige basis van hotel.

Al deze maatregelen hadden slechts één doel: onder de radar van de Franse autoriteiten blijven tijdens hun jacht op klanten. Die klanten waren niet zozeer vermogende particulieren, maar wel rijken met bezittingen van wie de fiscus geen weet had. De taak van de UBS-bankiers was dat vermogen te versluizen naar Zwitserland, waar het door de bank via allerlei transacties werd witgewassen.

Roland Garros 

Om hun klanten te spotten gingen de Zwitsers erg ver. Dat blijkt uit het dossier van de aanklagers, waar Franse media gretig uit citeren. De bank deed er alles aan om de namen van haar klanten geheim te houden. Personeel werd op pad gestuurd met een lege laptop. Pas in het hotel konden de bankiers via een streng beveiligde internetverbinding de klantgegevens downloaden. Het gerucht gaat zelfs dat het voor de Zwitsers niet te gek was om medewerkers met contant geld op de rug de Alpen in te sturen, en skiënd de Frans-Zwitserse grens over te laten steken, schrijft Le Monde.

Voorts wordt melding gemaakt van UBS-lui die op 5 juni 2011, tijdens de finalewedstrijd tussen Rafael Nadal en Roger Federer op Roland Garros, in de tribune grote sier maakten met potentiële klanten. Maar UBS-medewerkers wierven niet alleen op Roland Garros, maar ook bij jachtpartijen. Gefortuneerde jagers kregen een uitnodiging zónder logo en bij aankomst werden ze verwelkomd door accountmanagers in Zwitserse dienst.

Of UBS organiseerde een golftoernooi, trakteerde op operavoorstellingen, kunsttentoonstellingen en exclusieve diners met chef-koks. “Tja, je verleidt een miljonair nu eenmaal niet met een simpele kop koffie”, aldus ex-UBS-manager Stéphanie Giraud in 2014. Ze schreef een boek over haar tijd bij de Zwitserse bank. Niet alleen maakte UBS zich schuldig aan het opzetten van illegale transacties en fiscale fraude, de bank was al in de fout door in Frankrijk te opereren, want UBS had er helemaal geen vergunning om klanten te werven. Daarom ook dat alles zo verdoken en onder de radar moest gebeuren.

Van 2004 tot zeker 2012 gingen de UBS-bankers rustig hun gang. Tot een klokkenluider bij de Zwitserse bank de zaak aan het rollen bracht. In 2014 dwongen de Franse autoriteiten UBS om 1,1 miljard euro borg over te maken voor de eventuele boete. UBS weigerde al die tijd om schuld te bekennen en stemde ook niet in met een minnelijke schikking. Dus kwam de zaak voor de rechter. Wat smakelijke uitspraken tot gevolg had. “Ik kan me niet herinneren ooit een contract te hebben getekend tussen twee geweerschoten door”, aldus een voorgeleide bankier die beweerde dat het “bijna onbeleefd” zou zijn voor bankiers om tijdens een jachtpartij met klanten over zaken te praten. Een andere bankier legde uit dat de Franse tak van UBS alleen van de grond kwam omdat hoge bonussen en mooie auto’s werden beloofd. “Het is een wereld van geld. Het is oorlog en iedereen moet fondsen binnenhalen”, citeert Le Monde.

Beroep

Na zes weken van zittingen kwam dan het uiteindelijke vonnis. Met de afkoopsom van 4,5 miljard euro vloeit de ganse winst van het voorbije jaar weg. Op de beurs moest het aandeel ook nog eens 2,7 procent inleveren, maar dat valt al bij al nog mee.

De megaboete is het voorlopige hoogtepunt van de strijd van Europese lidstaten tegen verdoken Zwitsers geld. Aanklagers benutten gretig hun kans op informatie nu Zwitserland zijn bankgeheim heeft opgeheven. De Franse rechtbank tilt zwaar aan de feiten. “UBS hielp klanten niet alleen met het verstoppen van geld voor de Franse fiscus, het heeft zelf actief klanten benaderd voor ‘taksoptimalisatie’. Dit is een uitzonderlijk grove, georganiseerde overtreding, met zware schade voor de Franse schatkist”, concludeert de rechter.

Toch reageert de bank furieus. In een verklaring stelde UBS dat de veroordeling niet was gebaseerd op concreet bewijs, alleen op verklaringen van oud-werknemers die niet eens ter zitting waren geroepen. De rechter zou Franse wetgeving hebben toegepast op handelingen van de bank in Zwitserland, en dat klopt volgens UBS niet. De bank gaat in beroep.