Ik wil staken voor het klimaat. Mag ik dat zomaar?

Ook al staat het niet letterlijk in de Belgische wetgeving, staken is een recht in ons land. Het is zelfs een individueel recht, u heeft er geen vakbond voor nodig. Het recht op staken staat vermeld in artikel 6 van het Europees Sociaal Handvest. Volgens hoogleraar arbeidsrecht en sociaal recht Kristof Salomez van de VUB mag het volgens dat Handvest alleen "om collectieve onderhandelingen te steunen", bijvoorbeeld tussen werkgevers en de bedrijfsleiding. Strikt genomen mag het dus niet om het klimaat te redden.

Maar er is een maar: “In de eerste plaats is het recht op collectieve actie in het Belgisch recht niet geregeld en dus ook niet beperkt. Daardoor kan je stellen dat het toegelaten is om te staken om politieke redenen of om het klimaat te redden". Er is ook nog een tweede maar: “Als iemand staakt en daar is onenigheid over met de werkgever dan is het de kortgedingrechter die twee dingen moet onderzoeken. Het eerste is dat iemand geen overtredingen begaat of werkwilligen belet om toch te werken. Ten tweede moet hij nakijken –en dat is hier belangrijk- of er geen misbruik gemaakt wordt van het stakingsrecht. Hij moet onderzoeken wat het doel is van de staking. Een kortgedingrechter gaat die controle oppervlakkig doen en dus niet ten gronde doen, het is dus heel moeilijk om te oordelen over de aanleiding of het doel van een staking. Staken voor het klimaat valt misschien niet onder het ‘steunen van collectieve onderhandelingen’, maar dat waren de stakingen die we gehad hebben tegen de regering Michel ook niet. Dus de kans is groot dat ze toegelaten worden.”

Voor 1981 lag dat anders. Toen mocht je ook staken maar er waren beperkingen, dat zegt professor arbeidsrecht en sociaal recht Patrick Humblet van UGent. “Zo hing het af van de aard van de staking of ze mocht plaatsvinden. Wilde stakingen waren bijvoorbeeld niet toegelaten. Een arrest van het Hof van Cassatie maakte een einde aan die beperkingen.”

Wie niet werkt, krijgt natuurlijk geen loon. Of je nu staakt of gewoon niet komt opdagen op je werk, als je niet werkt moet je werkgever je niet uitbetalen. Je doet er wel goed aan om je werkgever te verwittigen dat je staakt of gestaakt hebt om onduidelijkheid te vermijden. Om ontslagen te worden omdat je staakt moet je volgens Salomez en Humblet weinig schrik hebben: “Je werkgever kan je in principe altijd ontslaan. Dat je staakt is geen reden om ontslagen te worden om dringende reden.”