Concerten voor en tegen Maduro
In Cúcuta, aan de grens tussen Colombia en Venezuela, vormen burgers een cordon voor voedselkonvooien die dit weekend de oversteek moeten maken. Op een festival dat geld moet inzamelen voor hulp, wordt er gedanst, maar angst voor oorlog is er ook.
Op de grensbrug Las Tienditas in de Colombiaanse stad Cúcuta staat een witte feesttent, met daaronder de hevig zwetende politieagent Juan Sánchez. “Hier gaat het zaterdag allemaal gebeuren”, zegt de Colombiaanse grensbewaker, zonder blijk te geven van enige emotie. Achter hem liggen de containers waarmee het Venezolaanse regime de brug heeft geblokkeerd. “Ik ben benieuwd. Hopelijk wordt het geen bloedbad.”
Normaal gesproken heeft Sánchez een rustige baan. De gloednieuwe grensbrug die hij beschermt, is vanwege onenigheid tussen Colombia en Venezuela nooit geopend voor publiek. De oppositie is echter vastberaden de containers zaterdag opzij te duwen en humanitaire hulp Venezuela binnen te brengen. De socialistische leider Nicolás Maduro wil de noodgoederen koste wat kost buitenhouden en heeft honderden extra militairen naar de grens gestuurd.
‘Als Maduro zaterdag ook maar één kogel laat afvuren, dan komen de VS militair in actie. Die laten ons echt niet alleen’
Aan Colombiaanse kant is een leger van meer dan duizend journalisten neergestreken om verslag te doen van wat volgens sommigen de val van Maduro zal zijn en volgens anderen het begin van de Derde Wereldoorlog. De verslaggevers staan te dringen voor een pakhuis op de Tienditas-brug om de daar opgeslagen Usaid-hulppakketten te filmen. “Een gift van het Amerikaanse volk”, staat op de dozen voedsel en medicijnen. Vrachtwagens staan klaar om de goederen naar de overkant te brengen.
“Het zijn de vrachtwagens van de vrijheid”, roept oppositieparlementariër Gaby Arellano donderdag tegen journalisten op een persconferentie in een bloedheet zaaltje. Concrete antwoorden op de ‘hoe’-vraag heeft ze niet. Zij en andere politici vertellen alleen dat de actie zaterdag om 9 uur ’s ochtends begint, dat honderdduizenden vrijwilligers een ‘menselijk schild’ moeten vormen en dat naast Tienditas drie andere grensbruggen zullen worden gebruikt.
Traangas
“Ik verwacht dat het leger overloopt naar onze kant”, mijmert Armando Sánchez, een van de coördinatoren van de vrijwilligers die de actie gaan uitvoeren. “Misschien nemen de militairen Caracas wel in.” Ook Sánchez heeft donderdag nog geen idee wat het plan is. “We hebben wel alle ziekenhuizen in de regio ingelicht”, zegt hij. “Zodat ze klaarstaan voor eventuele slachtoffers.”
Sánchez zit aan de bar van hotel Casino in Cúcuta, de uitvalsbasis van de Venezolaanse oppositie. Op zijn telefoon toont hij een video waarop te zien is hoe de Nationale Garde donderdag traangas afvuurt op parlementariërs die op weg zijn naar de grens met Colombia. “Juan Guaidó is daar ook bij”, zegt Sánchez verontwaardigd. “Maar als Maduro zaterdag ook maar één kogel laat afvuren, dan komen de VS militair in actie. Die laten ons echt niet alleen.”
Die eerste kogel komt al vrijdagochtend, niet in Cúcuta maar op de grens met Brazilië. Donderdag besloot Maduro die grens te sluiten om te voorkomen dat hulpgoederen van daaruit Venezuela in zouden worden gebracht. Venezolaanse Pemón-indianen proberen Maduro’s legervoertuigen tegen te houden, waarna de militairen het vuur openen. Daarbij wordt zeker een vrouw gedood, minstens dertien anderen raken gewond.
Een maand crisis
De huidige crisis begon een maand geleden, toen de Venezolaanse parlementsvoorzitter Juan Guaidó zich uitriep tot interim-president van Venezuela, met als doel de socialistische dictator Maduro ten val te brengen en eerlijke verkiezingen uit te schrijven. De actie was bekokstoofd met de VS, die Guaidó direct als wettige president erkenden. Kort daarop volgde een groot deel van de rest van de westerse wereld. Maduro spreekt van een Amerikaanse couppoging en vormde een eigen coalitie met Rusland, China, Turkije, Cuba en Iran.
Op 2 februari kondigde Guaidó aan dat er humanitaire hulp in aantocht is voor de noodlijdende Venezolaanse bevolking, gefinancierd door onder meer de VS. “We richten ons eerst op de allerzwaksten”, zei de 35-jarige politicus. Guaidó en de VS proberen de Venezolaanse strijdkrachten nu al een maand aan hun kant te krijgen en hen te bewegen de hulp door te laten. Afgezien van geruchten zijn er geen aanwijzingen dat het leger Maduro vaarwel zal zeggen.
“Op 23 februari komt de noodhulp het land binnen, hoe dan ook”, herhaalt Guaidó steeds. Maar mocht de oppositie de pakketten de grens over krijgen, dan is het nog de vraag hoe de goederen ‘de allerzwaksten’ kunnen bereiken. Zonder bescherming van leger of politie zullen de vrachtwagens worden geplunderd. Gevestigde hulporganisaties als het Rode Kruis weigeren bovendien mee te werken vanwege het politieke karakter van de actie.
Propagandaoorlog
De hulp is onderdeel geworden van een propagandaoorlog. Een oorlog die wordt gevoed door dreigementen van Donald Trump aan het adres van Venezolaanse militairen: “Jullie zullen geen veilige haven vinden”, zei de Amerikaanse president deze week. Hij riep de strijdkrachten op direct de kant van Guaidó te kiezen. “Anders zullen jullie alles verliezen.”
Ook de Britse miljardair Richard Branson mengde zich in het conflict en besloot een concert te organiseren met als doel 100 miljoen dollar (88 miljoen euro) in te zamelen voor humanitaire hulp. Maduro ging in de tegenaanval met een eigen concert en liet weten 20.000 voedselpakketten beschikbaar te stellen voor hulpbehoevende Colombianen uit Cúcuta.
Zo kon het gebeuren dat vrijdag aan weerskanten van de witte feesttent een podium stond. Aan Colombiaanse kant speelden internationale grootheden als Luis Fonsi op het door Branson georganiseerde Venezuela Aid Live. Aan Venezolaanse kant dansten in het rood geklede aanhangers van Maduro op het Hands off Venezuela-muziekfestival.
Het concert van Maduro zal nog tot zondag duren; met zijn podium blokkeert hij de doorgang van de hulpgoederen. “We gaan hoe dan ook die brug over!”, zegt vrijwilligerscoördinator Sánchez in de hotelbar. “Maduro staat met de rug tegen de muur en de hele wereld kijkt toe. Dit is het moment.”