Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vraagt meldpunt voor misbruik

Het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk is een vzw die het vrijwilligerswerk in Vlaanderen ondersteunt, promoot en de belangen ervan behartigt. Vrijwilligerswerk verloopt gelukkig meestal goed. Maar toch noteerde het VSVw vorig jaar op pakweg 2.400 vragen en meldingen meer dan 13% klachten. Vrijwilligers krijgen niet altijd wat hen beloofd wordt en sommige bedrijven doen onterecht beroep op vrijwilligers als goedkope werkkrachten. 

“Vorig jaar hadden we 2.412 contacten met vrijwilligers of organisaties die vrijwilligers inzetten. We merken al jaren dat de vrijwilligers niet altijd correct worden ingezet en vergoed. De recente wetswijziging over de rechten van de vrijwilliger heeft dat niet helemaal opgelost", zegt Eva Hambach.

"Vrijwilligers hebben nu wel recht op informatie en moeten verplicht verzekerd worden, maar het blijft moeilijk om hun rechten te halen als het fout gaat. Soms worden vrijwilligers gesanctioneerd terwijl de mensen die de vrijwilligers oneigenlijk of illegaal inzetten, buiten schot blijven.” 

Daarom pleit het VSVw voor een meldpunt dat klachten over schendingen van de vrijwilligerswet registreert en actie kan ondernemen bij misbruiken.

“We willen een echte controle door de overheid," zegt Eva Hambach. "Die is er nu niet. Sommige personen of bedrijven richten illegale constructies op om vrijwilligers in te schakelen als goedkope of gratis werkkrachten. Wij vragen een officiële instantie die dat een halt toe te roept."

"Volgens ons zou dat best op federaal niveau opgezet worden, als een onderdeel van de economische inspectie, bijvoorbeeld. Zo kan een meldpunt een ondersteunend instrument worden om het vrijwilligerswerk zuiver te houden.”

Op het terrein ziet het VSVw dat het misbruik van vrijwilligers toeneemt, vaak door inventieve constructies van ondernemingen die wettelijk helemaal geen vrijwilligers mogen inschakelen.

 “Soms zien we dat bedrijven die geen vrijwilligers mogen tewerkstellen, een vzw oprichten om via die omweg toch vrijwilligers aan het werk te zetten. Soms wordt op die manier overwerk opgevangen. We zien ook dat verenigingen zonder winstoogmerk (vzw’s) door bedrijven overgenomen of opgericht worden om vrijwilligers te kunnen inzetten als goedkope aanvulling op het personeel," zegt Eva Hambach.

"Of dat vrijwilligers taken overnemen van eigen personeel om te besparen op de personeelskosten. We zien een heleboel creatieve constructies om de arbeidskost te verminderen. Zo gaat een werknemer met pensioen en wordt hij vervangen door een vrijwilliger of soms zelfs door de gepensioneerde werknemer zelf.”

“Een vrijwilliger mag officieel niet meer dan 34,71 euro per dag krijgen voor zijn prestatie, of omgerekend 1388,40 euro per jaar. Maar wij krijgen ook klachten van vrijwilligers die de afgesproken onkostenvergoeding niet ontvangen en die urenlang zonder pauze ingeschakeld worden. In de praktijk merken wij dat vrijwilligers heel moeilijk hun recht kunnen halen als hen iets overkomt."

"Dikwijls gaat het over kleine bedragen en is de investering in een rechtszaak voor de vrijwilliger te duur en de drempel te hoog," zegt Hambach. “Vrijwilligers kunnen nu nergens terecht met hun problemen en klachten. Het geeft vrijwilligerswerk ook een imago dat het niet verdient. In de meeste gevallen is vrijwilligerswerk immers erg waardevol.“

Advies en informatie over vrijwilligerswerk vind je bij het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk.