Twee presidenten, geblokkeerde noodhulp en decibeloorlog: overzicht van een woelige maand voor Venezuela 

In mei 2018 wordt Nicolás Maduro (56) voor de tweede keer verkozen tot president van Venezuela. Volgens de oppositie, die de verkiezing had geboycot, is er sprake van massale verkiezingsfraude. De opkomst is bijzonder laag: minder dan de helft van de Venezolanen trekt naar de stembus.

Volgens de oppositie is de verkiezing van Maduro dus niet correct verlopen en is hij niet de legitieme machthebber. Eind januari 2019 komen tienduizenden - en volgens sommige bronnen zelfs honderdduizenden - mensen op straat om te protesteren tegen het regime van Maduro.

De manifestanten hebben genoeg van de diepe crisis waar Venezuela in verkeert. De economie, grotendeels gebaseerd op de olierijkdom van het land, draait vierkant. Voedsel en medicijnen zijn schaars. 

De 35-jarige voorzitter van het parlement, Juan Guaidó, die had opgeroepen om te protesteren, roept tijdens een van de demonstraties zichzelf uit tot "interimpresident", met de belofte om nieuwe verkiezingen te organiseren.

Er zijn berichten verschenen over buitensporig geweld van de ordediensten tegenover de actievoerders. Volgens de Verenigde Naties zouden 20 mensen omgekomen zijn door hun deelname aan een vreedzame betoging. 

In een rapport van Amnesty International staat dat meer dan 900 mensen willekeurig zijn opgepakt, en dat "veel jonge mannen en zelfs kinderen zijn mishandeld en in de cel zijn beland". De nationale politie en de speciale eenheden hebben volgens het rapport ook illegale executies van manifestanten uitgevoerd.

Guaidó krijgt meteen bijval uit de Verenigde Staten en verschillende Zuid-Amerikaanse landen. Duitsland, Frankrijk, Spanje en Groot-Brittannië stellen Maduro voor een ultimatum om binnen de week nieuwe presidentsverkiezingen te organiseren. 

De president negeert dat ultimatum, en nadat de termijn verstreken is, erkent het Europees Parlement Guaidó als "interimpresident". Dit betekent wel nog geen officiële erkenning van de Europese Unie. Maduro krijgt van zijn kant de steun van Turkije, China en Rusland en Zuid-Amerikaanse landen als Mexico, Bolivia en Cuba.

Ondertussen zit Venezuela nog steeds in een humanitaire crisis. Om aan de schaarste aan voedsel en medicijnen tegemoet te komen stuurt de VS een hulpkonvooi via Colombia. Dat wordt echter door het leger, dat nog steeds achter Maduro staat, tegengehouden aan de grens. Ook aan de grens met Brazilië staan al dagen hulpgoederen te wachten.

(Klik op videofragment Het Journaal, 7 februari 2019)

Volgens Maduro is Venezuela een sterk land dat geen hulp nodig heeft. Bovendien ziet hij de humanitaire hulp als een poging tot inmenging van de VS. Rusland, dat wel hulpgoederen mocht sturen van Maduro, deelt die mening.

De president sluit op 21 februari de grens met Brazilië, en dreigt hetzelfde te doen met de Colombiaanse grens. Op die manier raakt Venezuela helemaal afgesneden van zijn buurlanden. 

Waar in het begin nog een sprankje hoop was op onderhandelingen tussen de president en de oppositie, zit de situatie nu muurvast. Hoe het verder evolueert, hangt af van het leger. Als dat zich ook achter Guaidó schaart, zijn de dagen van Maduro's politieke carrière wellicht geteld. Amerikaans president Donald Trump riep de militairen al op om over te lopen naar de kant van Guaidó, omdat ze anders hun "toekomst en hun leven riskeren".

Vrijdag is de politieke strijd ook naar een ander toneel verplaatst. Aan de grens met Colombia organiseert Richard Branson een benefietconcert, om geld in te zamelen voor Venezuela. Dat schiet in het verkeerde keelgat bij Maduro, die prompt ook een concert organiseert dat "Handen af van Venezuela" heet.

Volgens de VN zijn sinds het begin van de crisis in Venezuela, zo'n vijf jaar geleden, al ongeveer 3,4 miljoen mensen het land ontvlucht. Volgens een schatting zou dat cijfer op het einde van dit jaar groeien tot 5,3 miljoen gevluchte Venezolanen.