Het boek, geschreven door Wim Peumans, de jongste zoon van Jan Peumans, wordt woensdag voorgesteld in het Vlaams Parlement. Jan Peumans. Een zachte anarchist loodst de lezer via de familiegeschiedenis en jeugdjaren van Peumans naar zijn politieke activiteiten, eerst op lokaal en provinciaal vlak, later als parlementslid en parlementsvoorzitter.

De biografie bevestigt het beeld van Jan Peumans als eigenzinnige Vlaams-nationalist. Peumans mag dan bijzonder loyaal zijn aan de partij, toch neemt hij – zeker de laatste jaren en met zijn pensioen in zicht – geen blad voor de mond als die partij of partijgenoten volgens hem uit de bocht gaan.

Zo is het een publiek geheim dat Peumans niet gelukkig was met de Vlaams Belangers die overstapten naar N-VA. Ook de komst van Open VLD’ers zoals Annick De Ridder (in de biografie bestempeld als “blauw-nationalisten”) zag Peumans met lede ogen aan, om over Jean-Marie Dedecker maar te zwijgen.

Doorgestoken kaart?

De voorbije jaren kreeg Peumans het ook moeilijk met de sterke focus van zijn partij op veiligheid, met de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen en met de harde toon in het debat rond migratie en vluchtelingen. Peumans durft daarbij ook tegengas te geven tegen partijtoppers als Theo Francken en voorzitter Bart De Wever. Denk bijvoorbeeld aan het dossier van de doodgeschoten peuter Mawda, waar Peumans de uitspraken van De Wever (die had gezegd dat de ouders meer verantwoordelijk waren voor de dood van hun kind) bestempelde als “ongepast”.

In de biografie laat Peumans ook optekenen dat hij niet begrijpt waarom zijn partij wegens het VN-migratiepact uit de regering is gestapt. “Ik begrijp niet waarom N-VA uit de regering is gestapt. Ik zit niet in de hoogste regionen van de partij, dus ik weet niet of het doorgestoken kaart was. Maar het leek alsof er iets werd opgebouwd. Eerst deed De Wever uitspraken als ‘Er zit geen dash meer in deze regering’, dan had Francken opvangbedden te kort en dreigde een asielcrisis en toen was er het migratiepact.”

Peumans wil zijn partij niet helemaal afvallen. “Je kunt uiteraard niet zeggen dat alles wat N-VA doet slecht is. Maar door de bank genomen is ze hardvochtiger geworden. Eigenlijk voel ik me in de partij niet meer zo thuis als vroeger”, klinkt het nog.

Veel respect voor De Wever

In een interview met De Morgen voegt Peumans er nog aan toe dat hij veel respect en bewondering heeft voor partijvoorzitter Bart De Wever. “Hoe snel hij denkt en situaties analyseert”, zegt Peumans. “Maar hij heeft nog altijd zoveel autoriteit binnen de partij dat zijn standpunt haast automatisch gevolgd wordt. Dus ik heb geleerd dat het weinig zin heeft om daar tegenin te gaan. Het heeft gewoon meer effect wanneer ik mijn gedacht zeg in de media. Of in een boek.”