ECB weet niet meer hoe het monster dat het zelf heeft gecreëerd gestopt kan worden

De euro valt als een mes nadat ECB-voorzitter Mario Draghi donderdag aankondigt vanaf september opnieuw goedkope langlopende leningen (TLTRO’s) te zullen verstrekken aan Europese banken. Dat moet banken aansporen meer kredieten te verstrekken aan zowel bedrijven als huishoudens.

De ECB behoudt de huidige lage rentes nog op zijn minst tot eind 2019. Banken kunnen bij de ECB geld lenen tegen een rente van 0 procent. Als ze ‘s nachts geld bij de ECB stallen, betalen ze daarvoor een depositorente van 0,4 procent.

Volgens de ECB is de maatregel noodzakelijk vanwege de vertragende economische groei en de dalende inflatie. 

De ECB stelt de groeiverwachting voor de economie van de eurozone naar beneden bij van 1,7% naar 1,1%. Ook de inflatieverwachting wordt naar beneden toe bijgesteld en bedraagt nog 1,2%, vergeleken met 1,6% in een prognose die de bank in december maakte.

Draghi: ” Risico’s blijven negatief”

Volgens Draghi blijven de risico’s voornamelijk negatief en heeft de economie in de eurozone last van geopolitieke risico’s en handelsbeperkingen. 

In vergelijking met maart van 2018 is de euro al exact 10% goedkoper geworden tegenover de Amerikaanse dollar. Toen noteerde de eenheidsmunt aan 1,25 dollar per euro. Daar blijft donderdag nog 1,12 euro van over. Vermits de economie van de eurozone in 2019 volgens de ECB nog amper met 1% zal groeien, en de VS blijven rekenen op en in verhouding sterke 2,5%, kiezen investeerders voor de sterkste van beide munten, de Amerikaanse dollar.

Beleidsmakers staan met de rug tegen de muur

In december vorig jaar waarschuwde Steen Jakobsen, de Chief Economist van de Deense Saxo Bank al voor dit scenario.

“De stijgende prijs van geld en de daling van de beschikbare hoeveelheid geld, het terugdraaien van de globalisering en de recente opstoot van de energieprijzen heeft onze beleidsmakers met de rug tegen de muur gezet,” schreef Jakobsen toen in een e-mail aan deze redactie.

“Hoe die paniek er uit zal zien? Politici, die alles in het werk zullen stellen om een snel krimpende economie drijvende te houden. Een economie, die nog steeds lijdt onder de gevolgen van de fouten die het voorbije decennium werden gemaakt en dat alles amper zes maanden nadat men ons vertelde dat de crisis voorbij wasQuel dommage!”, schreef de Deen toen.

Na de financiële crisis van 2008 werd de zakencyclus volgens Jakobsen vervangen door een kredietcyclus, die de aandelenprijzen de hoogte in heeft gejaagd, weinig heeft gedaan voor de economie zelf en tot de grootste inkomensongelijkheid in generaties heeft geleid. 

“Druk om geld uit te geven zal na Europese Parlementsverkiezingen enkel toenemen”

Ook vandaag blijft Jakobsen zeer sceptisch voor de toekomst. “Nadat China, de Bank of England en de FED al gas terugnamen, is het nu de beurt aan de ECB – hoe voorspelbaar.”

Waarom de TLTRO in september ingaat? Omdat na de Europese Parlementsverkiezingen de focus opnieuw op uitgaven zal liggen onder druk van het populistische en MMT-kamp. (MMT is Engels voor “moderne geldtheorie” of een theorie die wil dat de angst voor overheidstekorten is ingebeeld. Anderen zeggen dat grote overheidstekorten de rente op tremijn wel degelijk de hoogte injagen, waarna de gemaakte schulden onbetaalbaar worden)

Monster kan niet meer gestopt worden

Deze laatsten zullen hun slag thuishalen en wel omdat de ECB nu in de onmogelijkheid verkeert om het monster van een markt, dat ze zelf heeft gecreëerd, te stoppen.

Dat de prijs van geld nu verder verlaagd wordt maakt volgens Jakobsen ZERO verschil. Het gaat gewoon om een verkapte vorm van staatssteun. Verder gaat na Italië straks ook Duitsland in recessie, wordt de euro zo goedkoop dat Europese aandelen extra aantrekkelijk worden en valt het doek over deze politiek finaal in 2020.

Economische problemen zijn structureel, niet conjunctureel

“2020 wordt het jaar van de echte verandering, waar politici en centrale banken finaal door de mand dreigen te vallen. Welkom in de Grand Finale van ‘extend-and-pretend’ (‘uitstellen en doen alsof’), het meeste erbarmelijke monetaire experiment in de geschiedenis.”

Wat er ook van zij, één zaak staat vast: Mario Draghi zal de geschiedenis ingaan als de allereerste voorzitter van de ECB die nooit de rente verhoogde vooraleer hij in oktober opstapt en daarom als ‘de nachtmerrie’ van elke spaarder.

Iemand die – net als zijn collega- centralebankvoorzitters -maar niet lijkt te begrijpen dat de wereldeconomie geen conjunctureel maar een structureel probleem heeft. Inflatie, handelsoorlogen en geopolitieke spanningen zijn symptomen. Hoeveel duizenden miljarden je ook in de economie blijft pompen. De oorzaak ligt elders. Iets wat nochtans al in 2014 al in een rapport van het IMF te lezen stond.

Seculiere stagnatie

Het gaat om een cyclus die wordt omschreven door de term ‘secular stagnation’ of seculiere stagnatie. Dat heeft alvast één groot gevolg: de enorme schulden die de meeste westerse landen hebben opgebouwd worden ook de komende jaren niet afgebouwd.

Is dit een gevolg van de crisis van 2008? Gedeeltelijk, maar volgens het IMF – en een reeks economen – zouden we ook zonder deze crisis in een structurele groeivertraging terecht zijn gekomen.

De oorzaken? De demografie (we maken minder kinderen dus is er minder vraag naar producten), de groeivertraging in de productiviteit van de opkomende economieën en de technologische revolutie (A.I.). Deze laatste is de eerste technologische revolutie in de wereldgeschiedenis die jobs vernietigt zonder er nieuwe te creëren – of erg weinig dan toch.

Meer