“Less meat, less heat”: geen dierlijke producten meer eten, dát is een zegen voor het klimaat

Vorige week opperde melkveehoudster Julie Van Boven dat de Vlaamse landbouw er alles aan doet om haar ecologische voetafdruk te verkleinen. Dat de dieren en de baasjes als de boosdoener worden aanzien door klimaatspijbelaars vindt ze dan ook jammer.

Toch wijst een recent grootschalig onderzoek van Oxford University, uitgevoerd door Joseph Poore, erop dat het schrappen van dierlijke producten uit ons dieet het beste is dat je als individu kan doen om bij te dragen aan de klimaatoplossing.

Dat de veeteelt volgens Van Boven de koe bij de horens vat op vlak van duurzaamheid is een positieve evolutie, maar dit betekent niet dat vlees of zuivel ondertussen een duurzaam product genoemd kan worden.

Er wordt actief onderzoek uitgevoerd naar veevoeder waardoor koeien minder methaangas uitstoten, maar dit blijft voorlopig te kleinschalig en te duur voor de boeren. Vandaag bestaat het veevoeder nog voornamelijk uit soja en maïs waarvan de teelt op hun beurt veel land en water opeist.

Vlaanderen importeert vandaag nog steeds een groot deel van zijn soja uit Zuid-Amerika, waar dagelijks delen van het Amazonewoud worden gekapt om plaats te maken voor de teelt van het veevoeder. 

Dat de groene longen van de aarde stilaan verdwijnen, is onmiskenbaar gelinkt aan onze overmatige consumptie van vlees. En het beperken van energie in de stallen kan op geen enkele manier compenseren met de lange reis die het veevoeder aflegt naar België.

Grazende koeien lijken misschien idyllisch, maar zijn ook niet de oplossing. Om op de huidige schaal van de vlees- en zuivelindustrie koeien te houden op graslanden zou er nog meer ruimte en dus nog meer boskap nodig zijn. Bovendien bereikt een koe minder snel haar slachtrijpe gewicht met enkel gras als voedingsbron en meer tijd op de wei betekent dus ook een grotere uitstoot van methaan en CO₂.

Het is niet verwonderlijk dat iemand in de melkveehouderij haar eigen product wil verdedigen. Ik geloof ook dat Van Boven houdt van haar vak en in haar ogen vast ook echte liefde voelt voor de melkkoeien en kalfjes die ze houdt. Wanneer ik op haar blog lees dat ze huilde wanneer Violetta de melkkoe door haar poten zakte en geëuthanaseerd moest worden, voel ik hoe dit haar oprecht heeft geraakt. “Violetta produceerde wel 50 liter melk per dag”, voegt ze eraan toe. 

Ik vraag me af of Violetta niet door haar poten zakte van vermoeidheid na een leven aan de melkspenen en herhaaldelijke kunstmatige zwangerschappen waarna ze telkens binnen het halfuur ruw gescheiden werd van haar jongen. Dit is geen verhouding van huisdier en baasje zoals Van Boven doet vermoeden in haar artikel. De zuivelindustrie is en blijft een industrie waarbij dieren worden uitgebuit en geslacht.

Dat de veeteelt een grote oorzaak is van de klimaatopwarming lijkt misschien niet zo evident, maar de cijfers uit recente wetenschappelijke onderzoeken liegen er niet om. De veeteelt eist te veel land, te veel water en stoot te veel broeikasgassen uit. Ze ligt aan de basis van vele milieuproblemen zoals het verlies aan biodiversiteit en de toenemende schaarste en vervuiling van water.

Het continu reinigen van de stallen (“met regenwater!”) en de koeienmest door de roostervloer naar de kelder duwen, zal de veeteelt voorlopig nog lang niet dichterbij een duurzame industrie brengen. Zo is het meest duurzaam gekweekte stukje vlees of kaas nog steeds schadelijker voor het klimaat dan eender welk plantaardig product of melkalternatief.

Het is zeer waarschijnlijk dat binnen enkele jaren kweekvlees zijn intrede doet en het kweken en slachten van dieren onnodig zal worden. Kweekvlees zou de ecologische voetafdruk van vlees aanzienlijk naar beneden halen en dierenleed zou slechts een pijnlijke herinnering zijn aan vroegere tijden.

Tot het echt zover is, kunnen we als consument alvast luisteren naar de boodschap van de klimaatspijbelaars: “Less meat, less heat”.

Onze ecologische voetafdruk zouden we maar liefst kunnen halveren als we kiezen voor een plantaardig dieet. Probeer de volgende keer bijvoorbeeld eens een van de vele melkalternatieven in de supermarkt. Het pad richting minder dierlijke producten is er zeker een dat de moeite waard is om te bewandelen.