"Gewoon méér en gratis gaat (de mobiliteit) in Vlaanderen niet vlot trekken"

Het fileprobleem moet opgelost worden met meer beton. Het fileprobleem moet opgelost worden met gratis openbaar vervoer. Het regent beloftes. Kwatongen beweren dat er verkiezingen in aantocht zijn. Want inderdaad, bij elke verkiezingen worden vaak dezelfde recepten op tafel gelegd. Maar intussen worden de files jaar na jaar langer.  “The definition of insanity is doing the same thing over and over again... and expecting a different outcome”, leerde Einstein ons. ("De definitie van waanzin is steeds hetzelfde doen en hopen op een ander resultaat.")

Toch is dat exact wat we vandaag weer horen van collega’s van de N-VA en Groen. Dat hun oplossingen echte oplossingen zijn en die bewezen hebben te werken is geen vereiste. Het is de titel in de krant die telt. 

Als we het fileprobleem echt willen aanpakken, gaan we toch met andere ideeën moeten komen. Weg van de oude tegenstellingen tussen de "slechte" (bedrijfs)wagen en de klimaatvriendelijke alternatieven zoals trein, tram, bus of fiets. Weg met het idee dat problemen enkel kunnen opgelost worden door er massaal geld tegenaan te gooien of we gewoon extra beton moeten gieten. 

Meer dit en gratis dat, is niet de manier om Vlaanderen vlot te trekken. Dat biedt de Vlaming slechts één zekerheid, dat het hem namelijk nog meer belastingen gaat opleveren. Op dat vlak kan je met de voorstellen van Jan Jambon (N-VA) en Kristof Calvo (Groen) van hetzelfde laken een broek maken. Dat terwijl die Vlaming al heel wat centen aan de staat betaalt en daar veel te weinig voor terugkrijgt. De echte vraag is dus hoe het slimmer en beter kan. Alleen zo verdient die euro belastinggeld zich terug. 

Het mag daarbij geen taboe zijn om te spreken hoeveel euro’s we investeren in weginfrastructuur. Collega Jambon heeft daar een punt. Maar het moet wel de juiste weginfrastructuur zijn. Zijn onafhankelijke partijgenoot Jean-Marie Dedecker stelde in een ver VLD-verleden voor om dubbeldeksnelwegen aan te leggen. Misschien kan er bij wijze van proefproject de E19 in Brasschaat een extra verdieping krijgen. Ik twijfel er echter aan of de rij aanschuivende auto’s in het dorpscentrum van Brasschaat of op de Kapelsesteenweg daar door minder lang zouden worden.

De essentie is waar en welke weginfrastructuur je realiseert. Toen het Oosterweeldossier in 2009 helemaal strop zat, ben ik samen met collega-ondernemers in de haven zelf aan de slag gegaan. En zo werd het Meccano-tracé geboren, een tracé waarbij we doorgaand verkeer in een boog rond de stad konden leiden, eerder dan iedereen op de Antwerpse kleine ring te persen met bestemmingsverkeer. Met succes: het Haventracé en de A102 is nu beslist beleid. Onder invloed van actiegroepen heeft de Vlaamse regering beseft dat je het aantal rijstroken op de ring nog mag verdubbelen, het zal alleen maar problemen blijven opleveren. Die vuistregel geldt trouwens voor elke stad, gemeente en dorp dat worstelt met doorgaand sluipverkeer. Er zijn op dat vlak in Vlaanderen heel wat steden en gemeenten die een Meccano-tracé kunnen gebruiken.

Een vlot Vlaanderen heeft dus meer nood aan een juiste ruggengraat dan aan zware botten. Zowel wanneer het gaat over baaninfrastructuur als wanneer het gaat over openbaar vervoer. Je lost de bottleneck (knelpunt, red.) van de Noord-Zuidverbinding in Brussel niet op door treinen gratis te maken. Maar niet alleen de infrastructuur moet beter en slimmer. Ook de manier hoe we ze gebruiken moet slimmer. 

Zowat de helft van de vrachtwagens op onze wegen rijdt volledig of grotendeels leeg rond. Dat is moeilijk te vatten. Het grootste deel van de wagens in de file vervoert naast de bestuurder enkel lucht. Kijk de volgende keer in de file eens links en rechts. Het probleem wordt meteen duidelijk. We gebruiken ons wegennet absoluut niet efficiënt. Massaal investeren in extra capaciteit … om lucht te vervoeren. Dat is een slecht idee.

Maar wat is de oplossing dan wél? Heel eenvoudig. Alle middelen die we ter beschikking hebben zo efficiënt mogelijk inzetten. Geen passe-partoutoplossingen, maar wel een oplossing op maat. En die oplossing op maat, die zit gewoon in onze broekzak. Een app op je smartphone die je vertelt hoe je op de beste manier op je bestemming geraakt, en dat dan ook ineens voor je regelt. Geen toekomstmuziek, dat bestaat vandaag al. De app Whim, de pionier inzake Mobility as a Service, is intussen al een hele tijd actief in Antwerpen.

Ik reken mezelf trouwens ook als een doener op dit vlak. Met mijn bedrijf Ahlers zet ik al jaren in op beter en efficiënter transport over water. Dat is geen overbodige luxe, tenzij je ook nog eens dubbeldekkanalen wil bouwen, al lijkt me dat wat moeilijk.

De oplossing ligt er dus in een duidelijke, geïntegreerde en gedragen mobiliteitsvisie uitwerken. Zoals we gedaan hebben met het Toekomstverbond in Antwerpen. Een duidelijke visie over de richting die we uit willen, met duidelijke ambities en gedragen door veel partners dat alles omvattend is: Een degelijke ruggengraat voor ons auto-, trein-, tram-, bus en fietsverkeer. Een betrouwbaar aanbod met hoge frequentie, ook ‘s nachts. Meer speelruimte voor private spelers. Goede overstapmogelijkheden en een fiscaal systeem dat combineren van vervoersmodi niet ontmoedigt, maar beloont.

We gaan het fileprobleem niet oplossen door betonboeren te plezieren of door mensen iets af te nemen, of hen te dwingen in de trein, tram of bus te stappen. Wel door méér structuur te brengen in onze mobiliteit en betere alternatieven aan te bieden. Een offer you can’t refuse.