'Pro-Gülen-imams in België? Turkije huivert van het idee'
De Turkse gemeenschap heeft voorlopig moeite met een Vlaamse imamopleiding. Volgens verschillende bronnen komt dat door toegenomen argwaan na de mislukte couppoging in juli.
Hoewel het door een aantal spreekbuizen van de Turkse moskeeën wordt ontkend, zou de vertraging van het debat over de imamopleiding aan Vlaamse universiteiten ook te maken hebben met het gespannen klimaat in Turkije na de mislukte staatsgreep van juli. Sinds de gefaalde coup wil Ankara zijn controle op het Diyanet-netwerk van moskeeën verzekeren. De imams van Diyanet, dat in België tientallen moskeeën beheert, worden opgeleid door het ministerie van Religieuze Zaken in Ankara.
Volgens de gematigde Gentse imam Brahim Laytouss heeft de Turkse koudwatervrees veel te maken met de huidige politieke context. "Na de mislukte coup is er een zekere aarzeling om de controle over het Diyanet en de imamopleiding af te staan."
Ook het feit dat de KU Leuven een Fethullah Gülen-leerstoel voor interculturele studies organiseert, zou in Ankara voor de nodige argwaan zorgen. Volgens de regering-Erdogan zit het netwerk van de populaire geestelijke leider Gülen achter de staatsgreep van juli.
Laytouss: "Sinds de mislukte coup is Turkije veel voorzichtiger. Het feit dat Gülen een leerstoel heeft aan de KU Leuven bekijken zij met argusogen. Turkije hecht zeer veel belang aan de diaspora in landen als België. Ankara maakt zich niet enkel zorgen over de religieuze oriëntatie van de Turkse gemeenschap in het buitenland, maar uiteraard ook over de politieke voorkeuren. De Turkse overheid huivert bij de mogelijkheid dat pro-Gülen-imams het voor het zeggen zouden krijgen in België."
Diplomatiek incident
Deze politieke gevoeligheid mag niet onderschat worden. De relaties tussen Europese landen als België en Turkije staan al enige tijd onder druk. De massa-arrestaties van Gülen-aanhangers en andere opposanten zorgen in Europa voor veel kritiek. In België was er ook veel ongenoegen over de zware druk die Erdogan uitoefende op de Belgische editie van de oppositiekrant Zaman. Die intimidaties leidden uiteindelijk tot de sluiting van de krant.
Aan de andere kant is Europa afhankelijk van de vluchtelingendeal met Ankara om de toevloed aan asielzoekers uit het Midden-Oosten onder controle te houden.
Als de Belgische overheid wat betreft de imamopleiding zijn zin doordrijft, zal dit in Ankara een zeer gevoelig zenuw raken en is een diplomatiek incident niet uit te sluiten.
Laytouss raadt de overheden en de universiteiten dan ook aan om nog even geduld te oefenen met de Moslimexecutieve. "Het heeft geen zin om de boel te forceren. Veel Belgische Turken bevinden zich nog steeds in een shocksituatie en het is belangrijk dat er opnieuw vertrouwen komt tussen de gesprekspartners. Tegelijk moeten de Turken ook wel garanties bieden dat ze via hun moskeeën niet aan politieke inmenging willen doen.
"Wat natuurlijk ook niet kan, is dat deze vertraging te lang aansleept en dat de imamopleidingen in Vlaanderen voor onbepaalde tijd in het koelvak belanden. Dat zou bijzonder jammer zijn, want zowel bij moslims van Marokkaanse als Turkse komaf is er een grote vraag naar een kwaliteitsopleiding die ingebed is in de Europese en Belgische samenleving en een evenwicht hanteert tussen wetenschappelijke en religieuze methodieken."
Toch zal het volgens betrokkenen in het beste geval jaren duren voordat zo'n volledige opleiding gestalte heeft gekregen. Georges Goffin, beleidssecretaris van de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen, zegt dat het tijd zal vergen om de moslimgemeenschap te overtuigen. "Uiteindelijk moet de Moslimexecutieve het belang van de imamstudies aan Vlaamse universiteiten erkennen. Dit vraagt tijd, dit moet opgebouwd worden. Hoeveel tijd? Volgens mij gaat het hier om meerjarenplanning."