De vergrijzing is er! Vijf redenen om daar blij om te zijn
De vergrijzing is niet enkel een economische nachtmerrie. Een oudere, kleinere bevolking heeft ook onverwachte voordelen, becijferden wetenschappers. 'We moeten die evolutie ook als een positief gebeuren zien.'
Escalatie van gezondheidskosten, kreunende pensioenstelsels, stijgende overheidsschuld: eerder onderzoek focuste altijd op de desastreuze effecten van een ouder wordende, krimpende bevolking. Een veel positiever beeld wordt geschetst door onderzoek van het International Institute for Applied System Analysis (Oostenrijk), het Max Planck Institute (Duitsland) en de universiteit van Washington (VS). "Voor ons gecijfer namen we Duitsland als casus", legt hoofdonderzoekster Elke Loichinger uit, "maar onze bevindingen zijn universeel."
1. Hoger opgeleid
"Minder werkkrachten betekent dat ze steeds hoger opgeleid worden", zeggen de onderzoekers. "Momenteel is 25 procent van de werkende bevolking hoger opgeleid, over 40 jaar zal dat meer dan 40 procent zijn."
2. Beter voor milieu
Een ouder wordende en dus op termijn krimpende bevolking verlaagt energieverbruik en CO2-uitstoot. "Volgens onze berekeningen zal ons energieverbruik tot 2020 blijven toenemen, om na de piek weer terug te zakken tot het niveau van vóór 1950", stelt de studie. Met speciale dank aan de groeiende horde tachtigplussers, die minder verbruiken, kleiner wonen en minder reizen.
3. Meer geld
"Erfenissen vallen kinderen steeds later in het leven te beurt. Wie erft staat op het moment van de erfenisoverdracht zelf steeds dichter bij de pensioenleeftijd. Wie krijgt, staat dus financieel gemiddeld steviger in zijn schoenen. Daardoor krijgt de jonge generatie - de kleinkinderen - op jongere leeftijd financiële steun. Zelfs het feit dat volwassenen steeds later aan kinderen beginnen, kan niet op tegen dat mechanisme. Erfenissen worden bovendien groter, naarmate moderne gezinnen kleiner worden."
4. Langer gezond
Vergrijzing drijft de medische kost voor de samenleving op, maar er is een temperende factor: het aantal gezonde levensjaren blijft gestaag stijgen. In 2050 zal de gemiddelde vrouw 70 procent van haar leven in goede gezondheid doorbrengen, nu is dat nog 60 procent. De voorbije decennia was dat slechts de helft van het leven.
5. Meer vrije tijd
De vergrijzing vreet aan het aantal arbeidskrachten. Toch zal de verhouding tussen ontspanning, werk en huishoudelijk werk verbeteren. Door efficiëntieverhoging, zowel op het werk als in het huishouden, zal de vrije tijd toenemen.
De onderzoekers stellen dat het noodzakelijk is om zowel positieve als negatieve effecten van vergrijzing aan te tonen, omdat de demografische veranderingen ook kansen bieden. "Vergrijzing moet je ook zien als een positieve term", zegt ook demograaf Patrick Deboosere van de VUB. "Het is het resultaat van de strijd in de afgelopen eeuw om ziekte en sterftecijfers onder controle te krijgen."