Telg uit bekend Noors juristengeslacht
Dat rechter Wenche Elizabeth Arntzen (52) het Breivik-proces leidt, de grootste rechtszaak in Noorwegen sinds de Tweede Wereldoorlog, is geen toeval. Ze komt uit een bekend Noors juristengeslacht en treedt in de voetsporen van haar grootvader, Sven Arntzen. Die leidde dat andere 'proces van de eeuw' in Noorwegen: de rechtszaken tegen Noorse nazi's en collaborateurs na afloop van WO II.
Arntzen had als verzetsleider tijdens de Duitse bezetting gevangen gezeten en werd na de Duitse capitulatie op 8 mei 1945 advocaat-generaal. Bij de vervolging van het naziregime kregen 45 mensen de doodstraf, onder wie Vidkun Quisling, die zichzelf na de vlucht van de Noorse regering en het koningshuis in 1942 tot premier had verklaard.
Quisling geldt als grootste verrader uit de moderne Noorse geschiedenis en in het Noors betekent een 'quisling' nog altijd een verrader. De rechts-extremistisch schrijver Bruce Bawer noemde de linkse elite in Noorwegen recentelijk 'Quislings' omdat zij Noorwegen via het omarmen van de multiculturele samenleving zouden hebben uitgeleverd aan de islam, iets wat hem op woedende reacties kwam te staan.
Ook de vader van Wenche Elizabeth Arntzen, Andreas Arntzen, was een succesvol jurist. Hij voerde de verdediging in de geruchtmakende zaak tegen Arne Treholt, een diplomaat bij Buitenlandse Zaken die in 1984 tot twintig jaar gevangenisstraf werd veroordeeld wegens spionage voor de Sovjet-Unie.
Wenche Elizabeth Arntzen begon haar carrière bij het Noorse ministerie van Justitie, werd daarna advocaat en is sinds 2007 rechter bij de rechtbank van Oslo. Ze is getrouwd met een advocaat en werkt parttime aan de universiteit van Oslo als docent ethiek.
Noorse juristen komen vaak uit een juristengeslacht, zegt Kristian Andenaes, hoogleraar strafrecht aan de Universiteit van Oslo. "Vaker dan in Zweden of Denemarken." De tweede rechter in de Breivik-zaak, Arne Lyng, is daar ook een voorbeeld van. Zijn oom, Jon Lyng, was eveneens advocaat van Arne Treholt in 1984 en werkte dus samen met de vader van Wenche Arntzen. De vader van Jon Lyng was openbaar aanklager tijdens de naziprocessen en werd daarna premier en minister van Buitenlandse Zaken.
Ook Andenaes zelf komt uit een juristenfamilie. Zijn vader werkte samen met de grootvader van Wenche Arntzen tijdens de naziprocessen. "Misschien ga ik er ooit een boek over schrijven", grinnikt hij.
Het zijn precies dit soort structuren in de Noorse samenleving waar Breivik zo'n afkeer van zegt te hebben. Op de eerste dag van zijn rechtszaak uitte hij bezwaren tegen Wenche Arntzen omdat zij bevriend is met de zuster van de voormalige Noorse premier Gro Harlem Brundtland van de door hem gehate Arbeiderspartij. Toch werd dit geen officieel bezwaar. Breivik wilde alleen een 'punt' maken, zo zei zijn advocaat.