'Mister Euro' Jan Smet voerde de eenheidsmunt in België in

Commissaris-generaal voor de euro. Met die gewichtige titel werd Jan Smets (60) destijds bedacht voor de invoering van de eenheidsmunt in ons land. Al in 1996 werd dat commissariaat in het leven geroepen, eerst onder voorzitterschap van Guy Quaden. In 1999, toen Quaden doorschoof als gouverneur van de Nationale Bank, nam Smets die fakkel over. Hij was bijgevolg de mister Euro toen de munt in 2002 haar fysieke intrede deed.

Hoe kijkt u vandaag terug op die episode?

Jan Smets: "Het was tegelijk een moeilijke maar ook een unieke periode. Niemand in onze samenleving was vertrouwd met het creëren en invoeren van een nieuwe munt. Je had het operationele luik, met de productie en distributie van de echte cash. Er was een luik wetgeving en fiscaliteit. Er was de privé-economie en de consumentenzaken. De conversie en monitoring van de nieuwe prijszettingen. En tot slot de communicatie. Het was niet makkelijk, maar wel heel belonend."

Vandaag, tien jaar na de invoering, staat het voortbestaan van de euro op de helling.

"Dit is geen crisis van de euro als munt. Die heeft sinds zijn ontstaan zijn nut bewezen. Wij moeten niet blozen, als je de Europese monetaire unie vergelijkt met bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Het begrotingstekort over de hele eurozone bedraagt 4 procent, dat van de VS 10 procent. Wij hebben geen problemen van externe schuld, op dat vlak is de eurozone solide. Deze crisis is een probleem van landen en van governance in de eurozone. De monetaire unie wordt in de flank geraakt omdat er onvoldoende economische en politieke unie is. De financiële markten, die altijd overdrijven, hebben nu massaal de eurozone in hun vizier. Maar dit probleem is niet nieuw. In 2008 waren er al onevenwichten in diverse landen, maar de spreads waar nu zoveel om te doen is, bleven heel bescheiden. Door de schuldencrisis echter is de slinger helemaal doorgeslagen. Intussen is er wel vooruitgang geboekt, bijvoorbeeld door de goedkeuring van de six pack. Daardoor komt er veel meer controle en regulering op de individuele lidstaten."

Vreest u het einde van de euro?

"Ik ben optimistisch ingesteld. Er is een consistente aanpak, en het bewijs is herhaaldelijk geleverd dat men er alles aan doet om het project zelf te vrijwaren. De situatie is zeer moeilijk, en het is een heel penibel proces gebleken totnogtoe. Maar er zijn wel telkens oplossingen gezocht en gevonden. Het uitgestippelde traject zelf is duidelijk, en niemand wil een andere weg kiezen. Ik heb niemand horen pleiten voor een ontmanteling. Er is discussie over de aanpak, maar niet over de finaliteit. En daardoor ben ik optimistisch."

Waarom moet die euro eigenlijk voor u blijven bestaan? Wat is zijn grootste verdienste?

"De euro heeft twee immense voordelen, die ook - ondanks de huidige crisis - overeind blijven. Ten eerste is er een hele boel verspilling uit het financiële en economische raderwerk gehaald. Voor de euro had elk land zijn eigen munt. Exporteren naar andere landen betekende werken met andere munten. Je kon je wel indekken tegen wisselkoersrisico's, maar ook dat kostte geld. Bovendien kan je sinds de euro vrij makkelijk en objectief prijsvergelijkingen maken. Dat alles maakt dat de micro-efficiëntie van onze economie is aangesterkt. Uit berekeningen blijkt dat er over de ganse eurozone op deze manier miljarden worden bespaard, door zowel het bedrijfsleven als de consument. Daarnaast is er het macrovoordeel. De euro heeft gezorgd voor een grotere monetaire stabiliteit. De Europese Centrale Bank die opgericht werd bij de totstandkoming van de Europese monetaire unie, zorgt voor die stabiliteit, en garandeert daarmee de koopkracht van u en ik. Terwijl vroeger de inflatie heel erg fluctueerde in de verschillende lidstaten, bedraagt de Europese inflatie zowat 2 procent. Dat is een verworvenheid waardoor de interne koopkracht vastligt en niet gecontesteerd wordt."