Macht, liefde en misbruik op een bedje van melodrama en kitsch
Veertig jaar oud is het stuk van Rainer Werner Fassbinder, de vroeg gestorven en inmiddels tot legende verheven Duitse film- en theatermaker. Even experimenteel als toen is het lang niet meer, maar zeven vrouwen brengen het in Gent weer tot leven.
Het openingsbeeld is ijzersterk. Zes vrouwen, botoxkarikaturen met snoepkleurige schoentjes en kitscherige would-be sexy kostuums, slowdansen in een ruimte die een vuile pastelmengeling lijkt van een boudoir, een refter en een isoleercel. Karikaturen van vrouwelijkheid die blijven dansen, kijken naar het publiek, elkaar, luisteren naar 'The Great Pretender' van Queen en de spanning opbouwen. Bijna een halfuur lang voor de eerste telefoon rinkelt. Van moeder, die nadien voor lange tijd op een barkruk de pose van een overjaarse prostituee zal aannemen, tegen een vitrine-achtergrond die weggelopen zou kunnen zijn uit de 'Nighthawks' van Edward Hopper. Aan visueel verbluffend mooie beelden ontbreekt het niet.
Hysterische alcoholiste
Els Dottermans is Petra von Kant, opgedirkt als een mengvorm tussen Nina Hagen en Amy Winehouse. Modeontwerpster, icoon, stijlfiguur, maar met het professioneel succes is ook de walging voor het onechte van die status gekomen, en het besef dat haar persoonlijk leven in contrast een puinhoop is. Petra droomt van de liefde maar heeft nooit het verschil geleerd tussen van iemand houden en iemand gebruiken. Omgekeerd weet ze ook niet of de affectie van een ander om haarzelf of alleen maar om haar status is. Daar wordt ze meer dan licht neurotisch van, en het geeft Dottermans de mogelijkheid om het hele palet te bespelen: van licht hautaine, zich in de jetset thuisvoelende vrouw van de wereld, tot hysterisch alcoholverslaafd meisje, krijsend om wat er in haar leven fout gaat en de onmacht daaraan iets te veranderen.
De katalysator die alles in gang zet, is Petra's nieuwe minnares Karin, gespeeld door Marie Vinck, jong en ambitieus, die maar een stukje wil meegaan in de bezits- en controledwang van Petra en haar uiteindelijk eenzaam zal achterlaten, zodra haar carrière gelanceerd is. Maar niet nadat ze eerst door Petra misbruikt wordt, in een scène die zo hard is dat Hilde Van Mieghem, de moeder van Vinck, die een paar plaatsen naast mij in de zaal zat, ongemakkelijk op haar stoel begon te schuifelen.
Het stuk draait om deze twee, maar eigenlijk vooral om Petra, die (net als Fassbinder in zijn eigen entourage) de alles opslokkende aandachtskern van de groep uitmaakt, en alle anderen in de schaduw stelt van haar eigen ambities en verlangens. Dat zou het moeilijk moeten maken voor alle andere rollen om uit de verf te komen, maar toch slagen moeder Nettie Blanken, dochter Lien Wildemeersch en vriendin Betty Schuurman daar erg goed in. Maar ronduit verbluffend is wat Bien De Moor hier doet. Zij is de secretaresse Marlene, eigenlijk de slavin van Petra die zelfs haar slipjes verschoont. In een volledig woordenloze rol zet zij een zo indrukwekkende en ijzingwekkende présence neer, dat ze meer dan eens de hele scène steelt.
Regisseur Susanne Kennedy is trouw gebleven aan de voorliefde voor soap en het melodrama van Fassbinder. Door die haast te verdubbelen en te karikaturiseren met een kitscherige aankleding, de trivialiteit niet te schuwen en vooral door haar actrices zich haast steeds rechtstreeks tot het publiek te laten richten, creëert ze een surreële sfeer waarin dit eeuwige verhaal over macht en liefde, en de onwezenlijke relatie tussen die twee, onder je vel kruipt.
Zeven madammen die een sterke voorstelling hebben gemaakt. Meer moet dat eigenlijk niet zijn.