Niemand wil naast De Wever zitten
Regeren met N-VA of zonder? De kiezers van CD&V en Open Vld zijn verdeeld. Maar als het even kan, dan moet de partij van Bart De Wever maar in de oppositie blijven.
"Wij zijn bereid onze verantwoordelijkheid op te nemen." Bart De Wever en zijn partijgenoten van N-VA herhaalden het de afgelopen maanden uit den treure: als het van hen afhangt, wordt er over honderd dagen een Vlaamse en een federale regering gemaakt waar ze deel van uitmaken. De N-VA-kiezer is helemaal gewonnen voor dat idee, zo blijkt uit de jongste peiling van deze krant met Le Soir, VTM en RTL.
Als het even kan - en volgens de uitslag van de peiling zou het nipt mogelijk zijn - neemt de N-VA-kiezer enkel CD&V mee in bed. Samen halen ze net meer dan 50 procent van de stemmen. De combinatie krijgt bij N-VA zowel voor de Vlaamse als voor de federale regering zowat de helft van de stemmen.
Over alle partijen heen is die combinatie ook het winnende lot voor de nieuwe Vlaamse regering. 26 procent van de Vlaamse kiezers ziet dat scenario zitten. Federaal volgt ze met 23 procent vlak achter de zogenaamde Antwerpse coalitie van N-VA, CD&V en Open Vld, die 25 procent van de kiezers kan bekoren.
Maar de liefde van N-VA voor CD&V is niet geheel wederzijds. Bij de mogelijke coalitiepartners heerst er in het geheel redelijk wat reserve om met N-VA in zee te gaan. Sp.a en Groen zijn sowieso niet te vinden voor een samenwerking met N-VA, niet federaal en liefst ook niet meer in Vlaanderen. Maar ook CD&V en Open Vld twijfelen, zo blijkt duidelijk.
De liberale en christendemocratische kiezers zijn erg verdeeld. 58 procent van de aanhang van beide partijen wil na 25 mei bij voorkeur een Vlaamse regering zonder N-VA. Federaal liggen de voor- en tegenstanders van regeren met De Wever en co. ietsje dichter bij elkaar, maar ook daar is er een lichte voorkeur om N-VA naar de oppositie te verwijzen.
De linkerflank van CD&V wil sp.a liefst niet kwijt en ook Open Vld voelt zich best prettig in een klassieke tripartite. 22 procent van de ondervraagde kiezers tekent voor een verlenging van de huidige federale coalitie. Een voortzetting van de Vlaamse regering met N-VA, CD&V en sp.a valt bij nauwelijks tien procent in goede aarde.
De Vlaming mag Kris Peeters (CD&V) dan wel graag zien terugkeren als minister-president, het zal met andere teamspelers moeten zijn. De strubbelingen van de afgelopen jaren en het magere palmares van de ploeg blijven duidelijk niet zonder gevolg.
Noord en zuid
De steun voor de klassieke tripartite uit zich ook in de zetelverdeling van de partijen. De enige grote transactie verloopt tussen Vlaams Belang en N-VA. Het VB verliest volgens deze peiling zes zetels, en die gaan integraal naar de Vlaams-nationalisten. De huidige federale regeringspartijen verliezen samen slechts één zetel in Vlaanderen. Het vertrouwen in de regering van Elio Di Rupo (PS) en in de premier zelf blijft dan ook nagenoeg stabiel.
Aan Waalse kant is een voortzetting van de huidige coalitie heel wat minder populair dan in Vlaanderen. Voor de kiezers van PS, cdH en zeker ook MR is dat zeker niet de eerste keuze. Wat dan wel? Een regering zonder de PS, zoals N-VA hardop droomt? Niet bepaald. Als er iemand uit de coalitie vliegt, dan wel de liberalen, zo blijkt. De enige bondgenoot die De Wever en de zijnen bezuiden de taalgrens zouden kunnen hebben. En dat weet de kiezer maar al te goed.
De Franstalige Belgen hebben duidelijk meer oren naar de oproep van PS-voorzitter Paul Magnette. Die verklaarde enkele weken geleden in La Libre Belgique dat hij maar wat graag een federale olijfboomcoalitie tot stand zou zien komen: een verbond tussen zijn partij en de cdH, aangevuld met Ecolo. Een overweldigende meerderheid van hun kiezers is daarvoor gewonnen.
De liberale aanhangers zouden dan weer liever alleen met cdH in zee gaan. Of desnoods met Ecolo erbij. Een minderheid aan blauwe kiezers duldt de PS opnieuw mee in bad.
De coalitievoorkeuren van de kiezers zetten de tegenstellingen tussen noord en zuid eens te meer op scherp. Waar Vlaanderen eerder naar een centrumrechtse samenwerking neigt, kiest Wallonië resoluut voor een links collectief. Een combinatie van de twee is water en vuur, gezien de veto's die PS en N-VA bij de vleet tegen elkaar stellen.
De enige die al zeker op twee oren mag slapen is CD&V. Een coalitie zonder de christendemocraten, op welk niveau dan ook, lijkt ondenkbaar. Is het niet mathematisch, dan wel als lijm tussen de andere brokstukken.