Laatste wat ze hoorde, was 'Britain first'
Een Brits parlementslid van de Labour-partij is gisteren op straat vermoord. De 41-jarige Jo Cox, een moeder van twee jonge kinderen, verliet net haar wekelijkse spreekuur in Birstall, nabij Leeds, toen ze werd neergeschoten door een man.
Volgens een ooggetuige riep de schutter, een 52-jarige hovenier genaamd Tommy Mair, 'Britain First'. Even later viel deze 'loner' ook een 77-jarige man aan, die gewond raakte.
Nadat het nieuws bekend was geworden, zijn meteen alle campagnes voor het EU-referendum van aankomende donderdag gestopt, waaronder een toespraak van David Cameron in Gibraltar. "We hebben een grote ster verloren", zei de aangeslagen premier, "ze was een parlementariër met veel mededogen, met een groot hart. Dit is afschuwelijk."
De afgevaardigde voor Batley and Spen was een populair en goedlachs Kamerlid, die in haar eerste Lagerhuis-jaar indruk had gemaakt door haar enthousiasme, activisme en sociale betrokkenheid. Haar hart lag bij het vluchtelingenwerk.
"Ze is door de jaren heen naar de gevaarlijkste plekken van de wereld geweest", reageerde oud-premier en familievriend Gordon Brown, "de laatste plek die gevaarlijk voor haar had moeten zijn, is haar eigen woonplaats."
Net als de meeste andere Labour-Kamerleden voerde ze afgelopen weken campagne voor het Britse lidmaatschap van de EU. "Immigratie is een terechte zorg, maar het is geen reden om de Europese Unie te verlaten", luidde haar laatste tweet. Haar man Brendan, een voormalig adviseur van Gordon Brown, was woensdag met zijn kinderen in een rubberboot de Theems opgevaren om tegenwicht te bieden tegen de eurosceptische vissersvloot van Nigel Farage. Kort na haar dood stuurde hij een foto van Jo de wereld in, staand naast hun woonboot.
Het is onduidelijk of de moord iets met het referendum te maken had. De moordenaar zou 'Britain First' hebben geroepen, wat de schrijver Robert Harris deed verzuchten "Hoe smerig is dit referendum. De meest depressieve, verdeeldheid zaaiende politieke gebeurtenis uit mijn leven."
De politie gaf geen commentaar op een mogelijk motief en afgezien van die mogelijke uitroep wijst niets erop dat de moord politiek getint was. De sfeer tijdens de campagne is doorgaans goed, ondanks de scherpte van het debat.
Impact op referendum
Het bijwijlen zeer emotionele debat over een mogelijk vertrek uit de Europese Unie is zo, zes dagen voor het referendum, tot stilstand gekomen. Zowel de voor- als tegenstanders lieten gisteren meteen verstaan dat zij hun campagne zouden opschorten. Het blijfkamp zal sowieso vandaag ook geen stemmen proberen te werven. Wanneer zij hun campagne weer hervatten, is momenteel nog onduidelijk.
Hetzelfde geldt voor de impact die de moord zal hebben op het referendum. Sommige experts stellen dat het blijfkamp hierdoor, na in tegenvallende peilingen op achterstand te zijn geraakt, opnieuw een boost zal krijgen. Ook beleggers achtten gisteren de kans wat groter dat het Verenigd Koninkrijk in de EU blijft. Zo steeg de koers van de pond ten opzichte van de dollar, waardoor een einde kwam aan de neerwaartse spiraal die was ingezet nadat het brexitkamp meer succes wist te oogsten in de peilingen.
Getuigen zagen dat Mair, getooid met een baseballpetje, het Kamerlid bij de bibliotheek, waar ze haar spreekuur had gehouden, stond op te wachten. Toen ze met haar assistent naar buiten kwam stak hij haar neer. Een werknemer van een naburige stomerij stormde toe om de politica te helpen, waarop Mair een pistool trok en drie schoten loste, onder meer op haar hoofd. Hij gaf haar ook een paar schoppen. Een klein uur later overleed ze in het ziekenhuis aan haar verwondingen. Volgende woensdag zou ze 42 zijn geworden.