Iemand een staatsbedrijf?
Moet de federale regering zijn meerderheidsbelang in Belgacom en Bpost opgeven? Ja, zeggen de liberalen. Nee, vinden hun socialistische coalitiepartners.
Het was vicepremier Didier Reynders (MR) die de steen in de kikkerpoel gooide. Als de regering het overheidsbelang in Belgacom en Bpost tot 40 à 45 procent zou verlagen, slaat de staat twee vliegen in een klap. De verkoop zou de staatskas honderden miljoenen euro's opleveren én de ondernemingen zouden voor het grootste deel in privéhanden komen, waardoor het hen vrij staat om een guller toplonenbeleid te voeren dan overheidsbedrijven, zo redeneert de liberaal.
Die hersenkronkel lokte scherpe reacties uit. "Privatisering is goed als instrument van algemeen belang, niet als instrument van de privébelangen van het topmanagement. Typisch Reynders", zo twitterde economieprofessor Paul De Grauwe. "Privatiseren om hogere lonen aan CEO's te geven is de perversiteit ten top", vindt ook Stefaan Van Hecke van oppositiepartij Groen.
Taak van overheid
Bij coalitiepartner sp.a is te horen dat het ballonnetje van Reynders niet meer dan een afleidingsmanoeuvre is in het debat over de toplonen. "Dit is geen serieus standpunt. Het idee heeft nooit op de regeringstafel gelegen", klinkt het.
De PS, daarin gesteund door de vakbonden, is om ideologische redenen tegen het afbouwen van de meerderheidsbelangen bij Bpost en Belgacom. "De staat blijft de komende jaren meerderheidsaandeelhouder", zo zei PS-minister van Overheidsbedrijven Jean-Pascal Labille bij het beursdebuut van Bpost. Hij wees op het belang van de maatschappelijke taken die een bedrijf als Bpost op zich neemt. De bonden vrezen ook voor banenverlies bij een privatisering.
Reynders krijgt dan weer rugdekking van vicepremier Alexander De Croo (Open Vld). Voor De Croo is het uitbaten van een telecomgroep als Belgacom geen taak van de overheid. Belgacombaas Didier Bellens heeft overigens al in juni verklaard dat hij een daling tot 40 procent ziet zitten.
Staatsschuld
Ook minister van Financiën Koen Geens (CD&V) heeft recent aangestipt dat de overheid dit jaar staatsbelangen zal moeten verkopen om de staatsschuld onder controle te houden. Anders dreigt een straf van Europa. "Bij de selectie van de activa zullen we twee criteria gebruiken: zijn de belangen strategisch en zijn ze op een elegante manier af te bouwen?", verklaarde hij.
Als de staat zijn belang in Belgacom zou verlagen van 53,5 naar 40 procent, levert dat de staatskas 800 miljoen euro op. Dat zou de staatsschuld onder de kaap van 100 procent van het bbp duwen, een eis van Europa. Maar de verkoop van zo'n groot aandelenpakket is sneller gezegd dan gedaan. Wordt het pakket verkocht aan een grote investeerder, dan gaan daar doorgaans maandenlange onderhandelingen over de prijs aan vooraf. Als de overheid de aandelen via de beurs wil verkopen, kan ze niet het hele pakket ineens op de markt gooien, dat zou de beurskoers doen kelderen.
De federale staat is niet alleen aandeelhouder van Belgacom en Bpost, maar heeft ook bankbelangen. De participaties in BNP Paribas Fortis en diens Franse moedergroep BNP Paribas zijn daar wellicht de makkelijkst verkoopbare van.
Die vier bedrijven leveren de schatkist elk jaar een aardige dividendenstroom op. Ook dat speelt een rol in de afweging. Hoe kleiner het overheidsbelang, hoe beperkter het toekomstige dividendenmanna.
"Als de regering toch tot een privatisering zou overgaan, dan stellen wij de verkoop van het belang in BNP Paribas voor", schuift de sp.a als compromis naar voor. De Belgische staat heeft in de praktijk toch geen impact op het beleid van de Franse bankengroep, is de argumentatie. De Belgische staat zou in dat scenario wel aandeelhouder blijven van BNP Paribas Fortis.