Vlaamse bibs gaan e-boeken uitlenen
Een e-boek ontlenen vanuit je luie zetel? Vijf Vlaamse bibliotheken starten een proefproject om het mogelijk te maken, voorlopig met enkel een selectie Engelse boeken. Nu moeten ze nog de Nederlandstalige uitgevers overtuigen dat ze hierdoor niet minder boeken zullen verkopen.
Het elektronische boek bestaat in Vlaanderen nog steeds in de marge: volgens de laatste cijfers is het e-boek goed voor 4 procent van de totale boekenmarkt. Maar dat houdt vijf bibliotheken niet tegen om een nieuw proefproject te lanceren. In de bibs van Gent, Oostende, Roeselare, Mechelen en Brussel (Muntpunt) is het vanaf nu mogelijk om een e-boek gratis te ontlenen zonder dat u naar de bibliotheek hoeft te gaan. Minister van Cultuur Sven Gatz mocht vandaag als eerste een elektronisch boek ontlenen in Roeselare.
Wie zo'n boek wil lezen, moet inloggen op Cloudblibrary met zijn gebruikersnaam en het wachtwoord dat nu al wordt gebruikt op Mijn Bibliotheek. Daarna kunt u maximaal drie boeken tegelijk downloaden op uw e-reader, tablet, smartphone of pc. De e-boeken blijven er drie weken staan. Dan worden ze automatisch verwijderd. Een uitleenboete kan u alvast niet krijgen.
Drie jaar geleden kwam er al eens een proefproject, maar door technische problemen was dat allesbehalve een succes. "Maar nu gebruiken we met Cloudlibrary een platform dat zijn nut in het buitenland al bewezen heeft", zegt Lieselot Van Maldeghem van Cultuurconnect, dat samen met de vijf bibliotheken het project lanceert. "We vertrekken niet meer van nul, zoals de vorige keer wel nog het geval was."
Of het project zal aanslaan, is nog koffiedik kijken. Niet alleen omdat e-boeken in Vlaanderen niet echt populair zijn, maar ook omdat er in een eerste fase alleen een selectie van Engelstalige werken te ontlenen is. Het plan is om dit najaar ook Nederlandstalige boeken in het aanbod op te nemen. Een uitgever kon al overtuigd worden om mee te doen: Veen Bosch en Keuning. Zij willen een test doen met 150 Vlaamse en 350 geselecteerde Nederlandstalige titels.
Een andere belemmering is de limiet die op de uitleningen zit. Een boek kan namelijk maar een keer tegelijk ontleend worden. Concreet: als iemand Homo Deus van Yuval Harari op zijn tablet heeft staan, moet een volgende kandidaat-lezer wachten tot de leenperiode voorbij is. Die regeling kwam er op vraag van de uitgevers.
Kannibaliseren
Het beperkte ontlenen lijkt vreemd, want een e-boek kunt u zonder problemen op oneindig veel tablets of readers zetten. Alleen zou dat botsen met de belangen van de uitgevers: waarom zou je nog een e-boek kopen als je het gewoon met een druk op de knop gratis kunt ontlenen? Er zouden nog minder e-boeken verkocht worden dan nu al het geval is. Bovendien zou dat ook de verkoop van papieren boeken kunnen kannibaliseren.
Die vrees van uitgevers leidde in Denemarken al tot een bitse strijd. Het bibliotheekplatform om e-boeken te ontlenen was er zo'n succes dat die markt er groter werd dan de commerciële markt voor e-boeken. Enkele grote uitgevers trokken zich daarom met haast uit het platform terug.
Toch kunnen uitgevers en bibliotheken best samenleven als het over e-boeken gaat, vinden ze bij Cultuurconnect. "Uitgevers krijgen ook een vergoeding als een e-boek ontleend wordt. In Nederland hebben ze zo een winstgevend model gecreëerd. Bovendien wordt een e-boek ook vaak ontleend als een soort gratis kennismaking, om te kijken of ze het nadien zullen kopen."
De bibliotheken en Cultuurconnect zullen ook onderzoek doen naar wat de lezers van e-boeken verwachten. Op basis daarvan zal het beste model worden bepaald om het e-boek ook hier te laten doorbreken in de bibliotheek. "Wat al langer mogelijk is in de Angelsaksische wereld kan volgens ons ook succes hebben in Vlaanderen", zegt Jan Braeckman van Cultuurconnect.