Pohlmann & Calvo
Joachim Pohlmann is woordvoerder van Bart De Wever en schrijver. Zijn wisselcolumn met Kristof Calvo (Groen) verschijnt op vrijdag.
Het interregnum van morbide verschijnselen die zich voordoen wanneer de oude wereld sterft en de nieuwe nog geboren moet worden. Zo definieerde Gramsci het begrip 'crisis'. Ik zie vooralsnog de vier ruiters van de Apocalyps niet aan de horizon opdoemen, maar iets in mij zegt dat we in een gramsciaanse crisis zitten.
Heel mijn leven vertelde men mij dat de EU stond voor vrede en samenwerking. Die mantra is haar oorsprongsmythe en legitimering. Na eeuwen van oorlog en ellende, aangevuurd door een heilloos nationalisme en culminerend in de Holocaust, vonden de Europese staten elkaar in de Unie.
En alles werd peis en vree. Van de pax Americana en het feit dat na de Suez-crisis Europa op het wereldtoneel in een bijrol werd gedwongen, werd handig abstractie gemaakt. Net zoals van de impact van de NAVO en de Koude Oorlog. Het was de Unie - en niets anders - die vrede bracht.
Wat was er ontluisterend weinig nodig om door dat laagje vernis te krabben. Een paar balorige burgers en het aloude Europese revanchisme staken weer de kop op. Democracy is a bitch. Daarom laat de EU er zich bij voorkeur weinig aan gelegen. Voor je het weet gaat de kiezer zich een mening vormen.
De tenenkrullende vertoning van de laatste dagen is daar exemplarisch voor. Een verzameling eurocraten zonder duidelijk draagvlak die vol dedain en arrogantie Groot-Brittannië - de eeuwige lastpak - niet snel genoeg uit de EU konden knikkeren om de federale superstaat te realiseren.
De continentale blokkade wordt (nog) niet geherinstalleerd, maar over de plas moeten ze op geen bereidwilligheid meer rekenen. Eruit is eruit. Alleen wie zich wil afscheuren is welkom. Ook al moet men daarvoor ideologische acrobatieën met veel spektakelwaarde uitvoeren.
Iemand die ooit het nationalisme duidde als het Europese gangreen dat tot de gaskamers leidt, is nu voorvechter van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren. Nog even en hij dondert in kilt en met kliefzwaard door de Schotse hooglanden terwijl hij 'Freedom!' kweelt.
Een schouwspel waar ik - nationalist zijnde - wel van kan genieten. Zeker omdat het een mooi precedent is voor mijn eigen natie. Alleen zullen pakweg Spanje of Frankrijk de halsbrekende toeren van die statelijke salto mortale iets minder zien zitten. Straks blijft er niets meer van de Unie over.
Europa is geen ideaal, geen natie, geen staat. Oud-Bondspresident Roman Herzog noemde dat de principiële vergissing in het karakter, het wezen en de toekomst van de EU. Europa is een machtsevenwicht van botsende eigenbelangen dat een gezamenlijk belang voortbrengt.
Sinds Castlereagh hebben de Engelsen maar één angst: geregeerd worden vanop de andere oever van het Kanaal. Terwijl de Duitsers niets liever willen dan zo veel mogelijk gezag afstaan en de Fransen onder de noemer van solidariteit verlangen naar een transferunie. Dat hield alles in balans.
Zonder Londen is die harmonie verloren, en zijn Parijs en Berlijn op elkaar aangewezen. We staan te midden van instabiliteit en onzekerheid, zowel in Albion als op het continent. De oude wereld is aan het sterven en de nieuwe moet nog geboren worden. Het is onvermijdelijk. Europa is niet ten einde.
Intussen ga ik ten onder aan ludduvuddu op een schaal die ik sinds mijn universiteitsjaren niet meer heb meegemaakt. Met een fles wijn in handbereik, staar ik eenzaam in het ijle terwijl Chicago's 'If You Leave Me Now' op de achtergrond klinkt. Zonder Engeland is het geen Unie en zeker geen Europa meer.