Voorzitters kieskantons ronselen extra veel bijzitters

Door Marjan Justaert

BRUSSEL l Het gros van de voorzitters riep 24 personen op per bureau, terwijl er slechts vier effectief nodig zijn. Niet onterecht: van de 6.800 opgeroepen bijzitters in kanton Antwerpen reageerden er 1.730 niet. Ook in Mol en Leuven wordt het spannend, terwijl er in Hasselt uitzonderlijk veel vrijwilligers reageerden.

Met 364 stembureaus is Antwerpen een van de grootste kieskantons. Voor elk van die bureaus riep kantonvoorzitter Ivo Moyersoen, hoofd van de rechtbank van eerste aanleg, alle 24 mogelijke bijzitters op. Een zeer ruime marge, want elk bureau heeft behalve een voorzitter en een secretaris maar vier effectieve bijzitters nodig en vier plaatsvervangende als reserve.

"Het is de eerste keer dat de kantonvoorzitter de stembureaus moet samenstellen", legt Moyersoen uit. "En in Antwerpen zijn er dat heel wat, vandaar. Het klopt dat één op de vier aanvankelijk niet reageerde, maar inmiddels hebben we een groot deel van hen via een briefje in de bus toch kunnen bewegen om zich aan te melden."

Ook in Mol was de respons niet overweldigend. Kantonvoorzitter Jos Berghmans: "Ik heb zo'n 1.000 à 1.100 personen aangeschreven voor 84 bureaus, maar er waren veel afzeggingen. Nu is het te laat om bijkomende oproepen te doen, dus ik hoop van harte dat we er zondag geraken. Het zal zeer nipt worden."

In het kieskringhoofdbureau van Leuven spreekt voorzitter Rik Haex van "wisselend succes": "Een aantal weigeraars verschool zich achter een 'gewetensbezwaar' omdat de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde nog altijd niet gesplitst is. Die uitvlucht heb ik niet aanvaard. Als ze om die reden niet komen opdagen, speel ik hun namen door aan het parket." Vrederechter Rudy Verbeke van Meise is doorgegaan met oproepen tot hij acht bijzitters per bureau had. Een herculesarbeid die alleen "dankzij een fantastisch softwareprogramma" tot een goed einde kon worden gebracht.

Andere kantonvoorzitters hadden dan weer helemaal geen problemen. In Aarschot verliep de bemanning van de 54 bureaus van een leien dakje, in Mechelen heeft men voldoende bijzitters "omdat we er gelukkig op tijd aan begonnen zijn", in Kortrijk reageerden bijna alle 24 opgeroepenen per bureau positief, de Gentse bureaus zijn ingevuld en ook Namen, Anderlecht en Diest zullen zondag niet in de problemen komen. Ward Smeets van kanton Hasselt: "Bij ons hebben zich zelfs een tachtigtal vrijwilligers gemeld voor de negentig bureaus."

"Toch worden er nog altijd veel smoesjes verzonnen om niet te moeten zitten", vertelt hoofdgriffier Erik De Cremer van kieskanton Aalst. "Zo zijn er mensen die nog vlug een reisje boeken als ze hun oproepingsbrief hebben gehad. Zulke dossiers maken wij over aan het parket van Dendermonde."

Elke voorzitter heeft zo zijn manier om de weigeraars te behandelen. Rechter Lode Vrancken van kanton Genk heeft iedereen die hem een brief stuurde vrijgesteld, behalve een bijzitter die Vaderdag inriep als excuus. "Als men de moeite doet om een beleefde brief te schrijven, ga ik mensen niet verplichten om te komen. We hebben er immers genoeg opgeroepen."

Het is pas sinds dit jaar dat de kantonvoorzitter de bureaus samenstelt, en niet langer de voorzitter van het stembureau zelf. De reden? Een oproep van de kantonvoorzitter, doorgaans een magistraat, zou meer gezag uitstralen. De meeste voorzitters zijn te spreken over het nieuwe systeem, al klinken her en der punten van kritiek. "Nadeel is dat de voorzitter van een stembureau niet op voorhand weet welk vlees hij in de kuip heeft", aldus Moyersoen. Volgens Rik Haex van kieskring Leuven brengt de wetswijziging voorhal "heel veel werk mee". Dat vindt men ook in Namen en Mol.

"Nu, toen ik nog advocaat was, had ik bijna elke keer prijs", besluit Georges Lambert van kieskanton Anderlecht. "Dankzij het nieuwe systeem heb je meer zicht op wie er al vaak opgeroepen is, en wordt het voor de voorzitters van de stembureaus een pak draaglijker. Bijzitten doet men uiteindelijk veeleer uit burgerplicht. Dat is niet hetzelfde als goesting, hé."

Sommigen boeken snel een reisje als ze hun oproepingsbrief krijgen. Dat pakt niet