standpunt

De kat kwam weer. De kat heet in dit geval vermogenswinstbelasting. De opening die eerst Yves Leterme en dan zijn partijgenoot, vicepremier en 'bemiddelaar Hete Herfst' Kris Peeters (CD&V) maken om toch te praten over "extra inspanningen van vermogens" is opmerkelijk. Niet dat we ons nu snel aan een wetsontwerp moeten verwachten dat een heffing oplegt op de winst uit kapitaalbezit. Het berouw van CD&V over het loslaten van die eis komt minstens een maand te laat. Feit is dat er nu een nog vers regeerakkoord op tafel ligt en dat laat, op wat sympathiek geprul in de marge na, de grote vermogens geheel en al ongemoeid. Dat was geen vergetelheid, dat was een bewuste keuze, waarvoor alle coalitiepartijen de verantwoordelijkheid moeten dragen.

Toch is de heropening van het debat over vermogens belangrijk en behartigenswaardig. Deze regering is dan ooit wel Zweeds genoemd, beleid voeren is wat anders dan een Ikeakast in elkaar draaien volgens een vaste handleiding. Nieuwe omstandigheden kunnen een nieuwe aanpak vergen. Geen enkel regeerakkoord in de wereld voorzag de nationalisering van banken. Toch gebeurde het zes jaar geleden. Vroeg of laat zal even onvermijdelijk blijken dat vermogens bijdragen aan het weer gezond maken van de overheidsfinanciën en het overleven van de welvaartstaat. Het is de symbolische verdienste van de LuxLeaks-affaire dat ze dat duidelijk heeft gemaakt.

Deze regering en haar vaste aanhang schermt graag met de onvermijdelijkheid van haar keuzes, met economische chaos als enig alternatief. Is het onvermijdelijk dat de federale overheid moet besparen? Wellicht. Is het onvermijdelijk dat velen van ons langer moeten werken om de pensioenen betaalbaar te houden? Wellicht. Maar het is allerminst onvermijdelijk dat de werkende en wroetende middenklasse behalve voor duurdere en mindere overheidsdiensten (inclusief op Vlaams niveau) ook nog eens de volledige lastenverlaging voor bedrijven zou betalen via een feitelijke loonsverlaging. Dat is een legitieme, maar geen onvermijdelijke en zeker geen rechtvaardige keuze.

Deze regering had ook een substantiële en op jobcreatie gerichte lastenverlaging kunnen financieren met een belastingverschuiving van arbeid naar vermogenswinst. Dat zou een moedige en faire keuze geweest zijn. Nu heeft de regering de moed en de fairness getoond van jagers die zich tevreden stellen met het afknallen van de tamme fazanten in het bos. Fazanten, zoals de meesten van ons, zonder de fiscale kracht in de vleugels om het geweld van de besparingsdrift te ontvluchten.