Direct naar artikelinhoud

Alweer minder kinderen geboren in Vlaanderen

Voor het derde jaar op rij daalt het aantal geboortes in de 66 materniteiten van Vlaanderen. De minibabyboom lijkt achter de rug, en dat is volgens specialisten niet noodzakelijk een slechte zaak. 'Wie denkt dat meer geboortes de vergrijzing tegengaan, denkt fout.'

Met 66.822 waren ze vorige jaar, de borelingen die in de Vlaamse ziekenhuizen ter wereld kwamen. Dat zijn er bijna duizend minder dan in 2011 en 1.100 minder dan in 2010, terwijl het aantal geboortes sinds 2007 in stijgende lijn zat.

"En ik kan u nu al voorspellen dat die daling zich volgend jaar verder zal zetten", zegt de voorzitter van het Studiecentrum Perinatale Epidemiologie, gynaecoloog Hendrik Cammu. Hij baseert zich op het lage aantal vrouwen dat de afgelopen twee jaar hun eerste kind kreeg. "Na jaren waarin maar weinig zwangere vrouwen voor het eerst een kind kregen, volgen er minder geboortes. Aangezien er meer vrouwen zijn die toen al een tweede of derde kind op de wereld zetten, is de kans groter dat zij er geen meer zullen krijgen omdat zij het gezin als compleet beschouwen."

Vergrijzing van 2070

Mogelijk heeft het sombere economische klimaat het aantal nog verder afgeremd. "Als mensen er niet gerust op zijn, stellen ze de geboorte van een eerste kind uit, maar vooral: de babyboom-effecten zijn uitgedoofd."

Kort na de Tweede Wereldoorlog kregen meer vrouwen, gezien de vijfjarige oorlogsellende en de nog veel langere crisis die aan de oorlog voorafging, hun eerste kind pas op latere leeftijd. Tijdens de schijnbaar ongebreidelde economische groei van de jaren zestig begonnen jonge vrouwen weer vroeger aan gezinsuitbreiding. De combinatie van die twee elkaar versterkende factoren noemen we de babyboom. Op haar hoogtepunt, in 1964, verwelkomde Vlaanderen bijna honderdduizend baby's. De eerste van die baby's gaan binnenkort met pensioen.

Net zoals de kinderen van de minibabyboom van de jaren 2000 over zowat zestig jaar met pensioen zullen gaan. "De geboortegolf van vandaag is de vergrijzing van 2070", zegt demograaf Jan Van Bavel (KUL). "Wie denkt dat meer geboortes de vergrijzing tegengaan, denkt fout. Niet het gebrek aan kinderen, maar het aantal mensen dat langer leeft en dat in betere gezondheid doet, weegt op de sociale zekerheid. Wat minder kinderen kan geen kwaad. Kinderen kosten ook geld."

Dat kinderen geld kosten, weet de overheid maar al te goed. Ouders die nog voor de geboorte van hun kind op zoek moeten naar opvang en kinderen die in containerklassen worden opgevangen, weten dat ook. "In Antwerpen zal het stadsbestuur niet rouwig zijn om een kleine geboorteterugval", zegt Van Bavel. "Beschouw het als een welgekomen adempauze. Dit land is meer dan dichtbevolkt. Het onderwijs, de steden, de openbare ruimte en de ademruimte staat onder druk. Kijk naar conflicten in gemeenten als Mortsel bij Antwerpen, waar er altijd verkeersopstoppingen zijn. In Mortsel wonen jonge ouders die bezorgd zijn om de verkeersveiligheid voor hun kinderen. Wie in Mortsel in de file staat op weg naar de stad wil vooral dat het verkeer vooruitgaat."

Migratie

Het verhaal van gezinnen met kinderen die uit de stad wegtrekken is eindig, zegt Van Bavel. "Een eigen huis met een tuintje eromheen is gewoon niet meer haalbaar voor iedereen. En die steden willen de gezinnen graag aan boord houden, zodat ze de lasten van de werkende pendelaars kunnen helpen dragen. De stad wil belasting kunnen heffen op bewoners die er niet alleen werken maar ook wonen."

Bovendien is Van Bavel er niet zo zeker van dat het geboortecijfer verder zal dalen. "Enkele jaren uitstel voor de geboorte van het eerste kind, misschien. Maar onderschat de impact van de tweekinderennorm niet. Bij vrouwen die een kind krijgen, volgt er meestal snel een tweede." Bovendien is er de onvoorspelbare factor migratie. Nieuwkomers komen vaak uit arme landen waar veel kinderen de norm zijn. En ze zijn meestal tussen 20 en 40 jaar oud, de leeftijdscategorie waarin mensen een gezin stichten. "Bij de tweede en zeker de derde generatie verandert dat, zij krijgen evenveel kinderen als Vlaamse vrouwen."