Minder CO2 en meer groei: het kan
De opwarming van de aarde ombuigen kan hand in hand gaan met flinke economische groei, zo toont een nieuw VN-rapport. Belangrijkste voorwaarde is een grote technologische doorstart.
In veertig jaar 60 tot 80 procent minder CO2-uitstoot realiseren en toch de economische prestaties verdubbelen of zelfs verdrievoudigen. Het klinkt als een fata morgana van een overwerkte prof.
Maar een internationaal onderzoeksteam onder leiding van ontwikkelingseconoom Jeffrey Sachs (Columbia University) heeft in opdracht van VN-voorzitter Ban Ki-moon een rapport neergelegd dat toont hoe het bruto nationaal product (bnp) blijft stijgen terwijl een land CO2 uitfaseert. Dat kan voornamelijk door investeringen te heroriënteren naar koolstofarme toepassingen, flink minder energie te verspillen dankzij groene technologie en minder fossiele brandstoffen in te voeren.
Realistisch
De opwarming tegen 2050 onder de twee graden houden in vergelijking met het pre-industriële tijdperk is cruciaal om oncontroleerbare klimaatverandering te vermijden. Sachs en co. onderzochten wat er moet gebeuren om onder die twee graden te blijven in de vijftien landen die samen goed zijn voor 70 procent van de uitstoot. Per land is er een recept om tegen 2050 zo goed als CO2 -neutraal te worden en er economisch toch op vooruit te gaan.
Rode draad is een ver doorgedreven uitschakeling van CO2-uitstoot bij de energieproductie. Zo voorziet het plan voor de VS een uitfasering van de uitstoot in de energievoorziening die tien keer sneller gaat dan nu is voorspeld. Voor China is dat zes keer sneller. "Met minimale ingrepen lukt het niet, integendeel. Landen raken ingesloten in een CO2-industrie", zegt Sachs.
Het rapport voorziet dat in de eerste jaren het energieverbruik wordt teruggedrongen dankzij groene technologie. Dat is op zich al een besparing. Daarna vergroent de energieproductie met hernieuwbare bronnen, in combinatie met CCS-methodes - het afvangen en ondergronds opslaan van CO2 die vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen. In de derde fase schakelen transport, bouw en industrie over van fossiele brandstof naar groene elektrische brandstof.
Het plaatje is voor elk land erg verschillend. In Australië staat vooral zonne-energie op het menu, terwijl de VS en het Verenigd Koninkrijk vooral zouden inzetten op kernenergie en CCS. Ook kan de uitstoot in groeilanden eerst nog wat toenemen, terwijl dat in industrielanden niet zo is. Evenzeer realistisch is dat de onderzoekers inzetten op bestaande technologie en niet op exotische toepassingen.
Maar de blauwdruk veronderstelt wel een zeer ver doorgedreven inschakeling van green tech, waaronder CCS, geperfectioneerde opslag voor zonne- en windenergie, biobrandstoffen en waterstofcellen om energie op te slaan. "Op technologisch vlak is een heroïsche wereldwijde doorstart nodig, zoals ook in de ruimtewedloop of genoomanalyse massaal is geïnvesteerd, stelt Sachs.
Slagen de belangrijkste economieën daarin, dan blijft hun groei verzekerd terwijl hun uitstoot scherp daalt, zo blijkt. In bijvoorbeeld Australië zakt tegen 2050 de uitstoot door energieverbruik met liefst 70 procent en stijgt het bruto nationaal product per inwoner van 48.000 euro nu naar 75.000 euro in 2050.
In China is dat een uitstootdaling met 34 procent en een stijging van 3.000 tot 20.000 euro. Voor de VS een daling van 86 procent en een stijging van 31.000 tot 57.000 euro.
Minder ziektes
Milieu-econoom Aviel Verbruggen (Universiteit Antwerpen) is niet verbaasd. "Koolstofarm worden betekent minder invoer van fossiele brandstoffen. Die zijn steeds duurder en ook het transport kost veel. Hernieuwbare energie duwt ook de tewerkstelling naar omhoog, omdat die energie lokaal geproduceerd wordt. Daarnaast bespaar je doordat er minder milieuvervuiling en ziektes zijn, onder andere door minder fijn stof."
Het rapport in opdracht van de VN komt net op tijd voor de belangrijke klimaattop die Ban Ki-moon in september in New York organiseert met wereldleiders. Volgend jaar moet, na meer dan twintig jaar onderhandelen, een wereldwijd klimaatpact gesloten worden. Maar veel landen willen geen wettelijk verplichte CO2-norm.
Een goed becijferde 'praktische gids' voor alle landen kan de diplomatieke blokkades volgens insiders helpen opheffen.