Brief van de dag

Nu het stof rond Wetteren bijna is gaan liggen, wordt het de hoogste tijd om wat vragen te stellen over wie verantwoordelijk was. In de speciale onderzoekscommissie is de verantwoordelijke minister, Jean-Pascal Labille (PS), niet onder zware druk komen te staan. Terecht, omdat het eerder om een Europese dan een Belgische context gaat. Een Nederlandse treinbestuurder met vreemd materieel die met een buitenlandse licentie op het Belgische net rijdt.

Europees commissaris voor Vervoer Siim Kallas en andere verantwoordelijken voor het Europese vervoersbeleid werden met rust gelaten. Niemand stelde ook maar één vraag over de rol van Europa. Is Europa wel klaar voor Europese spoorwegen? Ten behoeve van de 'heilige' vrije markt werden de landsgrenzen in het goederenvervoer al zo goed als afgeschaft. Met mondjesmaat gebeurt hetzelfde bij de reizigersdiensten, tot in 2017 ook daar de concurrentie vrij spel heeft.

Voor de Europese spoorspecialisten blijft het de normaalste zaak van de wereld dat treinbestuurders de seinopstellingen en reglementen van nu drie, en binnenkort waarschijnlijk vijf, spoorwegnetwerken uit het hoofd moeten kennen. Ondertussen wordt toegestaan dat de opleidingen van treinbestuurders met een kwart worden ingekort. Je zou denken dat het allemaal niet snel genoeg kan gaan, want treinbestuurders in opleiding zijn niet productief. Ze kosten alleen maar geld, nietwaar?

Met de veiligheidssystemen is het niet anders gesteld. In elke lidstaat bestaan er verschillende veiligheidssystemen waarmee de ene locomotief wél en de andere niet uitgerust is. Europa maakt daar voorlopig allemaal geen al te groot punt van. Enkel ETCS, het peperdure Europees veiligheidssysteem, had het ongeluk in Wetteren kunnen voorkomen. Maar de lidstaten, die zelf hun spoorinfrastructuur moeten bekostigen, hebben wegens het strenge Europese besparingsbeleid onvoldoende middelen voor een versnelde implementatie van het systeem.

Specialisten laten mij weten dat het Nederlandse veiligheidssysteem ATBN de ontspoorde trein in Wetteren wel zou afgeremd hebben. Daarom blijf ik het moeilijk hebben met de vaststelling dat de Nederlandse treinbestuurder in Wetteren wel te kennen gegeven zou hebben dat hij de vooraankondiging van de snelheidsvermindering opgemerkt had, maar vervolgens niet remde.

Jos Digneffe, gewezen voorzitter van ACOD Spoor