Thijs wil 'ingrijpen' bij NMBS
Regeringspartij N-VA wil Johnny Thijs nog dit jaar in de raad van bestuur van de NMBS. Als aan een aantal voorwaarden voldaan wordt, wil hij het doen. De bal ligt in het kamp van de regering.
"Als het mij gevraagd zou worden, wil ik dat best doen." Dat was het eerste deel van het antwoord van Johnny Thijs in Reyers laat maandagavond. Om daaraan te koppelen dat er wel eerst "een aantal voorwaarden vervuld moeten worden".
"Er zijn een aantal factoren die het bedrijf moeilijk maken om te managen", vindt Thijs. "Er bestaan bijvoorbeeld honderden premiesystemen om personeelsleden te vergoeden, waardoor personeelsleden niet flexibel genoeg kunnen worden ingezet."
Ook de statutaire benoemingen voor directieleden zijn Thijs een doorn in het oog. "Ik heb geen probleem met het statuut als dusdanig, maar leidinggevenden zijn ofwel goed en dan betaal je die mensen correct, of ze zijn niet goed en dan moet je ze kunnen ontslaan. Als je goed bestuur wil invoeren bij de NMBS, dan moeten de leidinggevenden contractuele medewerkers zijn."
Thijs maakte er geen geheim van dat hij Jo Cornu een capabele CEO vindt, maar dat hij onvoldoende vrijheid heeft om het bedrijf te runnen zoals hij dat zou willen.
Het verschil maken
Het is inmiddels een publiek geheim dat de N-VA graag Thijs in de raad van bestuur van de spoorwegmaatschappij wil piloteren. De voormalige topman van Bpost heeft ervaring met overheidsbedrijven, en vooral met veranderingsmanagement. Via zijn passage in Reyers laat maakte Thijs gisterenavond ook duidelijk dat hij de wil heeft om iets te veranderen bij de NMBS. "We krijgen te weinig waar voor ons geld. Het is tijd om in te grijpen."
Kan één man dan zoveel verschil maken, want de raad van bestuur is het orgaan dat het management controleert maar niet zelf de 'machinist' is, om in de terminologie te blijven.
"Zolang de regering de hele raad van bestuur niet hervormt, zal Johnny Thijs inderdaad weinig verschil kunnen maken", zegt een bron dicht bij het dossier. "Tot zolang blijf je botsen op de politisering van de raad van bestuur."
De bestuurders bij de NMBS weerspiegelen vandaag nog de samenstelling van de vorige regering-Di Rupo (PS, MR, cdH, sp.a, CD&V en Open Vld), waarbij er geen plek is voor de grootste coalitiepartij N-VA. Sinds het ontslag van Luc Joris, vertrouweling van PS-voorzitter Elio Di Rupo, telt de raad van bestuur van de NMBS nog negen leden. Daardoor zijn nu maar liefst vijf zitjes onbezet, want de raad van bestuur had allang uit veertien mensen moeten bestaan.
"Of en hoe Johnny Thijs daarin past, weet ik niet", zegt een huidig lid van de raad van bestuur. "Maar met alle respect voor mijnheer Thijs, hij wordt voor zover ik weet geen CEO. Wat zijn voorwaarden betreft om toe te treden: ik vind dat een beetje de kar voor het paard spannen."
De voorwaarden die Thijs stelt, zijn voor een flink stuk feiten waarop Jo Cornu tot nog toe zijn tanden stukbeet. Beide heren kunnen dan wel bevriend zijn, en qua visie op dezelfde golflengte zitten, dat is niet genoeg. Wat doorslaggevend kan zijn, is dat voor het eerst sinds decennia er een bevoegd minister is die niet schatplichtig is aan een vakbond. "Voordien was het steeds een voogdijminister die gelinkt kon worden met ofwel de socialistische dan wel de christelijke vakbond", zegt een bron. En elke poging tot verandering werd bij voorbaat tegengehouden. Vandaag is dat anders."
Luc Piens van de christelijke vakbond ACV Transcom bekijkt de komst van Thijs dan ook met argusogen. "Mijnheer Thijs bedient zich van slogans en oneliners, maar spreekt vooral met een sterk bevooroordeelde visie. Ik denk niet dat dit een correcte houding is. En overigens is zijn palmares bij Bpost ook niet onverdeeld geslaagd. Enige terughoudendheid zou hem sieren."
Ingewikkeld bedrijf
Minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR) heeft intussen het consultancybedrijf McKinsey in de arm genomen om een vergelijkende studie te maken. De speculaties dat ze ook Johnny Thijs als consultant heeft ingehuurd, wordt door verschillende mensen ontkend. Thijs is momenteel voor Galant een 'klankbord', heet het.
Thijs wordt geen CEO, zegt hij zelf. Hij vindt zichzelf te oud. Een ironisch zinnetje, als je weet dat hij jonger is dan Cornu. En net daarom is het een signaal voor wie het wil opmerken. "Als hij voorzitter zou worden van de raad van bestuur, en een tandem kan vormen met Cornu, krijg je een ander verhaal", klinkt het. "Al is het nog maar de vraag of je dan niet in de problemen komt met de taalevenwichten en andere pariteiten. De NMBS is een heel ingewikkeld bedrijf." Maar dat zeiden ze van Bpost ook, merkt een politieke bron glimlachend op.