Direct naar artikelinhoud

Onze energievisie is even onduidelijk als de energiefactuur

Christophe Degrez is CEO van Eneco.

Het verzet tegen de plannen van energieminister Marie-Christine Marghem (MR) om de elektriciteitsprijs weer maandelijks te kunnen laten indexeren, gaat voorbij aan het echte debat. De energiefactuur bestaat voor driekwart uit taksen en heffingen die rechtstreeks doorgestort worden aan overheid en netbeheerders. Door versnipperde bevoegdheden en een gebrek aan visie verandert daaraan niets ten gronde, en betaalt de consument te veel.

Laat ons duidelijk zijn: er is een probleem met de energiefactuur. Dat er iedere maand wel ergens een krant mee kopt, bewijst dat. Maar dat probleem zit hem niet in het schrappen van het 'vangnetmechanisme', waardoor leveranciers hun prijzen weer maandelijks kunnen indexeren. Al is het maar omdat de kunstmatige bevriezing van de prijzen in een dalende markt ook ten nadele van de consument is geweest.

Onbestaand

Leveranciers voelen genoeg de hete adem van de concurrentie om hun aandeel in de samenstelling van de energiefactuur niet de pan uit te laten rijzen. Maar door de wirwar aan heffingen en taksen (die voor het gemak van de overheid en de distributienetbeheerders mee worden aangerekend op de energiefactuur die de leveranciers naar de consument sturen) wordt het allemaal zo ondoorzichtig dat die consument er niet meer in slaagt om objectief prijzen te vergelijken. De systeemkosten die hieraan verbonden zijn, liggen in ons land dubbel zo hoog als in de buurlanden. Resultaat: uw energiefactuur is vandaag nog voor amper een vierde om die elektriciteit mee te betalen. Tien jaar geleden was dat nog twee derde.

Achter die onduidelijke factuur gaat het echte probleem schuil: een gebrekkige visie over waar we in dit land met energie naartoe willen. Ik ga meer zeggen: een onbestaande visie. Wat kunstgrepen aan de factuur en de discussie daarover leiden de aandacht af van de realiteit: het gebrek aan visie over de toekomst van onze energiebevoorrading. Want dat is de kern van het debat: wat moeten we doen om in de toekomst duurzame en betaalbare stroom te hebben om in de behoeften te voorzien? De minister wil de burgers bevragen over het Energiepact. Maar er is niet eens een berekende visie waarover je de burgers kunt bevragen.

De energiemarkt mag dan wel vrijgemaakt zijn, de vrijmaking van de productie is er nooit van gekomen. Het eeuwige getwijfel over het voortbestaan van de kerncentrales houdt de echte omwenteling tegen: geen enkele leverancier voelt zich geroepen om te investeren in de toekomst en de consument wordt in de waan gelaten dat zijn energiebevoorrading in orde is.

Dat je met een Vlaamse, Waalse, Brusselse en federale minister een totaal versnipperd energiebeleid hebt, is de oorzaak van het probleem. Hun eigen terrein van bevoegdheden is te klein om impact te hebben op de transitie. Het gevolg: veel te veel regeltjes, veel te weinig coherentie, en veel te weinig visie.

Net daarom is er nood aan een superkabinet voor energie, over de bevoegdheden, over de legislaturen en zelfs over de landsgrenzen heen. Een kabinet van technocraten dat glashelder de lijnen uittekent voor de energiebevoorrading van de toekomst, dat consumenten en bedrijven ertoe aanzet om efficiënter om te gaan met energie, en alle neuzen in dezelfde richting zet. Want laat ons er niet flauw over doen: de energietransitie zal geld kosten, en iemand gaat dat moeten betalen. De transitie niet in gang zetten is geen optie, want dat zal ons en de toekomstige generaties nog veel meer kosten.