'Eerste flik van Frankrijk' haalt mosterd bijveiligheidstsaar Sarkozy

Le premier flic de France, Manuel Valls, heeft zijn week wel gehad. In de Picardische stad Amiens kwam het tot zware rellen toen jongeren een gespierde politiecontrole deden ontsporen. Twee scholen en meerdere auto's gingen in vlammen op, zeventien agenten raakten gewond. Toen Valls zelf ter plaatse kwam, jouwden woedende buurtbewoners hem uit.

Elders in het land, in de buurt van Parijs, Lyon, Marseille en Rijsel, liet Valls bij het krieken van de dag een reeks illegale, tot overlast leidende Romakampen ontmantelen. Een duizendtal zigeuners moest de straat op of het land uit.

De harde aanpak kwam Valls bij meerdere partijgenoten op kritiek te staan. Terwijl PS-voorzitster en burgemeester van Rijsel Martine Aubry nadrukkelijk afstand nam van de ontmantelingen, wrong minister van Justitie Christiane Taubira, erg begaan met minderheden en migranten, zich in gênante bochten om haar collega te sparen. Veel PS-politici schuifelden de voorbije dagen blozend op hun stoel, en bijna leek het alsof Valls zijn plaats niet had in het Franse kabinet.

Een moeilijk stel

De controverse legt de vinger op de wonde. De PS en veiligheid blijven een moeilijk stel. Telkens als linkse beleidsmakers zich in het verleden met het thema inlieten, pakte het fout uit. Vooral de smadelijke nederlaag van presidentskandidaat Lionel Jospin in 2002 is niemand vergeten. Jospin beging de vergissing, zeiden critici achteraf, om stoere taal te spreken over criminelen. Daar was rechts beter in.

Manuel Valls (50), tot voor kort burgemeester van de Parijse voorstad Evry, doet nu een nieuwe poging. In het hart van zijn beleid staan de begrippen fermeté (vastheid) en eerbied voor de Republiek. Oproerkraaiers mogen dan sociale grieven hebben, geweld tegen de politie, tegen eigendom en openbaar bezit valt niet te dulden, geeft de minister te verstaan. En wat de Roma betreft: solidariteit is nodig, maar onhygiënische, wetteloze sloppenwijken zijn voer voor de bulldozer.

Quota's voor uitzettingen heeft Valls niet en een spreekwoordelijke Kärcher op de banlieue afsturen is uit den boze. Voor de rest lijkt zijn veiligheidsbeleid aardig op dat van Nicolas Sarkozy, vinden zijn tegenstanders. Maar terwijl Sarko's aanpak van de Roma heel Europa deed steigeren, blijft het daar deze keer muisstil.

Het voordeel van de twijfel, zeggen commentatoren. De minister is nog maar pas aan zet en het is niet omdat Sarkozy mislukte dat ook hij tot falen is gedoemd.

In ieder geval wil Valls het grof geschut voor de meest veiligheidsbehoevende regio's voorbehouden, zoals de door bendeafrekeningen geteisterde noordelijke banlieue van Marseille. Deze zones de sécurité prioritaire (ZSP's), vijftien tot dusver, krijgen niet alleen meer blauw op straat, maar ook meer speurders, meer camera's en betere preventie. Ook de samenwerking met het gerecht en de plaatselijke besturen moet efficiënter.

Valls, een aan de Sorbonne opgeleid historicus, is een vlotte jongen en staat voor de liberale lijn binnen de PS, die van zijn in ongenade gevallen inspirator Strauss-Kahn. Hij is ook een ietwat atypische Fransman: als zoon van een Catalaanse vader en Italiaanse moeder spreekt hij vlot vier talen en is hij een nazaat van de componist van de hymne van FC Barcelona, de stad waar hij geboren werd.

Linksere PS'ers hebben Valls nooit gemogen en vinden dat François Hollande, wiens campagnebaas hij was, hem al te veel krediet gaf. Maar ook bij de politie hebben ze het niet helemaal op Valls begrepen. Daar eisen ze alvast klare wijn als het gaat over de juridische bescherming van vervolgde korpsleden. Ze vinden het ook geen goed idee om politiecontroles strakker te omkaderen. Dat is maar net wat Valls wil: dat de gecontroleerde niet langer met tu maar met het beleefdere vous wordt aangesproken. En dat hij na afloop een ontvangstbewijs krijgt. Van zoveel hoffelijkheid was in het tijdperk-Sarkozy geen sprake.