Maak de ECB transparanter

Er zijn aanwijzingen dat een hervorming van de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve, na het aantreden van Donald Trump aandacht zal krijgen in het Congres. Een debat dat ook bij ons in Europa weleens mag worden gevoerd, over de rol van de Europese Centrale Bank (ECB).

"Gelukkig begrijpen de burgers niet hoe ons financieel en monetair systeem werkt, of er brak morgenvroeg een revolutie uit." Deze uitspraak van de Amerikaanse industrieel Henry Ford legt de vinger op de wonde. De onwetendheid is groot. Het nieuwe initiatief Leergeld.eu wil daar iets aan doen. Vooralsnog zonder revolutionaire ambities. Door nieuws en duiding te verzamelen over geld, het rentebeleid en de ECB, zullen we u meer inzicht bieden in wat er met uw geld gebeurt.

In de Verenigde Staten woedt dit debat al langer. Ook daar veroorzaakten de bail-outs van de banken na de financiële crisis van 2008 veel onvrede, aangewakkerd door Ron Pauls presidentiële campagnes. Ook is er toenemende kritiek op de monetaire experimenten van de afgelopen jaren. De roep om het statuut en de werking van de Federal Reserve (Fed) te herbekijken, klinkt er steeds luider.

Een 'Audit the Fed'-wetsontwerp ligt in Washington D.C. op tafel. Tot nu kreeg dit voorstel onvoldoende politieke steun en werd het steevast tegengewerkt door Fed-voorzitters Ben Bernanke en Janet Yellen. Nieuw is dat de huidige Amerikaanse president wél enige sympathie voor het voorstel toont.

Risico's worden nadelen

Ook in Europa zijn er voldoende redenen om de centrale bank aan een grondige keuring te onderwerpen. Het is ondertussen twee jaar geleden dat Mario Draghi aankondigde dat hij de geldpers zou laten draaien. De kritiek klinkt steeds luider, nu ook de negatieve bijwerkingen van dit lakse monetaire beleid zichtbaarder worden.

Het meest in het oog springende nadeel van het ECB-beleid is het feit dat ons spaargeld niets meer opbrengt. Maar er is veel meer. Zo ontstaat de ene na de andere zeepbel. In overheidsobligaties, bijvoorbeeld. Door de belofte om die massaal op te kopen, trekt de ECB private investeerders mee in het schuldenmoeras. Bovendien heeft de ECB van een aantal landen, zoals Portugal, al 33 procent van de totale staatsschuld in handen.

Daarnaast dreigt oververhitting van de huizenmarkt: het Europees Comité voor Systeemrisico's (ESRB) waarschuwde al voor een vastgoedzeepbel, onder meer in België, Nederland en Finland. Jonge middenklassers moeten zich tot over hun oren in de schulden steken om nog een huis te kopen. Een probleem voor ouderen is dan weer dat hun pensioen in gevaar komt. In Nederland hebben de pensioenfondsen de uitkeringen al verschillende keren moeten verlagen. Sluimerend onder de waterspiegel zijn de problemen elders vast even groot.

Na de dotcom-zeepbel eind jaren 90 of de verschillende vastgoedzeepbellen in de jaren 2000, lijken de centrale bankiers de problemen nog veel erger te hebben gemaakt. We kregen de nadelen van het ECB-beleid, maar niet de meermaals beloofde voordelen. Een hervormingsmomentum werd niet gecreëerd, laat staan dat het lakse monetaire beleid voor duurzame groei heeft gezorgd.

Gewone mensen geraken uit dit alles niet wijs. Zelfs experten en gespecialiseerde journalisten tasten in het duister. Omdat de traditionele economische denkkaders overboord zijn gegooid, moeten ze de volgende stappen van onze monetaire mandarijnen ontcijferen aan de hand van hun woordgebruik, gezichtsuitdrukking en in sommige gevallen zelfs op basis van de kleur van hun das.

Sterk signaal

We verdienen allemaal beter. Het is maar normaal dat we weten wat er met ons geld gebeurt. Er moet meer transparantie komen in het beslissingsproces van de Europese Centrale Bank en duidelijkheid over de impact van het monetair beleid op banken, pensioenfondsen en de economie. Door op onze website Leergeld.eu de petitie te tekenen, sturen we samen een sterk signaal naar Frankfurt.

Genoeg gespeeld met onze centen. Genoeg verscholen in de monetaire duisternis. 'Audit the ECB' en laat ons geld weer rollen.