Direct naar artikelinhoud

Bankensector vreest megaboetes uit VS

De aangekondigde miljardenboete voor de Franse bank BNP Paribas wekt felle kritiek bij de Europese leiders. Bedreigen dit soort megaboetes het Europese bankensysteem?

De boetes die de Verenigde Staten opleggen aan Europese banken zijn "buiten alle proportie", zegt de Nederlander Jeroen Dijsselbloem, voorzitter van de Eurogroep. Hij reageert hiermee op een mogelijke boete van 10 miljard dollar (7,3 miljard euro) die de Franse bank BNP Paribas dreigt te krijgen vanwege het schenden van een Amerikaans handelsembargo tegen Iran, Soedan en Cuba. "Ik denk dat die boete veel te hoog is, en dat die niet gezond is voor het bankwezen", aldus Dijsselbloem. Hij stelt dat dergelijke sommen "de markten nerveus maken".

Eerder deze week was de Franse president François Hollande al in het geweer gekomen tegen de boete. Frankrijk dreigt de onderhandelingen over het vrijhandelsakkoord met de VS hierdoor op een laag pitje te zetten.

Ook onze premier Elio Di Rupo en Europees president Herman Van Rompuy uitten eerder al hun zorgen over de boete aan Paribas. De Belgische staat wordt hier zelfs rechtstreeks door getroffen. Als de boete daadwerkelijk wordt opgelegd, zal de winst van BNP Paribas worden weggevaagd en loopt België als grootaandeelhouder 200 miljoen euro aan dividend mis.

President Hollande heeft inmiddels de Amerikaanse president Barack Obama hierop aangesproken tijdens diens bezoek aan Europa voor de G7 en de herdenking van D-Day. Maar die zei weinig te kunnen doen: "De traditie in de VS is dat de president zich niet bemoeit met het vervolgingsbeleid. Ik pak dus geen telefoon en ga de officier van justitie niet bellen hoe hij in deze zaak tewerkgaat. Ik oefen geen druk uit om schikkingen te treffen. Deze beslissingen zijn een zaak van het Openbaar Ministerie. Zo werkt dat in de VS."

Stresstest

De Europese autoriteiten vrezen dat deze enorme boetes de stabiliteit van het financiële stelsel in de EU zullen ondermijnen. Banken kampen al met een tekort aan eigen vermogen. Dit najaar wacht de banken een strenge stresstest, waarbij wordt beoordeeld of ze voldoende vermogen hebben om een grote crisis door te komen.

Volgens de Zwitserse bank Credit Suisse moeten Europese banken dit jaar rekening houden met nog eens 100 miljard dollar aan Amerikaanse boetes, bovenop de 10 miljard die BNP Paribas moet betalen. Deutsche Bank, Société Générale en Crédit Agricole behoren tot de banken die miljardenboetes boven het hoofd hangen vanwege rente- en valutamanipulatie, het schenden van sancties of medewerking aan witwas- of belastingontduiking. De Britse bank HSBC alleen al kan 16,9 miljard dollar aan boetes verwachten.

Niet alleen de Europese banken betalen gigaboetes. Bank of America hoopt voor 12 miljard dollar een vervolging te schikken voor de verkoop van giftige hypotheekproducten. JP Morgan heeft in vijf jaar al meer dan 25 miljard dollar aan boetes betaald.

Willekeur

De boetes die de Amerikaanse justitie uitdeelt, zijn de laatste jaren onder druk van de publieke opinie en politici geëxplodeerd. Zo kreeg JP Morgan Chase dit jaar een boete van 1,7 miljard dollar omdat het niet goed had opgelet bij een witwasoperatie van Bernard Madoff. De bank Wachovia kreeg in 2010 voor hetzelfde vergrijp een boete van 110 miljoen dollar.

BNP Paribas moet nu 10 miljard dollar betalen voor het schenden van handelssancties. Standard Chartered en ING kwam twee jaar geleden nog weg met een boete van 600 miljoen dollar. ABN Amro kocht in 2005 de aanklacht af voor 80 miljoen. Advocaten spreken bij de huidige boetebedragen van willekeur, omdat onduidelijk is waarop ze zijn gebaseerd. Een aantal banken neemt de gok en laat het op een rechtszaak aankomen - die jaren kan duren. BNP Paribas zegt maar 350 miljoen dollar te hebben verdiend aan de transacties die het Amerikaanse handelsembargo schonden. De Amerikanen noemen dat flauwekul. Zij stellen dat het veel meer is dan de miljardenboete die de bank opgelegd dreigt te krijgen.