IJsland begint met schoonmaak
Voor het eerst sinds de uitbarsting van de vulkaan die het luchtverkeer boven Europa dagenlang lamlegde, ondervindt IJsland zelf nu de gevolgen. Terwijl de luchthaven van Reykjavik wordt lamgelegd, vrezen inwoners van het zuiden van het land grote schade door de aswolk.
Land moet nu zelf luchthavens sluiten door vulkaanuitbarsting die Europees vliegverkeer lamlegde
Vrijwilligers helpen in het zuiden met de schoonmaak op de boerderijen, maar de IJslandse boerenorganisatie vreest dat de vulkaanas nog een grote negatieve impact zal hebben op de veeteelt.
Nu het Europese luchtverkeer langzaam maar zeker hersteld van de verplichte stop tien dagen geleden, ondervindt IJsland nu ook wat het is om luchthavens te moeten sluiten. Keflavik, de internationale luchthaven van IJsland die op ongeveer vijftig kilometer van Reykjavik ligt, moest vrijdag voor het eerst alle vluchten annuleren sinds de vulkaanuitbarsting op 14 april. Ook de regionale luchthaven van Reykjavik, die alleen binnenlandse vluchten verzorgt, moest noodgedwongen de deuren sluiten. Oorzaak is de veranderende windrichting. De aswolk trok tot nu toe vooral richting oostkust en Europa, maar de gedraaide wind stuurt ze sinds vrijdag over het eiland en richting Reykjavik. Hierdoor is het in die zone verboden om te vliegen.
De luchthavens bleven het hele weekend gesloten en het is nog onzeker of het vliegverkeer in en om Reykjavik vandaag hervat kan worden. Icelandair heeft ondertussen wel al een oplossing gevonden om zijn passagiers op hun bestemming te krijgen. De luchtvaartmaatschappij heeft zijn internationale vloot in het Schotse Glasgow gestationeerd en vliegt vandaar naar Akureyri, een kleinere luchthaven in IJsland die wel nog open is. Vandaar worden ze met de bus naar het vier uur verder gelegen Reykjavik gereden.
Ook de boeren in het zuiden van het eiland zitten nog steeds met de handen in het haar. In het gebied ten zuiden en zuidoosten van de Eyjafjallajökull ligt sinds de uitbarsting een vuile aslaag op de gebouwen en velden, soms tot tien centimeter dik. Nu de vulkaanactiviteit verminderd is en er minder as de lucht in gespuwd wordt, is men daar ook druk bezig met de grote schoonmaak. Verwacht wordt dat de volgende dagen honderden vrijwilligers naar het zuiden van het eiland afzakken om de getroffen inwoners te helpen bij het stof- en moddervrij maken van hun huis of boerderij. Ook de wegen worden verder vrijgemaakt.
De boeren zitten echter vooral in met de gevolgen die de vulkaanas zal hebben voor hun veestapel. Met as bedekte paarden en schapen zijn de stille getuigen van de vulkaanuitbarsting. “Ze vreten gras met as”, zegt paardenfokker Bjarni Thorvallsson in De Volkskrant. “Daar zit fluoride in. Ik weet niet of hun gezondheid daar wel tegen kan.” Wie zijn schapen, koeien en paarden nog niet van stal haalde, houdt ze ook daar uit schrik dat het inademen en/of opeten van as hen kan vergiftigen en interne bloedingen veroorzaken. Een kleine ramp, want net nu zou het meeste vee na een lange winter opnieuw op de velden mogen gaan grazen. Bovendien start binnen twee à drie weken ook het lammerseizoen.
In het getroffen gebied leeft 15 procent van de IJslandse veestapel en 6 procent van de schapen. Ongeveer 10 procent van de IJslandse melkproductie komt uit deze gebieden dicht bij de vulkaan. De melk kon de laatste week moeilijk opgehaald worden door de geblokkeerde wegen. De minister van Landbouw heeft alvast een werkgroep opgericht om na te gaan hoe de overheid de boeren kan steunen en welke maatregelen er moeten genomen worden om verder onheil te voorkomen. Daarbij wordt er ook bekeken of het eventueel noodzakelijk is om het vee vanuit het zuiden naar asvrije gebieden elders te vervoeren. Sommige landbouwers hebben al aangegeven dat het hen te veel is en dat ze van plan zijn andere oorden op te zoeken.
Voor de meeste IJslanders blijven de gevolgen van de vulkaanuitbarsting evenwel minimaal. De as zit zo hoog in de atmosfeer dat het weinig waarschijnlijk is dat ze die zullen waarnemen. Wetenschappers waarschuwden dat er heel misschien een heel dunne mistlaag zou te zien zijn, maar in het weekend was het vooral zonnig en aangenaam lenteweer. Toch zijn niet alle inwoners van Reykjavik er gerust op. Op de International School of Iceland mochten de Amerikaanse kinderen tijdens de speeltijd niet naar buiten, uit schrik dat de aswolk hun gezondheid zou kunnen schaden.