Geen van beiden wist van iets maar dat gaat veranderen
Hoe kan het dat België ja stemde voor Saudi-Arabië in de VN -vrouwenrechtencommissie, terwijl iedereen vindt dat dat neen had moeten zijn? Zelfs de eigen meerderheid schoot met scherp op minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR). Maar die was naar eigen zeggen niet eens op de hoogte.
"Mochten we het opnieuw kunnen doen, dan zouden we geen steun geven voor die stemming." Premier Charles Michel (MR) moest gisteren in de Kamer toegeven dat ons land een stem uitgebracht heeft bij de VN, waar de regering het eigenlijk hartsgrondig mee oneens is. Even later volgde ook bevoegd minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) met een communiqué. Daarin zegt de minister dat hij de gang van zaken betreurt en dat hij ervoor zal zorgen dat het niet opnieuw kan gebeuren.
Daarvoor legt Reynders deze ochtend al een voorstel op de tafel van het kernkabinet: in de toekomst zal een dergelijke beslissing niet meer genomen kunnen worden door een diplomaat, maar moet er altijd politieke afstemming zijn. Zowel met de betrokken minister als met de regering.
Dat is immers waar het schoentje vorige week wrong, blijkt uit de reconstructie. Zodra bleek dat er, tegen de geplogendheden in, op vraag van de VS een stemming zou komen over het lidmaatschap van Saudi-Arabië, stuurde de diplomaat van de permanente vertegenwoordiging van België bij de Verenigde Naties in New York een mail naar Buitenlandse Zaken in Brussel. In die mail vroeg de diplomaat aan Brussel hoe er gestemd moest worden. Een collega hier evalueerde de vraag en antwoordde dat België voor een 'ja' ging. Waarop de diplomaat ter plekke dat order enkele uren later netjes uitvoerde.
Diplomatieke logica
Er is dus een inschattingsfout gebeurd door de betrokken diplomaten. Maar volgens Reynders is er volgens de diplomatieke logica wel perfect gehandeld. Aangezien Saudi-Arabië de enige kandidaat was voor het zitje, was er weinig reden om belangrijke landen bij de VN tegen de haren te strijken. Een tegenstem kan negatieve gevolgen hebben, en dat kan België missen nu het volop lobbyt om in 2019 een plaats te veroveren in de VN-Veiligheidsraad.
Ontslag
Alleen kan een diplomatieke logica weleens grondig verschillen van een politieke logica. Nog los van het idee dat een land dat de rechten van de vrouw met de voeten treedt in de VN-commissie voor vrouwenrechten kan zetelen, liggen de banden met Saudi-Arabië in België al bijzonder gevoelig. Denk maar aan de Grote Moskee in Brussel en de Antwerpse haven.
Reynders was naar eigen zeggen niet op de hoogte gebracht van de stemming. Maar feit is dat Reynders, ook al was hij persoonlijk niet op de hoogte, wel politiek verantwoordelijk blijft voor de beslissingen van zijn diplomaten.
De Franstalige oppositiepartijen roken bloed en de PS eiste zelfs het ontslag van Reynders. Maar ook binnen de meerderheid was het ongenoegen bijzonder groot. De Vlaamse regeringspartners distantieerden zich allemaal om ter scherpst van de ja-stem voor de Saudi's.
Komende dinsdag zal Reynders, die verontschuldigd was voor de plenaire gisteren, zich moeten komen verantwoorden voor de commissie Buitenlandse Zaken. Wellicht komt de minister daar zonder al te veel kleerscheuren uit, maar voor premier Michel is de affaire opnieuw een blamage die zijn regering wel kan missen.
► 2, 4-5, 28