Fiat viert dit jaar zijn 120ste verjaardag, maar dat gebeurt minder feestelijk en uitbundig dan gebruikelijk. FCA (Fiat/Chrysler) maakt namelijk wel nog winst maar is slecht gewapend voor de toekomst. Het autoconcern heeft de voorbije jaren (te) weinig geïnvesteerd in alternatieve aandrijvingssystemen. Wil FCA op termijn overleven, is het aangewezen op een partner die deze toekomsttechnologie wel in huis heeft.
Vrijdag 12 april. Voor het eerst sinds zijn aantreden als nieuwe CEO licht Mike Manley de bedrijfsresultaten van FCA toe. Traditioneel heeft de jaarvergadering plaats in de gerestaureerde gebouwen van de legendarische Fiat-fabriek Lingotto in Turijn, maar ditmaal zijn de aandeelhouders uitgenodigd in het advocatenkantoor Freshfields Bruckhaus Deringer in de Strawinskylaan 10 in Amsterdam. Op die manier blijft de nieuwe CEO een confrontatie bespaard met de kleine aandeelhouders voor wie een verplaatsing naar Amsterdam niet vanzelfsprekend is, en dat uitgerekend in het jaar waarin Fiat zijn 120ste verjaardag viert. Nochtans heeft de opvolger van de vorige zomer overleden Sergio Marchionne goed nieuws voor de aandeelhouders: voor het eerst sinds tien jaar keert het Italiaans/Amerikaans autoconcern immers een dividend uit.
Was Marchionne in de eerste plaats een bankier, dan is zijn opvolger Mike Manley een autofanaat met veel productkennis.
Twee vliegen in één klap
FCA ontstond in 2009 na de overname van het noodlijdende Chrysler door Fiat, een geniale zet van de toenmalige Fiat-topman Sergio Machionne. Als oud-bankier beschikte die over uitstekende contacten in het gesloten wereldje van de haute finance en was hij vertrouwd met de ingewikkelde mechaniek en dynamiek achter financiële participaties en overnames op wereldvlak. Marchionne had zich vooraf verzekerd van de steun van de Amerikaanse regering die zo een sociaal bloedbad bij Chrysler wilde vermijden. Aan het einde van de jaren 2000 beleefde de autonijverheid in de Verenigde Staten immers een van de zwaarste crisissen uit haar bestaan en politiek Washington was daarom tot verregaande toezeggingen bereid, op voorwaarde dat het behoud van jobs verzekerd werd.
In feite verkeerde ook de Italiaanse autoconstructeur in grote financiële moeilijkheden, maar opmerkingen hierover van de kant van de Amerikaanse vakbonden werden door Washington van de tafel geveegd. Achteraf gezien sloeg Fiat-topman Marchionne twee vliegen in één klap en redde hij zowel Chrysler als Fiat van de ondergang.
Chrysler als geldkoe
Tegen alle verwachtingen in herstelde de autoverkoop in de Verenigde Staten zich vrij snel en daar profiteerde ook Chrysler van. In de daaropvolgende jaren versluisde Marchionne almaar meer dollars van Detroit naar Turijn, want door de moordende concurrentiestrijd in Europa gingen de verkoop en bedrijfsresultaten van Fiat fors achteruit. Chrysler werd de geldkoe voor Fiat.
Marchionne beloofde beterschap en verbaasde vriend en vijand met ambitieuze projecten, maar de waarheid is dat hij die niet zelden of nooit realiseerde, wat tot een leegloop van ingenieurs en designers leidde. Maar zolang de fabrieken van Fiat bleven draaien, behield de Italiaanse ondernemersfamilie Agnelli het vertrouwen in de FCA-topman. De Agnelli’s beschikken via hun holding Exor over 44 procent van de stemgerechtigde aandelen. In 2015 stemden zij toe in overnamegesprekken tussen FCA en General Motors en, toen die mislukten, in de beursgang van Ferrari. Die laatste transactie bracht vers geld in het lege laatje van Fiat én dikte tezelfdertijd het privévermogen van de Angelli’s aan.
Met de rug tegen de muur
De dood van Marchionne vorige zomer viel samen met een terugloop van de autoverkoop in Europa. In 2018 verkochten Fiat, Maserati en Alfa respectievelijk 21,4, 24,8 en 27 procent minder wagens en zakte het marktaandeel van FCA in Europa naar 6 procent. Ter vergelijking: het marktaandeel van Volkswagen in Europa bedraagt 23,1 procent, dat van PSA (Peugeot, Citroën en Opel) 15,8 procent.
Kijken we naar de bedrijfsresultaten dan realiseerde FCA vorig jaar een winst van 7,3 miljard. Dat positieve resultaat was echter voor een deel te danken aan inkomsten uit de verkoop van onderdelenfabrikant Magneti Marelli door Fiat.
Uit een analyse van de cijfers blijkt dat 93 procent van de operationele winst wordt gerealiseerd door Chrysler in de Verenigde Staten. Het Amerikaanse zusterbedrijf is bovendien goed voor twee derde van de omzet. Fiat draagt slechts voor 6 procent bij aan de bedrijfswinst, wat tot almaar meer spanningen leidt binnen het concern. Ook de aandeelhouders roeren zich hoe langer hoe meer. Zij dringen aan op meer transparantie en een concrete bedrijfsstrategie. Vandaar allicht dat CEO Manley de jaarvergadering van Turijn naar Amsterdam verlegde.
Veto van president Trump tegen alliantie met Chinese partner
Was Marchionne in de eerste plaats een bankier, dan is zijn opvolger Mike Manley een autofanaat met veel productkennis. Maar volstaat dat om FCA rijdende te houden? De Italiaans/Amerikaanse autogroep heeft de voorbije jaren – in vergelijking met zijn directe concurrenten – te weinig geïnvesteerd in de ontwikkeling van nieuwe modellen en alternatieve aandrijvingssystemen. Daardoor zit het nu opgescheept met verouderde modellen en achterhaalde motorentechnologie, waardoor het onzeker is geworden dat FCA in 2021 de strenge Europese CO2-doelstelling zal halen.
Wie nu de elektrische trein mist, raakt hopeloos achterop en kan een kruis maken over zijn toekomst.
De autogroep staat met de rug tegen de muur. Wil FCA overleven, dan moet het fuseren of een alliantie aangaan met een constructeur die wel met zijn tijd mee is. Er lopen in dit verband gesprekken met PSA én Renault. Off the record is te horen dat er ook interesse is vanuit China voor FCA.
Met een alliantie of overname zou de niet nader genoemde Chinese constructeur president Trump een pad in de korf willen of kunnen zetten wat betreft zijn handelsoorlog met China. De Amerikaanse president heeft intussen in zijn bekende stijl gereageerd en een reeks dreigementen afgevuurd richting de FCA-top. De president beroept zich hierbij op de Amerikaanse roots van Chrysler.
Vooralsnog lijken vele opties mogelijk, maar de tijd dringt voor FCA. Wie nu de elektrische trein mist, raakt hopeloos achterop en kan een kruis maken over zijn toekomst. Wat in het geval van de Italiaans/Amerikaanse autogroep een betreurenswaardige ontwikkeling zou zijn. Per slot van rekening hebben Alfa Romeo, Fiat en Maserati enorm veel bijgedragen aan de ontwikkeling van de automobiel en ontelbare autofans onnoemelijk veel rijplezier bezorgd.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
